سلول‌های سرطانی به شیوه داروینی تکامل پیدا می‌کنند

به گزارش شفا آنلاین، این استراتژی درمانی بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسید و بعضی بیماران هم با این درمان‌ها بهبودی خیره‌کننده‌ای نشان می‌دادند، اما پس از آن، تومورهای آنها به داروها مقاومت نشان می‌داد. بارها و بارها دوباره دکتر باردلی می‌دید که بیمارانش دچار عود می‌شوند. وی می‌گوید: «من به دیوار خورده بودم.» مشکل در موتاسیون‌های خاص نبود، بلکه وی دریافت، تومورها خود تکامل پیدا کرده‌اند. به اعتقاد وی، «متاسفانه، ما با یکی از قدرتمندترین نیروها ی روی کره زمین برخورد کرده بودیم.»

       محققان مدت زمانی طولانی است که متوجه شده‌اند تومورها تکامل پیدا می‌کنند. همانطور که آنها رشد می‌کنند، موتاسیون‌ها سربرمی‌آورند و جمعیتی از سلول‌های ژنتیکی متمایز ظاهر می‌شوند. این سلول‌های مقاوم به درمان، زنده می‌مانند و گسترش می‌یابند. اهمیتی ندارد پزشکان چه دارویی برای بیمار تجویز می‌کنند، تومور بالاخره خود را با آن تطبیق می‌دهد. به همین دلیل، برای محققان سخت است که راز این فرآیند را دریابند، زیرا سرطان درون بدن و در طول سال‌ها دوره تکاملی خود را طی می‌کند.

       یک محقق سرطان در انستیتو Francis Crick لندن می‌گوید: «ما همیشه عادت داشتیم به بیماران بگوئیم که سرطان‌ها هم به همان روش داروین تکامل می‌یابند، اما حجم زیادی از شواهد در دسترس نبود که آن را واقعا به‌طور رسمی ثابت کنیم.»

       این تازه آغاز تغییر است. به لطف پیشرفت‌های عظیمی که امروزه در تکنولوژی توالی‌یابی و ارتقای مجموعه‌های عظیم نمونه‌ها و داده‌های بالینی می‌بینیم، دانشمندان در چیدن قطعه‌های پازل و رسیدن به تصویر دقیق‌تر از روند تکامل سرطان‌ها موفق‌تر هستند. حال آنها می‌توانند به ریشه مقاومت‌ها و در بعضی موارد، کشف راه‌های غلبه بر آنها دست یابند. با درمان‌های روبه رشدی که امروزه شاهد آنها هستیم، بیولوژیست‌ها در تلاشند تا روی این بینش‌های جدید سرمایه‌گذاری کرده و آنها را بررسی کنند.

       دکتر باردلی می‌گوید: «سرطان مرتبا خود را با شرایطی که در آن قرار دارد، تطبیق می‌دهد، بنابراین ما هم باید همان کار را بکنیم.» وی با این بینشی که در مورد سرطان پیدا کرد، سال گذشته تمرکز خود را به سوی مطالعه تکامل سرطان معطوف کرد. تیم تحقیقاتی وی مدلی را طراحی کردند که چگونه سرطان‌های کولورکتال به درمان‌های هدفمند پاسخ می‌دهند و چگونه می‌توان راه‌هایی را پیدا کرد تا از مقاوم شدن سلول‌های تومورال به درمان‌ها پیشگیری کرد. آنها حالا داده‌های بسیار مهیجی در زمینه امکان پیگیری و درمان تومورهای تکامل یافته در اختیار دارند.

درخت زندگی
       سلول‌های سرطانی بندرگاه آرایه‌های متناوبی از موتاسیون‌ها هستند. در سال 2012، زمانی که گروهی از محققان انگلیسی بیوپسی‌های متعددی را که از دو بیمار مبتلا به سرطان کلیه به دست آورده بودند، توالی‌یابی کردند، دریافتند که حتی در یک فرد هم، دو نمونه شبیه هم نیستند. این تیم تحقیقاتی نه‌تنها تومور اولیه را بررسی کردند، بلکه تومورهای اقماری یا متاستازها را هم آزمایش کردند. محققان در هر فرد، بیش از 100 موتاسیون را در نمونه‌های مختلف تومور یافتند. نتیجه جالب بود: فقط در حدود یک‌سوم آنها در همه نمونه‌ها بروز کرده بودند.

