شفا آنلاین>اجتماعی>سلامت> گردشگری سلامت می‌تواند منبع بسیار خوبی برای درآمدزایی ملی باشد؛ مخصوصا با توجه به این که در ایران ظرفیت زیادی در این زمینه وجود دارد.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید سید محمدحسین
میردهقان، مدیرکل دفتر نظارت و اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت به توضیح برنامه‌هایی که درخصوص گردشگری سلامت به تازگی
درحال تصویب و اجرایی شدن است، پرداخت که در ادامه می‌خوانید. وضعیت ایران در مورد گردشگری سلامت چگونه است؟
گردشگری دومین صنعت جهان از نظر درآمدزایی و سرمایه‌گذاری بوده و طبق اعلام بانک جهانی در حوزه سلامت ، سومین عرصه سرمایه‌گذاری در عرصه جهانی است. بر اساس آمار UNWTO که سازمانی مرتبط با گردشگری است، گردشگری 9درصد تولید ناخالص داخلی(GDP) جهانی و 8 درصد اشتغال در جهان را از آن خود کرده است.
مسافرت و گردشگری در سال 2012 به GDP جهانی 3 درصد رشد داشته است. این به معنای رشدی سریعتر از اقتصاد جهانی که در کل دارای رشد 3/2 درصد بوده است. همچنین گردشگری دارای رشدی سریعتر از صنایعی چون تولید و خدمات تجاری و مالی می باشد. درحال حاضر در تمام کشورها و در سطح بین‌الملل، توجه ویژه‌ای به صنعت گردشگری سلامت شده است.
به همین لحاظ این صنعت برای ایران از چندین جهت حائز اهمیت است. توجه به توریسم سلامت یک استراتژی ملی در راستای اقتصاد مقاومتی بوده ومنبع مهمی جهت ارزآوری برای کشور و کمک به اقتصاد پایدار و پویایی اقتصادی کشور می باشد همچنین گردشگری سلامت به عنوان بازوی اصلی امنیت ملی است.
سهم ایران چقدر است؟
درحال حاضر سهم گردشگری سلامت از کل گردشگری چیزی در حدود 7 درصد است که پیش بینی می‌شود تا سال 2017 تا حدود 20 درصد افزایش یابد. درحال حاضر درآمدی حدود 170 تا 180 میلیارد دلار گردش اقتصادی که به منظور گردشگری سلامت داریم، سهم ایران زیر یک میلیارد دلار است. با توجه به زیرساخت‌های کشور ما، این پول، عدد کمی است.
باید برابر سند چشم‌انداز 20 ساله و نقشه جامعه علمی کشور، در چارچوب این برنامه ظرفیت‌های فعلی را به هفت تا هشت برابر برسانیم. یعنی در پایان برنامه ششم حدود 500 تا 600 هزار گردشگر سلامت داشته و درآمد حاصل از گردشگری سلامت را به دو تا دو و نیم میلیارد دلار برسانیم. اسناد بالادستی هم برنامه چهارم و برنامه پنجم است که مکلف هستیم تا بخشی از درآمدهای ارزی کشور، حداکثر تا 30 درصد از مصارف ارزی کشور را از راه گردشگری سلامت تامین کنیم.
مسائل داخلی چقدر هم‌راستا با گردشگری سلامت است؟
این صنعت نیازمند همگرایی بین دستگاهی است. از جمله ضعف‌هایی که در کشور در زمینه گردشگری سلامت وجود داشت، یکی جزیره‌‌ای عمل کردن هر ارگانی بود، حتی مراکز درمانی و شرکت های تسهیل‌کننده و ... با سیاست‌های خاص خود، کاملا منفک و جدا در زمینه گردشگری سلامت عمل می‌کردند. اینها چند عارضه برای کشور داشت.
