شفا آنلاین>سلامت> قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و سال‌های ابتدایی پس‌از پیروزی انقلاب تعداد پزشکان شاغل در کشور جهت ارائه خدمات درمانی به مردم کفایت نمی‌کرد.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید این
امر موجب شد که افراد فاقد صلاحیت تحت عنوان دندانپزشکان تجربی یا افراد
دارای مجوز تبصره 5 که حتی زیردیپلم نیز بودند، در بسیاری از شهرهای محروم و
حتی شهرهای بزرگ و تهران خدمات دندانپزشکی و دندان‌سازی را به مردم ارائه
دهند. در تاریخ 23 فروردین 1360 طرحی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که به
موجب آن در برخی مناطق محروم از طریق کنکور سراسری تعدادی دانشجو تحت عنوان
بهداشتکار دهان و دندان به دوره فوق دیپلم خاصی که به این منظور تعریف
شده بود، وارد شوند و پس‌از طی دو و نیم سال دوره‌های علوم پایه و بالینی
برخی از خدمات دندانپزشکی را در مناطق محروم ارائه کنند و بعداز 5 سال خدمت
در صورت تمایل مجددا امتحان داده و امکان اتمام دوره تا دکترای دندانپزشکی
را بیابند و سپس به مناطق محروم بازگردند و دوباره خدمات ارائه دهند. به مناسبت 23 فروردین ماه روز دندانپزشک به بررسی شرایط و چالش‌های این بخش جامعه پزشکی پرداخته‌ایم.
متولی صنفی واحد دندانپزشکی آن را تقویت می‌کند
محمدصــادق احمـدآخــوندی، دندانپزشک و دبیر شورای مرکزی جامعه اسلامی دندانپزشکان در می‌گوید: « با این طرح عملا نیاز به ادامه فعالیت واجدین تبصره 5 و کمک دندانپزشکان تجربی ازبین می‌رفت و وضعیت سلامت دهان و دندان ارتقا می‌یافت. لذا پس‌از تصویب این قانون، جامعه اسلامی دندانپزشکان روز تصویب آن را به عنوان روز دندانپزشکی به هیات دولت وقت پیشنهاد کرد و پس‌از تصویب در هیات دولت از آن زمان تاکنون این روز به عنوان روز دندانپزشکی گرامی داشته شود. اگرچه پس‌از مدتی با توجه به ایجاد مشکلاتی در زمینه اجرای این طرح عملا این طرح ادامه نیافت و بعد از آن با توسعه دانشکده‌های دندانپزشکی نیاز به تربیت بهداشتکار نیز از بین رفت.»
آخوندی می‌گوید: « درواقع در روز دندانپزشکی ضمن پاسداشت این رشته علمی و خدمات موثر در ارتقای سلامت جامعه و معرفی جایگاه آن در عرصه سلامت جامعه، باید مسائل و مشکلات آن و چالش‌های مقابل فارغ‌التحصیلان آن نیز مورد بررسی قرار گیرد.»
وی یکی از چالش‌های پیش روی دندانپزشکی را توسعه بی‌رویه دانشکده‌های دندانپزشکی و افزایش بیش‌از حد دندانپزشکان کشور دانسته و می‌گوید: « ازدیاد دانشجویان دندانپزشکی به نحوی است که مشکل اشتغال آنها اکنون یکی از مسائل حاد این رشته است و خود می‌تواند عوارض نامطلوبی در سلامت جامعه ایجاد کند. همچنین توسعه دانشکده‌های دندانپزشکی و رشته‌های تخصصی دندانپزشکی بدون تامین هیات علمی مناسب و واجد شرایط می‌تواند منجر به تربیت نیروهای ناکارآمد و کاهش کیفیت خدمات دندانپزشکی شود.»
به عقیده وی: «از موارد دیگر چالش‌های این رشته، پوشش خدمات دندانپزشکی توسط بیمه‌های درمانی است ودر نتیجه امکان دسترسی به خدمات دندانپزشکی برای اقشار متوسط و ضعیف جامعه محدود می‌شود و در همین راستا لزوم حمایت بیمه‌های درمانی از خددندانپزشکی و تعیین تعرفه‌های مناسب جهت ارائه این خدمات از مواردی است که باید با همکاری انجمن دندانپزشکی و انجمن‌های علمی تخصصی و وزارت بهداشت ساماندهی شود. همچنین ارائه خدمات سطح اول و دوم درمانی در نقاط محروم با حمایت بیمه‌ها نیز می‌تواند، عدالت در سلامت جامعه را به دنبال داشته باشد.»
