درمیان تمام این سازمانها، جمعیت هلالاحمر، سازمان شناختهشدهای درمیان مردم است، سازمانی که در تمام حوادث، حضور فعال و موثر دارد، چه در زمان وقوع حادثه و چه پس از آن؛ برای نجات بازماندگان و اسکان آنها. وسعت حوادث و سوانح طبیعی رخ داده درکشور اما جایگاه اجتماعی و اقتصادی مجموعه هلالاحمر را پررنگتر میکند، زمانی که صحبت از مشارکتهای اجتماعی و اقتصادی میشود. مشارکتهایی که شاهکلید آن در دستان دولت و مجلس شورای اسلامی است.
مجلس نظر مساعدی به هلالاحمر دارد
نمایندگان مجلس، فعالیتهای هلالاحمر را به خوبی میشناسند، میدانند که
مجموعه «هلالاحمر» نیاز به توجه بیشتر دارد، اما معتقدند مشکلات اقتصادی
دولت را نمیتوان نادیده گرفت. احمد آریایینژاد، عضو کمیسیون بهداشت و
درمان مجلس شورای اسلامی میگوید: «اهمیت و جایگاه هلالاحمر،
جزو بدیهیات است، از یکسو قدمت و ازسوی دیگر میزان خدماترسانی آن، بر کسی
پوشیده نیست، با اینکه این سازمان هنوز نیازمندیهایی دارد اما در زمان
وقوع حادثه توانسته در کمترین زمان خودش را به محل برساند و امدادرسانی
کند.» او به ضرورت مشارکت اقتصادی دولت در این بخش تأکید میکند: «وضع
اقتصادی کشور، موضوعی نیست که بشود آن را پنهان کرد، در این شرایط، دو
موضوع مورد توجه قرار میگیرد، یکی نواقص و خللهای موجود است که مشکلاتی
را برای سازمانهایی مانند هلالاحمر ایجاد میکند، دوم اینکه حضور
داوطلبان و مشارکتهای اجتماعی در این سازمان است. آنچه ما شاهد هستیم،
حضور پررنگ جوانانی است که با وجود مشکلات اقتصادی به این سازمان
پیوستهاند، بنابراین لازم است تا برای این افراد امتیازاتی درنظر گرفته
شود، ازجمله تسهیلات در سربازی و... اینها را خود هلالاحمر با کمکهای
دولتی میتواند انجام دهد.» او ادامه میدهد: «به هرحال امسال محدودیتهای
اقتصادی در بودجه وجود دارد اما آنچه اهمیت دارد، تناسب در تصویب بودجه
است، هلالاحمر در دورههای گذشته توانسته به خوبی فعالیت کند، دولت و مجلس
هم نظر مساعدی نسبت به آن دارند و فعالیتهای این سازمان، رضایت مسئولان
را همراه داشته است.» این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تأکید میکند که
در بودجه امسال هم تا جایی که امکان داشته باشد، نسبت به بودجه هلالاحمر
توجه میشود: «ما درحد تواناییها، بودجه این سازمان را بالا میبریم، اما
اگر هم این اتفاق نیفتاد، به معنی بیتوجهی نیست، بلکه مشکلات اقتصادی
دولت، محدودیت ایجاد کرده است. تمام تلاش ما این است که این سازمان با توجه
به جایگاهی که دارد، به حقش نزدیک شود.»
مدیران هلالاحمر به دنبال منابع پایدار مالی باشند
عبدالرحمان رستمیان، دیگر عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی،
نظر دیگری دارد. او معتقد است که هلالاحمر برای برخورداری از حمایتهای
اقتصادی، باید برای خود درآمدهای پایدار ایجاد کند. او
میگوید: «جایگاه هلالاحمر زمانی مشخص میشود که حادثهای رخ میدهد،
درگذشته هم خوب توانسته درحوادث مختلف، جایگاه خودش را نشان دهد و باید از
این ارگان بابت اقداماتی که در حوادث و بلایا انجام داده، تشکر کرد.
