علائم هشداردهنده دهاني بيماري ايدز

دکتر منصوريان، دندان‌پزشک و متخصص بيماري‏هاي دهان و فک و صورت مطالبی را درباره علائم هشداردهنده دهاني بيماري ايدز مي‏ گويد.

با ديدن چه علائمي در دهان بايد به اچ‌آي‌وي/ ايدز شک کرد؟
همانطور که مي‏ دانيد بيماري ايدز سيستم ايمني بدن را هدف قرار مي‌دهد و آن را تضعيف مي‏ کند. در واقع وقتي ويروس ايدز وارد بدن مي‏ شود به سلول‏هايي که مسئول دفاع بدن هستند حمله مي‏ کند و آنها را از بين مي‏ برد. در نتيجه بدن به‌تدريج در برابر عوامل بيماري‏زا ضعيف مي ‏شود و علائم بيماري در فرد بروز مي‌کند. در دهان هم اين اتفاق مي ‏افتد. هر چند ممکن است با از بين رفتن تعدادي از سلول‏هاي دفاعي، بدن هيچ واکنش خاصي نشان ندهد و بيمار هم متوجه ابتلا به عفونت نباشد، اما وقتي تعداد بيشتري از سلول‏هاي دفاعي از بين مي‏ روند، برخي علائم در بدن ظاهر مي‏ شوند که ممکن است بسيار مشکوک و مبهم باشند.

البته علامت‏‏هايي هم در دهان بروز مي‏ کنند. يکي از اين علائم ظاهر شدن آفت‏هاست. البته آفت بيماري شايعي است و بسياري از افراد در اثر استرس‏هاي روزانه به آن مبتلا مي‌شوند اما وقتي آفت متعدد و چند بار در دهان ايجاد شود و دوره‏ هاي آن 6-5 يا 7 بار در ماه تکرار شود، اعمال فيزيولوژيک فرد را تحت‌تاثير قرار دهد و با هيچ روشي نتوان آن را کنترل کرد، مي ‏تواند علامت هشداردهنده بيماري ايدز باشد. در اين صورت دندان‌پزشک بيمار را براي انجام برخي آزمايش‏هاي تکميلي ارجاع خواهد داد تا علت بروز آفت‏هاي متعدد و مکرر پيدا شود.

علت‏‏هاي متعددي باعث بروز اين مشکل مي ‏شود که يکي از آنها نقص سيستم ايمني بدن است. توجه داشته باشيد که از لحاظ ظاهري آفت‏هاي ناشي از نقص سيستم ايمني کاملا شبيه آفت‏‏هاي معمولي هستند. تنها تفاوتشان مدت زمان طولاني بروزشان است که با هيچ روشي هم درمان نمي‏ شوند در حالي که آفت‏هاي معمولي بعد از چند روز کاملا از بين مي ‏روند.

به جز آفت چه علائم ديگري وجود دارد؟
در اثر کاهش مقاومت سيستم دفاعي بدن ممکن است بيماري‏هاي قارچي در دهان ايجاد شوند. البته اين بيماري هم نسبتا شايع است و افراد زيادي به‌خصوص کساني که دندان مصنوعي دارند، افرادي که به هر دليلي سيستم ايمني بدنشان ضعيف شده است، افرادي که داروهاي مختلفي مصرف مي‏ کنند و... به آن مبتلا مي‏ شوند اما اگر بيماري قارچي يا کانديديازيس مدت زمان طولاني در دهان بيمار باقي بماند و درمان‏هاي ضدقارچ مفيد نباشند، دندان‌پزشک يا پزشک بايد به بيماري‏هايي که مي‏ تواند سيستم ايمني بدن را ضعيف کند، شک کند و درخواست آزمايش‏هاي تکميلي‏ بدهد يا بيمار را به مراکز تخصصي‏تر ارجاع دهد بنابراين به همه مردم توصيه مي‏کنم در صورتي که در دهانشان ضايعات قرمز يا سفيدرنگي مشاهده کردند که با سوزش يا بدمزه شدن دهان همراه بود و مدت زمان زيادي طول کشيد و درمان نشد، حتما براي بررسي علت به دندان‌پزشک مراجعه کنند.

آيا تبخال هم مي‏ تواند يک علامت هشدار دهنده باشد؟
تبخال هم يک بيماري ويروسي است اما انواع مختلف و خاصي دارد. نوعي از تبخال داخل دهان ايجاد مي‏ شود و لثه را درگير مي‏ کند و باعث قرمزي و درد لثه مي‏ شود. نوع ديگري از تبخال که به آن نوع عودکننده مي‌گويند هم روي لب ايجاد مي‏ شود و بسياري از افراد به آن مبتلا مي ‏شوند. اين تبخال‏ها معمولا خيلي مهم نيستند و پس از مدت کوتاهي از بين مي‏روند اما اگر تبخال داخل دهاني‌اي که با هيچ داروي ضدويروسي کنترل نشود، مدت زمان طولاني در دهان بماند و بيمار مکرر به آن مبتلا شود، مي‌تواند نشانه اين باشد که سيستم ايمني بدن دچار مشکل شده است و پزشک بايد با آزمايش‏هايي بررسي کند که آيا اين مشکل از نقص سيستم ايمني ناشي از بيماري‏هاست يا تهاجم ويروس اچ‌آي‌وي.

خونريزي از لثه ‏ها چطور؟
بيماري‏های لثه هم مي‌توانند هشداردهنده باشند ولي برخي بيماري‏های لثه بسيار شايع‌اند و حدود 70 تا 80 درصد افراد جامعه به دليل رعايت نکردن بهداشت و... به آنها مبتلا هستند؛ مثل خونريزي لثه‏ ها هنگام مسواک زدن، اما وقتي در سنين خاصي دندان‏هاي فرد به طورکلي يا در حد چند دندان همزمان با هم لق ‏شوند، لثه‏ ها بي‏ جهت و مکرر خونريزي ‏کنند يا قرمز باشند، بايد اين موضوع را جدي گرفت و به دندان‌پزشک مراجعه کرد.