دبیر شورای مرکزی جامعه اسلامی دندانپزشکان می‌گوید: «درخصوص مسائل صنفی نیز باتوجه به وجود بیش‌از 25 هزار دندانپزشک و متخصص و وجود انجمن دندانپزشکی ایران با سابقه بیش‌از 50 سال فعالیت مناسب، تنها نماینده صنف بوده و می‌تواند موجب ارتقای جایگاه این رشته و اقتدار بیشتر در حمایت از این رشته و شاغلان آن شود و در همکاری موثر با وزارت بهداشت به نحو بهتری بتواند بر مشکلات فائق آیند. لذا به رسمیت شناختن دو تشکل صنفی باعث تضعیف جایگاه رشته و تشدید مشکلات موجود می‌شود و تقابل‌های ناشی از آن امکان تصمیم‌گیری و پیگیری مسائل شاغلین این حرفه را با مشکل مواجه می‌کند.» وی می‌گوید: «یکی دیگر از مشکلات موجود، لزوم بازنگری و اصلاح بازآموزی‌های مدون است که باید به طریق بهتری بازنگری شده و انجمن‌های علمی تخصصی متولی اجرای بهتر آن باشند. از دیدگاه بنده ممکن است واگذاری تدریجی امور ذکر شده به نهاد‌های غیردولتی و نظارت موثر وزارت بهداشت بر ارائه خدمات توسط آنها بتواند جایگاه این رشته را ارتقا دهد.»
آخوندی ادامه می‌دهد: «از مشکلات دیگر حوزه دندانپزشکی وضعیت غیرقابل قبول مواد و تجهیزات است. متاسفانه به دلیل عدم نظارت مناسب، بسیاری از مواد موجود در بازار از طریق قاچاق و مبادله غیررسمی وارد شده و گاهی کیفیت نامناسبی دارند. این مطلب نیز خود سلامت جامعه را به مخاطره می‌اندازد. لذا این مقوله باید به نحو بهتری توسط وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفته و مشکلات آن برطرف شود.»
وضعیت بهداشت دهان و دندان ایران متوسط است
امیررضا رکن، دندانپزشک و عضو هیات مدیره انجمن ایمپلنتولوژی ایران درخصوص روز دنداپزشکی می‌گوید: « دلیل انتخاب این روز قانون توسعه خدمات بهداشت دهان و دندان در روستاها بود. تا قبل از آن هیچ وقت خدمات دندانپزشکی در شهرستان‌ها و نقاط دورافتاده وجود نداشت و فقط خدمات دندانپزشکی محدودی در شهرهای بزرگ ارائه می‌شد و قشر اندکی از مردم می‌توانستند، از آن بهره‌مند شوند. این قانون سبب شد که نیروهای متوسطی تربیت شوند و در روستاها مستقر شوند. این افراد خدمات دندانپزشکی را به قشر ضعیف ارائه می‌دادند. دراین روز نظام جمهوری اسلامی تصمیم گرفت، خدمات دندانپزشکی و بهداشت دهان و دندان را به سایر نقاط کشور برساند. این قدم خوبی بود، به همین دلیل هرسال این روز گرامی داشته می‌شود.» وی درخصوص بهداشتکاران می‌گوید: «بهداشتکاران به جای اینکه شش سال درس بخوانند، سه سال درس می‌خوانند و قادر به پر کردن و کشیدن دندان، جرم‌گیری، آموزش بهداشت، ساخت پروتزهای متحرک و در واقع یک‌سری از خدمات اساسی که هر شهروندی به آن نیازمند است، بودند.
قانون حضور آنها در مناطق محروم، تا چندین سال ادامه داشت و این نیروها تربیت می‌شدند و برای ارائه خدمت به روستاها می‌رفتند. اکثر آنها نیز در دانشکده‌های دندانپزشکی ادامه تحصیل دادند و دندانپزشک شدند. از آن زمان به بعد مراکز آموزش عالی توسعه پیدا می‌کرد و به‌تبع آن تعداد دندانپزشکان زیاد شده و کمبودی که در زمان اوایل انقلاب وجود داشت، رفع شد.
این تصور در مسئولان به وجود آمد و تقویت شد که با توجه به ازدیاد دندانپزشک نیازی به تربیت بهداشتکار نیست. عملا از یک مقطعی این افراد تربیت نشدند و مراکز بهداشتی و درمانی روستایی که توسط بهداشتکار اداره می‌شد، خالی شد. چراکه بهداشتکاران دندانپزشک شدند و بهداشتکار جدید جایگزین نشد. تصور مسئولان این بود که با تربیت دندانپزشک به تعداد کافی، به‌جای بهداشتکار از آنها استفاده شود. از لحاظ اخلاقی هم ورود یک دندانپزشک برای رسیدگی به بهداشت دهان و دندان مردم بهتر است. دندانپزشک توانمندی‌ها و سواد بیشتری دارد. اخلاقی نیست که برخی مردم از خدمات کم کیفیت تر برخوردار شوند.»
استفاده از سهمیه، مستلزم خدمت در مناطق محروم است
عضو هیات مدیره انجمن ایمپنتولوژی ایران هم اینگونه می‌گوید: «مشکلی که در شورای سلامت دهان و دندان هم مطرح شد، این است که افرادی که از سهمیه مناطق محروم استفاده کرده‌اند، به این مناطق بروند و دوبرابر مدت تحصیل در این مناطق کار کنند.