اینکه رضایتمندی بیمارانی که وارد کشور می‌شدند، جلب نشد. دوم اینکه ثبت آمار و اطلاعات دقیق از افرادی که وارد سیستم اقتصاد گردشگری ایران می‌شدند، میسر نشد. سوم اینکه با توجه به نبود نظارت بر عملکرد آنها، امنیت ملی تهدید و شرایط مناسب جهت جذب گردشگر ازبین می‌رفت.
از مسائلی که در مقوله گردشگری سلامت خیلی اهمیت دارد، تعمیق نفوذ فرهنگی کشورها و همچنین توسعه دیپلماسی عمومی کشور است که در میان ملل منطقه و جهان باید به آن توجه کرد. حضور افرادی که به عنوان واسطه وارد عرصه این اقتصاد شدند، حجم زیادی از درآمد حاصل از گردشگری سلامت را از چنگ سیستم و مراکز درمانی درمی آورد. اگرچه سابقه فعالیت ما در گردشگری سلامت جدید نیست، اما جایگاه خوبی نداریم.
سال‌ها است که در این زمینه کار می‌کنیم، اما تازه به اینجا رسیدیم که باید همگرایی بین سازمان‌های مختلف به وجود آید و کار ملی صورت گیرد. این حرکت از یک سال پیش آغاز شده و استارت خورده است. شورایی تحت عنوان شورای راهبری گردشگری سلامت تشکیل شده و متشکل از رئوس چهار ارگان، وزارت بهداشت، وزارت امورخارجه، سازمان میراث فرهنگی و سازمان نظام پزشکی کشور است که باتوجه به تصمیم شورا، اخیرا اتاق بازرگانی به این جمع اضافه شده است. امور مربوط به گردشگری سلامت بین این دستگاه‌ها، در این شورا هماهنگ می‌شود. این شورا وظیفه اجرایی نداشته و امور را هماهنگ می‌کند. جلسات ماهیانه برگزار شده و مصوبات خوبی داشته است.
برنامه‌های وزارت بهداشت درخصوص گردشگری سلامت چیست؟
درحوزه وزارت بهداشت آیین نامه‌ای برای موسسات پزشکی که در زمینه گردشگری سلامت کار می‌کنند تحت عنوان آیین نامه ضوابط فعالیت واحد بیماران بین الملل در موسسات پزشکی تدوین شد که به امضای وزیربهداشت رسید و به تمام دانشگاه ها ابلاغ شد. هر مرکزدرمانی که می‌خواهد در زمینه گردشگری سلامت فعالیت کند، باید استانداردهای قید شده در آیین نامه را رعایت کند. بعضی مراکز با رعایت این استانداردها، پذیرای گردشگر سلامت شدند. وزارت بهداشت هم اجرای این استانداردها را در مراکز درمانی چک می‌کند، تا مجوزهای مربوطه را برای فعالیت در زمینه پذیرش بیماران بین‌الملل صادر کند.
تا قبل از ابلاغ استانداردهای واحد بیماران بین‌الملل (IPD) به بیمارستان‌ها، سامانه‌ای طراحی شده بود، بطوری‌که تمام مراکزی که در امر ارائه خدمات به بیماران بین الملل فعالیت دارند، اطلاعات بیماران خود را در این سامانه را ثبت می‌کردند، تا مشخص گردد آمار بیماران خارجی که به مراکزدرمانی کشور مراجهه می‌کنند چه میزان است. با در دست داشتن این آمار دقیق، می‌توانیم در چارچوب برنامه‌های بالادستی حرکت کرده، هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی کنیم. در برآوردهای اولیه حدود 270 بیمارستان، اطلاعات خود را ثبت کردند.