کمکهایی که هلالاحمر در حوادث میکند، نشاندهنده قدرت مردم است و میتواند بیشتر از اینها از کمکهای مردمی استفاده کند.» او به اهمیت مشارکت مردمی در هلالاحمر اشاره میکند: «هلالاحمر میتواند در قالب مجموعه اقداماتی مشارکتهای بیشتر مردم را جذب کند، ما بهعنوان نمایندگان مجلس هم باید کمک کنیم تا ارتباط مردم با این ارگان بیشتر شود، البته همه باید مسئولیتهای اجتماعی را بپذیرند، یکی از راههای پذیرش مسئولیتهای اجتماعی هم فعالیت و همکاری با هلالاحمر بهعنوان یکی از ارگانهای امدادی کشور است.» او معتقد است هلالاحمر برای برخورداری از توان تجهیزاتی بالاتر و برخورداری از سرمایههای اجتماعی بیشتر باید پیشنهادات خود را به مجلس ارایه دهد: «مدیران هلالاحمر باید پیشنهادات خود را به مجلس ارایه دهند، دولت و مجلس هم نظر خوبی نسبت به اقدامات آن دارند.»
به گفته او، باید بودجههای پایداری برای این بخش درنظر گرفته شود: «مجلس از گذشته نگاه مثبتی به فعالیتهای هلالاحمر داشته، امسال نیز مدیران هلال میتوانند به مجلس بیایند، پیشنهادات خود را برای پایداری منابع و درآمدها ارایه کنند و برای منابع اقتصادی تعریف کنند.» رستمیان برای این منابع پایدار پیشنهاداتی هم میکند: «برای نمونه میتوان از عاملان حوادث جریمه گرفت، کسانی که درکنار رودخانهها ساختوساز میکنند و در زمان حادثه آسیب میبینند، کسانی هستند که باید عوارضی پرداخت کنند که درنهایت به هلالاحمر برسد، اینها یکی از منابع پایدار میتواند باشد، بخشهایی که آسیبزا هستند و در زمان حادثه، نیاز به حضور نیروهای امدادی دارند.» او فروش، تجهیزات امدادی و دارو به کشورهای دیگر را یکی دیگر از منابع هلالاحمر عنوان میکند: «درحال حاضر هلالاحمر، تجهیزاتی مانند چادر و دارو را به کشورهای دیگر میفروشد، بنابراین میتواند در این بخش تمرکز کرده و برای خود درآمدزایی کند.
ازسوی دیگر هلالاحمر، یک سازمان بینالمللی است که همین موقعیت میتواند در تأمین بودجهها به او کمک کند.» این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درهمین ارتباط تأکید میکند که مجلس و دولت باید درحد توان خود به هلالاحمر برای جلب مشارکتهای مردمی و اقتصادی کمک کند: «هلالاحمر در سالهای قبل، اقدامات قابل قبولی داشته و هنوز هم ظرفیتهای خوبی دارد، جایگاه این سازمان از اقداماتی که اکنون انجام میدهد، بالاتر است، چراکه میتواند به راحتی از ارتباطات بینالمللی خود استفاده کند، همانطور که در زمان تحریمها هم میتوانست از ارتباطات خوبی با مجامع بینالمللی داشته باشد.»
مشکل، نگاه تکبعدی به فعالیتهای داوطلبانه است
نگاه اقتصادی به مجموعه هلالاحمر، اما در گروه بحثهایی است که همواره در
مجلس و دولت مطرح میشود، اینکه این سازمان چگونه میتواند درآمدزایی کند،
نکتهای است که مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی و عضو هیأت علمی دانشگاه
چمران به آن اشاره میکند.
او جنبههای اقتصادی مشارکتهای اجتماعی مردم در
سازمانی امدادی مانند هلالاحمر را بررسی و تأکید میکند که اختصاص اعتبار
به فعالیتهای داوطلبانه و انساندوستانه و درنهایت امدادی که ازسوی این
افراد در هلالاحمر صورت میگیرد، نهتنها هزینه نیست که سرمایهگذاری به
شمار میرود و درنهایت منجر به صرفه اقتصادی میشود.
افقه در توضیح بیشتر میگوید: «انسان منشأ خلق ثروت و رشد اقتصادی است، درحال حاضر با وجود درآمدهای محدود نفتی، تفکر بسیاری از مسئولان این است که نفت بهعنوان یک کالای غیرانسانی، منشأ رشد اقتصادی است، همین هم شده تا انسان بهعنوان منبع درآمد شناخته نشود، البته منظور از انسان، انسانی سالم از نظر جسمی و روحی است، این انسان میتواند در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی موثر باشد.»
