صد ساله‌ها هم می‌توانند عضو، اهدا کنند

به گزارش شفا آنلاین،   صلاحیت فرد برای اهدای عضو پیوندی تنها در زمان فوت وی توسط پزشکان متخصص تیم پیوند تشخیص داده می‌شود و به جز تعداد محدودی از بیماری‌های عفونی یا بدخیمی‌ها، ابتلا به سایر بیماری‌ها منعی برای اهدا به شمار نمی‌آید. فقط ابتلا به بیماری بدخیم و عفونت با ویروس نقص ایمنی (HIV) مانع اهدای عضو خواهد شد.

       شایعه می‌گوید که من پیرتر از آن هستم که کارت اهدای عضو داشته باشم. واقعیت این است که کیفیت ارگان‌های متوفی مهم‌تر از سن او است. خوب است بدانیم یکی از پیوندهای موفق دنیا پیوند قلب از دهنده 65 ساله بوده است. یکی از پیوندهای موفق بافت قرنیه، پیوند از فرد 103 ساله بوده و حتی در مورد پیوند ارگان‌های حیاتی دهنده 82 ساله نیز گزارش شده است.

       آیا خانواده‌های فرد اهدا کننده و فرد گیرنده عضو پیوندی یکدیگر را ملاقات خواهند کرد؟ خیر، هویت طرفین محرمانه خواهد ماند، البته تعدادی از خانواده‌ها تمایل خواهند داشت که از طریق نامه‌های بی‌نام و نشان (با همکاری واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی) با هم مکاتبه داشته باشند. در مراسمی تحت عنوان «جشن نفس، جشن زندگی» که به ابتکار واحد پیوند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همه ساله مقارن با تولد حضرت فاطمه زهرا (س)برگزار می‌شود، تمامی خانواده‌های اهدا کننده عضو و تمامی گیرندگان اعضای پیوندی به این جشن دعوت شده و بدون شناسایی یکدیگر لحظات دیدنی‌ای را می‌آفرینند.

       آیا افراد مبتلا به بیماری دیابت و فشار خون یا افراد مبتلا به بیماری‌های روماتیسمی مانند لوپوس و غیره می‌توانند اهدا کننده باشند؟ بله، البته در صورت بروز حادثه برای این افراد و ایجاد مرگ مغزی، سلامت اعضای بدن توسط تیم پزشکی به دقت بررسی شده و در صورت عدم وجود مشکل، اهدای اعضایی که عملکرد مناسبی دارند، انجام می‌شود. در مرگ مغزی، خونرسانی به مغز متوقف شده، اکسیژن‌رسانی به آن انجام نمی‌گیرد. مغز تمام کارکرد خود را از دست می‌دهد و دچار تخریب غیرقابل برگشت می‌شود. اگرچه پس از مرگ مغزی اعضای دیگر از جمله قلب، کبد و کلیه‌ها هنوز دارای عملکرد هستند، به‌تدریج طی چند روز آینده، از کار خواهند افتاد. بیمار مرگ مغزی، صحبت نمی‌کند، نمی‌بیند، به هیچ یک از تحریکات خارجی پاسخی نمی‌دهد و بدون استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی قادر به تنفس نخواهد بود.

       تفاوت کما و زندگی نباتی با مرگ مغزی چیست؟ در مرگ مغزی، قلب به کمک دستگاه تنفس مصنوعی به فعالیت ادامه داده و به اعضای دیگر اکسیژن می‌رساند، در حالی‌که بافت مغز و ساقه مغز که وظیفه کنترل تنفس و ضربان قلب را برعهده دارند، از این ماده حیاتی (اکسیژن) محروم مانده، دچار مرگ می‌شوند و به محض جدا کردن دستگاه از بیمار، قلب هم از کار خواهد افتاد. قلب به سبب اکسیژن‌رسانی دارای ضربان است و حتی پوست وی گرم و به رنگ صورتی است. کما، در واقع یک نوع اختلال در کارکرد مغز است که شخص دچار کاهش شدید سطح هوشیاری می‌شود و به هیچ یک از تحریکات پیرامونش، پاسخ نمی‌دهد. در کما شانس بهبودی برای برخی بیماران وجود دارد، در صورتی‌که در مرگ مغزی بهبودی بیمار غیرممکن و مرگ وی ظرف چند روز حتمی است.

       زندگی نباتی نیز، با مرگ مغزی کاملا متفاوت است. این وضعیت تقریبا همیشه در پی کما رخ می‌دهد. با اینکه شخص بیدار به‌نظر می‌رسد (چشمانش باز است) و دارای یک سری حرکات غیرارادی اعضای خویش است، هیچ عملکرد ذهنی و شناختی ندارد. این افراد در واقع بیمارانی هستند که به‌دنبال آسیب شدید مغزی، برای سال‌های متمادی زنده می‌مانند و به نظر هوشیارند، بدون آنکه بتوانند با محیط اطراف خود ارتباطی برقرار کنند. در این موارد فقط خونرسانی قشر مغز مختل شده، تمامی حس و حرکت بیمار از بین می‌رود ولی تنفس و کنترل ضربان قلب که از ساقه مغز منشا گرفته، باقی می‌ماند.

        در مرگ مغزی خونرسانی به هر دو قسمت قشر مغز و ساقه مغز مختل شده و با بیماری روبرو هستیم که هیچ‌گونه حرکت و ادراکی ندارد. در این افراد بافت مغز به صورت فراگیر، نابود می‌شود و حالتی بی‌شکل و برگشت‌ناپذیر، شبیه به ماست را به خود می‌گیرد و هر چه زمان بگذرد، یک به یک اعضای بدن نیز دچار از بین رفتگی و به عبارتی گندیدگی شده و قابل استفاده نخواهند بود. در حالی که در کما ساختمان سلول‌های عصبی مغز تخریب نشده و فقط عملکرد این سلول‌ها مختل می‌شود.

       در مرگ مغزی، اگر در فاصله زمانی کوتاه پس از ایجاد حادثه‌ای که به مرگ مغزی منجر شده (چند دقیقه)، بیمار به دستگاه تنفس مصنوعی وصل شود، با ادامه ضربان قلب (بر اثر رساندن اکسیژن با دستگاه تنفس مصنوعی) می‌توان خونرسانی اعضا و احشای بدن را برای مدت کوتاه (از یک روز تا چند روز) حفظ کرده تا در صورت رضایت خانواده به اهدای عضو، موجبات نجات جان چندین بیمار نیازمند به پیوند را از مرگ حتمی فراهم کرد. در غیر این صورت پس از گذشت این زمان، ایست قلبی یا مرگ متعارف عارض می‌شود.واحد پیوند بیمارستان دکتر مسیح دانشوری