سپس ارزیابی مراکز درمانی صورت گرفت که روند کار به‌این‌گونه بود که بیمارستان‌هایی که علاقه‌مند به فعالیت درزمینه ارائه خدمات به بیماران خارجی بودند و واحد بیماران بین الملل را راه اندازی کرده بودند، با استفاده از چک لیست هایی که توسط وزارت بهداشت تهیه و تنظیم شده بود خود ارزیابی اولیه را انجام داده و نتایج را به دانشگاه اعلام کردند. دانشگاه هم ممیزی کرده و عده‌ای را تایید کرد. تاکنون حدود 150 بیمارستان توسط دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور تایید شده و از این میان 50 بیمارستان موفق به دریافت مجوز شدند. سایر مراکز هم سیر ممیزی را طی می‌کنند. هدف این است تا مراکزی که درخصوص پذیرش بیماران بین الملل آمادگی داشته و استانداردهای وزارت بهداشت را دارند شناسایی کرده و شناسنامه‌دار کنیم. پس از طی این مراحل، مراکزی که مجوز ندارند، اجازه نخواهند داشت تا بیمار خارجی پذیرش کنند. مراکز درمانی که مجوز می‌گیرند، هرسال مورد نظارت قرار می‌گیرند تا مجوزشان تمدید شود. لازمه تمدید شدن مجوز هم به‌روز نگه داشتن استانداردها است.
هر 270 بیمارستان باید مجوز بگیرند؟
مهم نیست که هر 270 بیمارستان مجوز گرفته باشند، آنچه اهمیت زیادی دارد، کیفیت خدمت رسانی و دارا بودن استانداردهای IPD است.
شرایط مجوزدار کردن آژانس‌های گردشگری چیست؟
قدم بعدی ساماندهی شرکت‌ها و دفاتری بود که اقدام به جذب گردشگر سلامت می‌کردند. شیوه نامه «صدور گواهینامه حرفه‌ای گردشگری سلامت ویژه دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری دارای مجوز بند ب» نیز به همین منظور تدوین شد. دفاتری که شرایط خاص را دارند، به سازمان میراث فرهنگی درخواست می‌دهند و مجوز می‌گیرند. دفاتری که قصد فعالیت در بحث گردشگری سلامت را دارند، باید مسئول فنی پزشک داشته باشند. این پزشک باید پروانه مسئول فنی را از وزارت بهداشت دریافت کند. بخشی از افرادی درحال حاضر در زمینه گردشگری سلامت فعالیت دارند، دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری نیستند، بلکه شرکت‌هایی هستند که جزو اساسنامه‌شان آمده که دراین حوزه می‌توانند، فعالیت داشته باشند.
طبق مصوبه شورای راهبری هر شرکتی که در این حوزه فعالیت دارد، می‌تواند با تاییدیه دانشگاه مربوطه به وزارت بهداشت اعلام شده و بعد به سازمان میراث فرهنگی معرفی می‌شوند. تاکنون از حدود 67 شرکت که اعلام شده، هشت شرکت مجوزدار شده اند. با مجوزدار کردن شرکت‌ها و دفاتر گردشگری، بازار اقتصاد گردشگری سلامت کنترل می‌شود. یکی از شرایط شرکت‌ها و دفاتر مذکور برای فعالیت در این زمینه، این است که در کشور مبدا هم دفتر گردشگری سلامت وجود داشته باشد، تا از آن طریق بیمار معرفی شود. وقتی بیمار از طریق دفاتر گردشگری سلامت برای درمان مراجعه کند، خدمات تضمین شده‌تری را دریافت می‌کند. افرادی که به واسطه دفاتر مراجعه نمی‌کنند، در سیستم ثبت اطلاعاتی ذخیره شده و کد پیگیری دریافت می‌کنند تا بتوان روند درمان آنها را دنبال کرد. قیمت‌های ایران برای ارائه خدمات گردشگری سلامت، نسبت به کشورهای منطقه پایین‌تر است.