این کارشناس اقتصادی حرفهای دیگری هم میزند: «این نوع تفکر
درکشورهای پیشرفته سالهاست که مورد توجه قرار گرفته، در این کشورها
هزینههای قابل توجهی صرف بهداشت و آموزش افراد میشود، هزینههایی که از
نظر آنها سرمایهگذاری است، این تفکر حتی درکشورهای غربی که نگاه
سرمایهداری دارند، هم غالب است، از نظر آنها این نوع اقدامات درنهایت منجر
به صرفه اقتصادی میشود. درهمین کشورهاست که بخش وسیعی از مالیاتها، صرف
خدمات عمومی و فعالیتهای داوطلبانه میشود. اقداماتی که درنهایت نشاط و
شادابی افراد را همراه داشته باشد.» به گفته او، این تفکر که فعالیتهای
داوطلبانه درآمدزا نیست و برای آن اعتبارات درنظر گرفته نمیشود، نشأت
گرفته از ناکارآمدی مدیریت سیاسی است: «مشکل ما نگاه تکبعدی به فعالیتهای
داوطلبانه است، جلب مشارکتهای مردم از نظر اجتماعی و تأثیر آن بر اقتصاد،
نوعی سرمایه اجتماعی است، اینکه مردم خودشان وارد فعالیتهای داوطلبانه
شوند، کمک به دولت است.» به اعتقاد او در فعالیتهایی مانند هلالاحمر
نباید نگاه هزینهای داشت چراکه تماما این اقدامات سرمایهگذاری به شمار
میرود.
تقویت هلالاحمر منجر به کاهش هزینههای دولت میشود
اهمیت حضور نیروهای امدادی و مردمی در زمان حادثه، تنها در زمان وقوع حادثه خودش را نشان میدهد، زمانی که بر تقویت تجهیزات و سرمایهگذاری در این بخش تأکید میشود. علی باقری، یکی از کسانی است که در زمان وقوع زلزله بم بهعنوان زلزلهای که منجر به مرگ نزدیک به ٣٦هزارنفر در کرمان شد، از نزدیک شاهد اهمیت حضور نیروهای امدادی در زمان حادثه و پس از آن بوده است.
او که در زمان زلزله بم شهردار این شهر بود، میگوید: «میزان خسارت وارده در زلزله بم به اندازهای بود که در روزهای اول هیچ یک از نهادهای امدادی نتوانستند به صورت منسجم عمل کنند، اما پس از ساعتهای اولیه، هلالاحمر وارد میدان شد و به شکلی سازمان یافته توانست فعالیتهای مفیدی داشته باشد؛ هم در بحث امدادونجات و هم کمکهای بعدی که به زلزلهزدگان و بازماندگان حادثه. هلالاحمر پوشاک، موادغذایی و وسایل اسکان قابل توجهی دراختیار این افراد قرار داد و همین که تمام این وسایل آرم هلالاحمر داشتند، باعث شد تا اقدامات این سازمان برای مردم ملموستر شود.» او، معتقد است هلالاحمر از ١٢سال گذشته که زلزله بم آمد، پیشرفتهای قابل قبولی کرده است: «از بعد از زلزله بم، هلالاحمر هم در سازماندهی و هم مدیریت، توانست به خوبی خود را تقویت کند، حالا این سازمان از نظر اجتماعی هم جایگاه قابل قبولی پیدا کرده است.»
او به حضور نیروهای امدادی هلالاحمر در جادهها اشاره میکند. به اعتقاد او، تقویت هلالاحمر درنهایت منجر به کاهش هزینههای دولت در بخشهای دیگر میشود: «ما شاهد حضور گسترده هلالاحمر درجادهها هستیم، همین سبب شده تا نیروهای اورژانس تمرکز خود را به داخل شهرها ببرند، این مسأله باعث میشود تا نیروها تقسیم شوند و بار امدادونجات تنها بر دوش یک بخش نباشد.»
به گفته او، تقویت تجهیزات هلالاحمر و توجه به بودجه و اعتبارات آن، درنهایت باعث کاهش هزینهها میشود: «این سازمان گنجایش زیادی برای استفاده از تجهیزات پیشرفته دارد، برای نمونه حالا درکشورهای دیگر، از رباتهایی برای نجات حادثهدیدگان زیر آوار استفاده میشود، این تجهیزات باید وارد کشور شوند.» باقری تأکید میکند هلالاحمر تنها ارگانی است که در زمان حوادث، ازسوی مردم شناخته شده است: «با توجه به جایگاهی که این سازمان دارد، حتی در زمان حوادث سایر نهادها باید از طریق این سازمان هدایت شوند.»شهروند