       ارتباط‌های میان سلول‌های سرطانی مختلف که از یک فرد به دست آمده می‌تواند به همان صورت و روشی ترسیم شود که زیست‌شناسان تکاملی ارتباط میان گونه‌های مختلف را در تمامی اعصار ترسیم کرده‌اند: با رسم درخت‌های فیلوژنتیک، نمودارهای انشعابات به فرزندان یک جد مشترک می‌رسند. در واقع، موتاسیون‌هایی که در سلول‌های اولیه بدخیم رخ می‌دهند، یعنی آنهایی که در تنه این درخت تکاملی جای می‌گیرند، در تمامی سلول‌های توموری به پایان خواهند رسید. موتاسیون‌هایی که بعدا سربرمی‌آورند، فقط در شاخه‌های درخت دیده می‌شوند. برای حذف تومور، باید به موتاسیون‌های تنه درخت تکاملی حمله کرد و آنها را از بین برد.

       درمان‌هایی که بعضی از این موتاسیون‌های درخت زندگی را هدف قرار دهند، در حال حاضر موجودند و اغلب پاسخ‌های درمانی قابل توجهی نیز ایجاد می‌کنند. اما درنهایت مقاومت پیشرفت می‌کند، همان موضوعی که دکتر باردلی هم آن را دریافته است. به نظر می‌رسد هر چه روی قسمت کوچکتری از تومور تمرکز کنیم، بهتر باشد، اما واقعا نمی‌دانیم چه چیزی را پشت سر گذاشته‌ایم. ما اغلب کلون‌های مقاومی را از دست می‌دهیم که نمی توانیم درمان کنیم. البته شاید بتوان با هدف قرار دادن موتاسیون‌های چندگانه تنه درخت در یک زمان، در از بین بردن تومور یک قدم به جلو گام برداریم. احتمال کمی وجود دارد که یک سلول سرطان تنها بتواند از حمله‌های درمانی دو یا سه جانبه جان سالم به در برد.

       یک راه برای این کار، آن است که از ترکیبی از درمان‌های هدفمند استفاده کنیم. در تئوری، این روش جواب می‌دهد. در حقیقت، زمانی که محققان این استراتژی را طراحی کردند، دریافتند که تجویز همزمان دو داروی هدفمند برای درمان تومورهایی که هنوز در آنها مکانیسم مقاومتی مرسوم دیده نمی‌شود، برای کنترل متاستازهای احتمالی آینده کفایت می‌کند. برای بیمارانی که مبتلا به متاستازهای متعددی هستند، این مدل پیشنهاد شده 3 نوع درمان مورد نیاز است.

       محققان در حال حاضر شروع به تست ترکیبی از درمان‌های هدفمند در کلینیک کرده‌اند؛ البته آنها اشاره می‌کنند که داروهای درمان هدفمند برای اکثریت قریب به اتفاق موتاسیون‌ها وجود ندارند و ثابت شده ترکیب داروهای موجود به روشی که به بیمار آسیبی نرسانند تا اندازه‌ای شیادانه است. به همین دلیل، بعضی از محققان روی ایمونوتراپی‌ها تمرکز کرده‌اند، یعنی استراتژی‌هایی که به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا سلول‌های سرطان را شناسایی و تخریب کنند.

       سیستم ایمنی تهدیدات را با بررسی سطح سلولی آنها شناسایی می‌کند و به دنبال مولکول‌هایی به نام آنتی‌ژن می‌گردد که می‌توانند سیگنال‌هایی مبنی بر وجود مشکل بفرستند. نواقص ژنتیکی در DNA یک سلول سرطانی گاهی می‌توانند آنتی‌ژن‌هایی را به رمز درآورند که پاسخ ایمنی را برمی‌انگیزد. حال محققان به دنبال درک این موضوع هستند که آیا پاسخ‌های سیستم ایمنی به یک آنتی‌ژن که از تنه تکاملی سرطان آمده یا آنکه از شاخه‌های درخت تکاملی سرطان آمده باشد، با هم تفاوت دارند یا خیر.سپید