انجمنی که در سازمان نظام پزشکی شکل گرفته، به چه منظور است؟
در سازمان نظام پزشکی انجمنی تحت عنوان انجمن توسعه گردشگری ایران تشکیل شده که اقداماتی نظیر بازاریابی و حضور فعال در مجامع بین المللی، همگرایی بین شرکت‌ها و تمام عوامل ذی‌ربط در حوزه گردشگری سلامت را انجام می‌دهد. از طرف دیگر، سامانه گردشگری سلامت طراحی شده و ظرف یک ماه آینده راه‌اندازی می‌شود. این سامانه الکترونیکی یکپارچه بین چهار ارگان، وزارت بهداشت، وزارت امورخارجه و سازمان میراث فرهنگی و سازمان نظام پزشکی کشور است. تمام فعالیت‌ها در این سامانه قابل ردیابی است. مثلا بیمارستان‌های دارای مجوز، شرکت های مورد تایید، پزشکان و آمار دقیق ورود و خروج گردشگر سلامت، روی این پرتال مشخص است.
سایت به هفت زبان طراحی می‌شود. ارتباط بیمار با بیمارستان و پزشک از طریق این سایت امکان پذیراست. وقتی بیمار خدمات درمانی را دریافت کرد و از مرز ما بیرون رفت، سامانه یک نظرسنجی درخصوص میزان رضایت وی از نحوه خدمات رسانی ارائه می دهد. این موضوع می‌تواند ما را در رفع ضعف‌هایمان کمک کند. خوشبختانه یکی از نقاط قوت کشور ما داشتن پزشکان متبحری است که جایگاه آکادمیک بین‌المللی دارند. بعداز طرح تحول زیرساخت‌های تکنولوژی جدید در کشور ارتقا پیدا کرد. قیمت‌های ایران برای ارائه خدمات گردشگری سلامت، نسبت به کشورهای منطقه پایین‌تر است. انتظار می رود عمدتا بیمارستان های خصوصی پذیرای گردشگران سلامت باشند. البته اگر تخت‌های بیمارستانی در بیمارستان دولتی خالی باشد و بیماری نباشد، در آن شرایط بیمارستان دولتی هم می توانند بیمارخارجی بستری کنند. اما هیچ بیمارستانی حق ندارد، ظرفیت داخلی که مورد نیاز کشور است را صرف بیمار خارجی کند.
شما با ساخت بیمارستان‌هایی نزدیک مرزها موافق هستید؟
ورود بیماران با هواپیما صورت می‌گیرد و چنانچه بیمارستان‌ها در شهرها باشد، مشکلی نیست، اما یکی از اقداماتی که در حوزه سلامت می‌توان انجام داد، توسعه و ساخت شهرک‌های سلامت یا ساخت بیمارستان‌هایی نزدیک مرز است. البته نیاز است که وضعیت فعلی سروسامان پیدا کند.
ظرفیت توریسم‌های سلامت ما باید به چه حدی برسد؟
باید برنامه‌ها طوری جلو برود که در پایان برنامه ششم توسعه، بیش از 500 هزار نفر توریسم پزشکی داشته باشیم و درحدود دو تا دو ونیم میلیارد دلار درآمد ارزی به دست آوریم. از 9 ماهه گذشته تا امروز 63 هزار بیمار خارجی ثبت شده است. این آمار دقیق نیست. چراکه تمام مراکز آمار خود را ثبت نکرده اند. ازاین‌رو درحال راستی‌آزمایی هستیم. یکی از اصول ما در استانداردها نیز آمار دقیق در مراکز مجوزدار است. مراکز جراحی محدود و درمانگاه ها و مطب ها در زمینه پذیرش بیماران بین الملل در مراحل بعدی ساماندهی خواهند شد.
سخن آخر؟
گردشگری یک صنعت تخصصی است؛ بنابراین آموزش تمام افراد درگیر در حوزه گردشگری سلامت نیز مهم است. واحدی به نام گردشگری سلامت در دانشگاه به وجود آمده و توسط کارشناس آموزش دیده، تدریس می‌شود. با دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه ایران تفاهم‌نامه‌ای امضا کرده‌ایم. حضور پزشکان همراه با تیم‌های سیاسی نیز می‌تواند یکی از روش‌های معرفی سیستم سلامت و درمانی کشور ما به خارجی‌ها باشد.
نظرشما
آخرین اخبار