بیمـاری ‌ای کـه در آن زود دیـر می‌شـود

به گزارش شفا آنلاین،   ماهیت علائم این بیماری هم برای بیمار و هم نزدیکان فرد بسیار گیج‌کننده است، زیرا سطوح شدت بیماری بسیار متفاوت هستند. به همین خاطر و همچنین به دلیل آنکه علایم می‌توانند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف در این طیف و زیرمجموعه زوال عقل باشند، مشورت با پزشک بسیار ارزشمند و مورد نیاز است.

       در شماره گذشته، به علایم این بیماری اشاره شد. در ادامه، به دیگر موارد پرداخته می‌شود.

       تعداد و شدت علامت‌هایی که در شماره قبل به آنها اشاره شد، تشخیص زوال عقل را مسجل می‌کنند، اما بهترین قطعیت که این علایم در اثر بیماری آلزایمر ایجاد شده‌اند، در زیر آمده است:
       1) شروع تدریجی «در طول ماه‌ها یا سال‌ها»، به جای ساعت‌ها یا روزها،
       2) روند مشخص بدتر شونده از سطح طبیعی شناختی خود فرد در حوزه‌های خاص.

       شایع‌ترین تظاهر اصلی زوال عقل آلزایمری، جایی است که علایم از دست دادن حافظه بسیار غالب هستند، خصوصا در حوزه یادگیری و به یادآوردن اطلاعات جدید. اما تظاهر اولیه می‌تواند یکی از مشکلات اصلی زبان باشد که در این حالت، علامت غالب تلاش برای یافتن کلمات درست است.

       اگر اختلال در درک فضایی، علامت غالب باشد، ناتوانی در تشخیص تصاویر و چهره‌ها، ناتوانی در درک بخش‌های جداگانه از یک صحنه در یک بار و نوعی مشکل در خواندن متن نیز معمولا همراه آن می‌شود. در نهایت، برجسته‌ترین نقص در اختلال عملکرد اجرایی، شامل استدلال، قضاوت و حل مسئله است.

مراحل بیماری آلزایمر
       پیشرفت آلزایمر می‌تواند به 3 مرحله پایه تقسیم شود: 1) پیش‌بالینی (هنوز علامت و نشانه‌ای بروز نکرده است)، 2) نواقص و اختلالات خفیف شناختی، 3) زوال عقل.

       البته انجمن آلزایمر پا را فراتر نهاده و این بیماری را به 7 مرحله تقسیم کرده که همراه با زنجیره‌ای از زوال شناختی است که علایم آن براساس شدت بیماری، از وضعیت بدون نقص، و به دنبال آن، خفیف، متوسط و در نهایت، زوال بسیار شدید خواهد بود.

       این انجمن، 7 مرحله پیشنهادی خود را منتشر کرده است. در این تقسیم‌بندی، تا مرحله 4 که تشخیص مسجل می‌شود، بیماری خفیف یا آلزایمر در مراحل زودرس نامیده می‌شود و یک مصاحبه دقیق پزشکی باید انجام شود تا بتواند علایم تشخیصی را در هر مرحله تشخیص دهد.

       دمانس یا زوال عقل به انواع مختلف انگشت‌شماری تقسیم می‌شود، اما بیماری آلزایمر مشکلی است که در پشت اغلب موارد از دست دادن حافظه و زوال شناختی ایستاده است. انجمن آلزایمر معتقد است بیماری آلزایمر مسئول 60 تا 80 درصد همه موارد زوال عقل است. زوال عقل عروقی که در اثر سکته مغزی ایجاد می‌شود و نه آلزایمر، دومین علت شایع دمانس است.

عوامل خطر ابتلا به بیماری آلزایمر
       بعضی موارد در ارتباط با بیماری آلزایمر شایع‌تر بوده و در افرادی که مبتلا به این بیماری نیستند، کمتر دیده می‌شود. این عوامل ممکن است ارتباط‌های مستقیمی داشته باشند. بعضی از آنها قابل پیشگیری یا اصلاح هستند (مثلا کاهش خطر دیابت یا بیماری قلبی ممکن است به نوبه خود خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهند.) اگر محققین درک بیشتری از این عوامل خطر پیدا کنند یا ارتباط‌های علّی آلزایمر را به‌طور علمی ثابت کنند، می‌توان راه‌هایی برای پیشگیری یا ابداع درمان‌هایی برای آن پیدا کرد.

عوامل خطر مرتبط با بیماری آلزایمر شامل موارد زیر است:
       1) عوامل خطر غیرقابل اجتناب

        سن: این بیماری بیشتر احتمال دارد که در افراد مسنتر از 65 سال دیده شود. البته نسبت عمده‌ای از افراد با بیش از 85 سال سن به این بیماری مبتلا هستند.

        سابقه خانوادگی (توارث ژن): داشتن فردی مبتلا به آلزایمر در یک خانواده، خطر بروز آن را در کل خانواه بیشتر می‌کند. این عامل، دومین عامل خطر بزرگ ‌پس از سن است.

        داشتن ژن‌های خاص (آپولیپوپروتئین E یا ژن APOE): بسته به ژنتیک خاص یک فرد، وی می‌تواند با 3 تا 8 برابر خطر بیشتر ابتلا به آلزایمر، در مقایسه با فردی که حامل این ژن‌های خاص نیست، روبه‌رو شود. ژن‌های متعدد دیگری نیز با این بیماری در ارتباط هستند که بعضی از آنها اخیرا شناسایی شده‌اند.

       2) عوامل خطر بالقوه قابل اجتناب یا قابل اصلاح:
        عواملی که خطر دمانس عروق خونی (واسکولار) را افزایش می‌دهند، عبارتند از دیابت، کلسترول بالا و فشار خون بالا. این عوامل همچنین خطر سکته مغزی را هم افزایش می‌دهند که خود می‌تواند منجر به بروز نوع دیگری از دمانس شود.

پیشرفت تحصیلی و داشتن شغلی پایین
        صدمات قبلی به سر (هرچند همه صدمات تروماتیک مغزی لزوما منجر به بروز بیماری آلزایمر نمی‌شوند، بعضی تحقیقات ارتباط میان این دو را ترسیم کرده و معتقدند سابقه صدمه شدید به سر می‌تواند خطر بروز آلزایمر را بیشتر کند.)

        اختلالات خواب (مثلا مشکلات وقفه تنفسی در خواب).

بیماری آلزایمر با شروع زودرس
       ژنتیک در پس‌زمینه بیماری آلزایمر خانوادگی با شروع زودرس قرار دارد که بیماران، علایم خود را بین سنین 30 و 60 سالگی بروز می‌دهند و افرادی را متاثر می‌کند که سابقه خانوادگی آن را یدک می‌کشند. با توجه به یکی از 3 ژن به ارث رسیده، این وضعیت تحت عنوان شروع در سنین جوانی نیز شناخته می‌شود که وضعیت نادری است و در مجموع، کمتر از 5 درصد همه موارد بیماری آلزایمر را تشکیل می‌دهد.

       در شماره آینده، به تشخیص و درمان این بیماری خواهیم پرداخت.سپید