بودجه پژوهش علوم پزشکی یک‌هشتم آنچه باید باشد

امروز بخش عمده‌ای از اعتبارات دستگاه‌ها و سازمان‌ها، مربوط به حقوق است و از آنجا که این بخش از بودجه اختصاص یافته به پژوهش کسر می‌شود، رقم نهایی خیلی به چشم نمی‌آید. با همه این اوصاف، اجرای این طرح منابع مالی قابل توجهی را، در حدود 100 تا 150 میلیارد تومان در سال به دانشگاه‌ها تزریق می‌کند که درواقع می‌توان آن را به فال نیک گرفت.

 سال گذشته نیز مبلغ اختصاص داده شده به بخش پژوهش از سوی تعدادی از دانشگاه‌ها، بیشتر از رقم تعیین شده برای آن بود. مثلا دانشگاه علوم پزشکی شیراز خیلی بیشتر از 1 درصد از اعتبارات و درآمدهای خود را صرف پژوهش کرد و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز عملکرد خوبی در این زمینه داشت. یکی از مشکلات اصلی ما در زمینه پژوهش کمبود شدید اعتبارات پژوهشی و فاصله زیاد آن با نقطه‌ای است که باید وجود داشته باشد. سال گذشته مقام معظم رهبری تاکید کردند که باید حداقل 2 درصد از اعتبارات کل بودجه کشور به بخش پژوهش اختصاص یابد، در حالی که در خوش‌بینانه‌ترین حالت، این رقم به نیم درصد هم نرسید.

       از طرفی سال گذشته به دلیل عدم تحقق درآمدهای مالی کشور، تنها حدود 58 درصد از اعتبارات پژوهشی وزارت بهداشت تخصیص پیدا کرد که باعث شد از نظر مالی، سال بسیار بدی برای پژوهش کشور رقم بخورد. با همه این اوصاف و در این شرایط نا بسامان، امسال 2 اتفاق مبارک حداقل در سطح وزارت بهداشت رخ داده است. اول اینکه به دستور وزیر بهداشت سال گذشته مقرر شد علاوه‌بر ردیف‌های پژوهشی، یک درصد از اعتبارات دانشگاه‌ها به بخش پژوهش اختصاص یابد. مساله‌ای که امسال نیز شاهد وقوع آن بودیم با این تفاوت که سال گذشته سقفی برای این تخصیص در نظر گرفته نشده بود. بودجه پژوهشی ستاد وزارت بهداشت در سال گذشته 75 میلیارد تومان بود که تنها 58 درصد آن تخصیص پیدا کرد، 80 میلیارد تومان نیز با این دستور وزیر به بودجه پژوهشی وزارت بهداشت افزوده شد. از این مبلغ در سال گذشته 40 میلیارد تومان صرف خرید منابع الکترونیک و مابقی آن در سطح دانشگاه‌‌ها برای پروژه‌های تحقیقاتی بزرگ و ایجاد زیرساخت‌ها هزینه شد. خود دانشگاه‌ها نیز یک درصد از بودجه اعتبارات خود را به پژوهش اختصاص دادند. یعنی با این دو راهکار وزارت بهداشت، پژوهش کشور احیا شد. در حالی که سطح بودجه پژوهشی از تولید ناخالص ملی، باید به 4 درصد برسد، این رقم هم‌اکنون نیم درصد است. درواقع بودجه پژوهش باید 8 برابر شود تا بتوانیم با کشورهای دنیا رقابت کنیم. کل بودجه پژوهشی وزارت بهداشت 400 میلیارد تومان است که با این حساب باید به 3 هزار و 200 میلیارد تومان برسد. در این شرایط، تورم حدود 20 درصد سالیانه را نیز باید در نظر بگیریم که مشکلات زیادی برای پژوهش ایجاد می‌کند، چراکه روی پرداخت حق‌الزحمه‌ها، خرید وسایل آزمایشگاهی، تجهیزات و ایاب و ذهاب تاثیر منفی می‌گذارد. اتفاق دیگری که افتاد و شیرینی این یک درصد را کمی تلخ کرد، این بود که مقرر شد از ابتدای امسال یک مالیات 20 درصدی به تمامی پرداخت‌هایی که در حوزه پژوهش انجام می‌گیرد، اختصاص یابد که این رقم سنگینی است.

       هم‌اکنون دانشگاه‌های علوم پزشکی و ستاد وزارت بهداشت نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهور نوشته و درخواست کرده‌اند تا حداقل این مالیات به عددی بازگردد که سال گذشته بوده است. اگر این کار انجام نشود، امسال انجام پژوهش در دانشگاه‌های علوم پزشکی با مشکل جدی مواجه می‌شود.
سپید