ثبت اختراع در حوزه سلامت

 این مساله در گذشته مورد بحث بود. در ایران در قانون 1320 در ماده 28 گفته می‌شد فرمول‌ها و ترکیبات دارویی به تعبیر آنها قابل ثبت اختراع هستند.

        این مساله البته مورد اختلاف بود و در سال 76 به موجب وحدت رویه گفته شد داروها قابل ثبت اختراع هستند. در قانون جدید 86 هم این مساله از حوزه استثناء خارج شده و داروها در کشور ما قابل ثبت اختراع هستند. مخترع دارو می‌تواند، داروی خود را به ثبت برساند و به مدت 20 سال به طور انحصاری از حق تولید آن دارو برخودار شود.

به موجب معاهده‌های بین‌المللی از جمله موافقت‌نامه تریپس که یکی از موافقت‌نامه‌هایی است که ما نیز بنای عضویت در آن را داریم، در ماده 27 اشاره می‌شود که حق ثبت برای هرگونه اختراعی در محصولات یا فرآیند‌ها در تمامی رشته‌های فناوری وجود دارد.

تجهیزات پزشکی نیز قابل ثبت اختراع هستند اما روش‌ها و فرآیند‌های تشخیص و درمان و روش‌هایی که معطوف به معالجه هستند قابل ثبت نبوده و معاهده‌های بین‌المللی به کشور‌ها اجازه می‌دهند که آنها را مورد استفاده قرار دهند و در ایران نیز قابل ثبت نیست. در حوزه ژنتیک و بیو تکنولوژی ثبت اختراع مورد بحث قرار دارد و در قانون فعلی این مسائل وضعیت نسبتا مبهمی دارد، که آیا قابل ثبت اختراع هستند یا خیر. کشورهایی مانند آمریکا که در این زمینه پیش قدم بوده است علوم زیستی قابل ثبت اختراع دانسته شده است. در ایران نیز برخی مدافع و مخالف ثبت اختراع در این حوزه هستند. روش‌های سنتی نیز از دیگر مسائلی است که در حوزه مالکیت فکری مطرح است.

        بخشی از دانش سنتی به حوزه سلامت مربوط می‌شود و داروهای گیاهی و روش‌هایی که برای تولید و فرآوری این داروها در کشورها وجود دارد، مورد توجه هستند. کشور‌های پیشرفته روش‌ها و متدهای داروهای گیاهی را می‌گیرند و آن را بازتولید کرده و به گونه‌ای جدید فرآوری کرده و آن را ثبت اختراع می‌کنند. این چالشی است که بین کشور‌های در حال توسعه و توسعه یافته در این زمینه وجود دارد.سپید
محمود صادقی-دانشار رشته علم حقوق