اما این قانون اجرا نمی‌شد و توسط دولت هم پیگیری نمی‌شد. درحال حاضر تمهیداتی توسط وزارت بهداشت و شورای سلامت دهان و دندان درحال پیگیری است، تا افرادی که با نمره پایین‌تری وارد دانشکده‌های سراسری دندانپزشکی شده‌اند و از ارفاقی که به واسطه خدمت در مناطق محروم کسب کرده‌اند، استفاده کرده و برای خدمت به این مناطق بروند. این موضوع توسط معاونت درمان وزارت بهداشت درحال برنامه‌ریزی است، تا متقاضیان سهمیه دو و سه و مناطق محروم کمبود نیروی دندانپزشکی روستاها و شهرستان‌های دورافتاده را جبران کنند.»
وی در خصوص وضعیت بهداشت دهان و دندان در کشور می‌گوید: «به طور کلی وضعیت بهداشت دهان و دندان در کشور ما در مقایسه با سایر کشورها، درسطح متوسط قرار دارد. این موضوع هم شاخص‌های خاص خود را دارد. مثلا شاخص اندازه‌گیری دندان‌های پوسیده در کودکان شش‌ساله، یا در کودکان 12 ساله. متوسط بودن وضعیت کشور ما، نشان می‌دهد که مثلا میزان پوسیدگی دندان در کودکان شش ساله، از حد طبیعی بیشتر است. از وقتی که دوران وزارت دکتر هاشمی آغاز شده و شورای سلامت دهان و دندان تشکیل گردیده، طرح بسیار موفق در سطح بین‌المللی آغاز شده که از ابتدای سال تحصیلی امسال تمام دبستانی‌ها تا مقطع ششم، دوبار در سال توسط کارشناسانی که برای این کار تربیت شده‌اند، معاینه شده و ماده‌ای به نام وارنیش فلوراید به دندان آنها زده می‌شود. طبق مطالعاتی که صورت گرفته، ثابت شده، اگر استفاده از این ماده سال‌ها تداوم داشته باشد، دندان کودکان در برابر پوسیدگی مقاوم می‌کند. این طرح یکی از بهترین برنامه‌های طرح تحول است. معاونت بهداشتی وزارت بهداشت هم حمایت‌های زیادی کرده و بودجه خوبی دراختیار سیستم قرار گرفته است. کودکی که با تشخیص کارشناسان دارای دندان پوسیده باشد، به مراکز درمانی ارجاع داده شده یا اینکه به خانواده برای انجام خدمات درمانی و ترمیمی هشدار داده می‌شود.
این طرح در دنیا امتحان شده و با موفقیت روبرو بوده است. کشورهایی که درحال حاضر دارای شاخص‌های خوبی در مقوله بهداشت دهان و دندان هستند، از اینگونه روش‌ها بهره برده‌اند.»
90درصد خدمات دندانپزشکی دربخش خصوصی است
وی ادامه می‌دهد: «دولت‌های گذشته در زمینه دندانپزشکی به وظیفه خود عمل نکردند. دلیل این گفتار برمی‌گردد به اینکه 90 درصد خدمات دندانپزشکی در کشور توسط بخش خصوصی ارائه شده و سهم دولت از این خدمات فقط 10 درصد است. درحالی که در پزشکی این موضوع برعکس است. یعنی دولت‌ها و سیاست‌گذاران روی پزشکی تمرکز دارند.
انگار بخش دندانپزشکی دیده نشده است. شاید کوتاهی از سوی دندانپزشکان باشد که حق دندانپزشکی را از بودجه مملکت نگرفتند، تا پا به پای پزشکی توسعه پیداکند. برای جبران این موضوع حدود 600 بیمارستان دولتی در سطح کشور به خدمات دندانپزشکی مجهز خواهند شد. این طرح در حال برنامه‌ریزی و اجرا است.»
رکن می‌گوید: «تامین امکانات و بودجه و نیروی انسانی برای این طرح اهمیت زیادی دارد. کار بعدی که توسط معاونت درمان وزارت بهداشت درحال پیگیری است، تاسیس کلینیک‌های ویژه در سطح کشور است. این کلینیک‌ها انواع خدمات سرپایی از جمله دندانپزشکی را ارائه می‌دهند. وزارت بهداشت روی این کلینیک‌ها سرمایه‌گذاری کرده و امیدواریم به ثمر برسد. از طرف دیگر حدود 40 دانشکده دندانپزشکی داریم که ساعت کاری آنها اغلب تا ساعت 2 یا 3 بعدازظهر است. از این زمان تا شب امکانات دندانپزشکی بدون استفاده می‌ماند. چنانچه تمهیداتی اندیشیده شود، تا از این امکانات با کمک اعضای هیات علمی استفاده بهینه شود، بازخورد خوبی خواهد داشت. اگر اقدامات مطرح شده، عملی شود، شاید غفلت‌هایی که دراین سال‌ها در مورد رشته و حرفه دندانپزشکی وجود داشته، اصلاح شود.
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار