پمپ‌بنزینی‌ها درآرزوی پاساژ زدن

به گزارش شفا آنلاین،  جایگاهدارها می‌گویند دوست دارند چهارتا دستگاه‌شان را جمع کنند و پاساژ بزنند که نمی‌شود و قرارداد‌هایی که با شرکت نفت دارند دست و بال‌شان را بسته، مردم هم از تعداد پمپ‌بنزین‌ها گلایه دارند و اینکه خیلی وقت‌ها باید بگردی و بگردی تا به یک پمپ بنزین برسی. اعصاب‌خردی توی صف بنزین هم بماند.

این‌ها یک‌طرف، شایعه دستکاری تایمرها و کیفیت متفاوت جایگاه‌های مختلف بنزین و قاطی کردن آب و بنزین و از این حرف‌ها هم یک‌طرف. راست و دروغ ماجرا را باید از دکتر ناصر رئیسی، رئیس انجمن صنفی پمپ بنزین کشور پرسید و اینکه جایگاهدارها چه مشکلاتی دارند:

«درحال حاضر 3 هزار و 360 جایگاه عرضه فرآورده مایع شامل نفت، گاز و بنزین معمولی و سوپر در کشور داریم و در کنار آن 1800 جایگاه CNG. این شرکت در سراسر کشور 37 منطقه را تحت پوشش دارد و منطقه تهران بزرگ 280 جایگاه عرضه فرآورده مایع و نزدیک به 500 جایگاه گاز و فرآورده مایع دارد. همچنین از 3هزار و 360 جایگاه 180 جایگاه متعلق به خود شرکت پخش و پالایش وزارت نفت است که مدیریت آنها و حقوق کارکنانشان نیز با خود این شرکت است.»

چندی پیش بیژن حاج محمدرضا رئیس انجمن جایگاهداران سوخت کشور هم از صدور مجوز ۱۰۰جایگاه جدید سوخت برای هر یک از شرکت‌های توتال و شل در تهران و سایر نقاط کشور خبر داد.  
 جایگاه سوخت به وسعت یک پاساژ
با یکی از جایگاهدارهای مرکز شهر حرف می‌زنم و اینکه چرا پمپ‌بنزینش تا این اندازه بزرگ است: «اگر این فضا را در همین خیابان تبدیل به یک مرکز تجاری می‌کردم کلی پول عایدم می‌شد. حیف که اجازه نمی‌دهند!»

بیشتر از 40 سال است که این جایگاه را دارد. از شرکت پخش و پالایش وزارت نفت کارمزد می‌گیرد و از پایین بودن کارمزد و زمینی که مثل طلای بی‌استفاده است می‌نالد.

راستش را بخواهید پمپ‌بنزینی‌ها خودشان هم نمی‌دانند که دولتی هستند یا خصوصی؟ رئیسی در این باره می‌گوید: «متأسفانه یکی از بحث‌های مهم ما با شرکت نفت همین است که بالاخره ما خصوصی هستیم یا دولتی؟ بالاخره جایگاه خصوصی هر چه دارد اعم از مالکیت زمین، تجهیزات و تأسیسات متعلق به مالک جایگاه است و بخش خصوصی.

 مسأله اینجاست که مالک جایگاه یک قرارداد فروشندگی با شرکت ملی نفت ایران منعقد می‌کند که بر اساس آن نمی‌تواند تغییر کاربری دهد. فروش بنزین هم به‌صرفه نیست و این قرارداد حالا مورد اعتراض جایگاهداران است. من به عنوان یک جایگاهدار بعد از سال‌ها جایگاهداری نمی‌توانم قراردادم را فسخ کنم؛ چراکه شرکت ملی نفت باید موافقت کند و آنها هم موافقت نمی‌کنند و می‌گویند چون مردم نیاز دارند باید به همین صورت بمانید تا زمانش برسد.»


قرارداد شرکت نفت و جایگاهداران از یک سو برای رعایت حقوق مصرف‌کننده، دست و پای جایگاه‌دار را می‌بندد و از سوی دیگر همین موضوع انگیزه دیگران را برای تشویق به جایگاهداری از بین می‌برد.

 متوسط کارمزد بنزین 25تومان
کارگر 42 ساله جایگاه پمپ بنزینی در مرکز تهران همچنانکه اسکناس‌های راننده سوناتا را می‌شمارد درباره کارمزدی که پمپ‌بنزینی‌ها از شرکت نفت می‌گیرند، می‌گوید: «ما کارمزدمان را از شرکت نفت می‌گیریم. بنزین لیتری 1000 تومان است با این خدمات 24 ساعته ما، متوسط کارمزد برای هر لیتر بنزین 25 تومان است.» او ماهی یک میلیون و 400 هزار تومان دستمزد می‌گیرد و البته گاهی راننده‌ای نمی‌خواهد پیاده شود و کار را به او می‌سپارد و آخر سر بسته به کرمش چیزی کف دستش می‌گذارد.
رئیسی در خصوص کارمزد بنزین می‌گوید: «25 تومان متوسط کارمزد یعنی 5/2 درصد قیمت فرآورده که خیلی مبلغ کمی است. کلیه هزینه‌های جایگاه از تعمیر و استهلاک دستگاه‌ها گرفته تا دستمزد کارگران هم باید از همین پول دربیاید. ما سه برابر یک واحد تولیدی استهلاک داریم.

چون همه واحدها 8 ساعته هستند و ما 24 ساعته. ما با گروههای زیادی از مصرف‌کننده با فرهنگ‌های متفاوت سر و کار داریم. گاهی به خاطر استفاده غیر اصولی مصرف کننده‌ها شیلنگ‌ها از بین می‌روند و این یعنی صدمه و خسارت به مالک جایگاه. همه جای دنیا هزینه خدمات را بر اساس قیمت تمام شده و قیمتی که عرضه می‌شود به صورت درصد محاسبه می‌کنند.»

می‌پرسم کارمزد منصفانه چقدر است؟ می‌گوید: «10 درصد قیمت فرآورده به کسی که زحمت عرضه را می‌کشد باید اختصاص پیدا کند تا توجیهی برای کسی باشد که می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند تا دستش در مقابل دولت دراز نباشد.»

اگر فراموش نکرده باشید مدتی هم بحث شناور شدن قیمت بنزین مطرح شد که وزارت نفت بسرعت تکذیب کرد و راستش را بخواهید حالا شک می‌کنم که خواست جایگاهدارها بوده یا نه؟ رئیسی از طرف این صنف تأکید می‌کند که شناور شدن قیمت به نفع پمپ‌بنزین‌هاست یعنی با بالا رفتن قیمت نفت بنزین هم بالا برود و بالعکس.

اما موضوع دیگری هم هست و آن اینکه قیمت بنزین همیشه قیمت بقیه اقلام را هم تحت تأثیر قرار داده. از او می‌پرسم چه نسبتی بین این دو هست. می‌گوید: «باور کنید یک درصد هم در سبد خانوار تأثیرگذار نیست. بالا رفتن قیمت بنزین به بالا رفتن هزینه سبد خانوار ربطی ندارد. مثلاً راننده تاکسی‌ای که 30 لیتر بنزین در روز مصرف می‌کند یعنی 30 هزار تومان پول بابت آن می‌پردازد، به تعداد هر مسافر شاید 10 ریال یا 20 ریال به قیمت اضافه شود. اما اینکه چرا یکدفعه 500 تومان به کرایه زیاد می‌کنند، چون سیستم نظارت نداریم یا سنبه صنف آنها پرزورتر از ماست.»

 چاره کار؛ پمپ بنزین کوچک
بیشتر کشورهای پیشرفته دنیا از جایگاه‌های کوچک پمپ بنزین استفاده می‌کنند. جایگاه‌های کوچک و جمع و جور که اگر در کشور ما هم در گوشه و کنار خیابانها و جاده‌ها ساخته شود دیگر کسی دلش به حال ملکش نمی‌سوزد که مثلاً در فلان خیابان در بهترین نقطه شهر تهران هزار متر زمینم را برای یک پمپ بنزین معطل کرده‌ام و چه و چه. مردم هم دنبال پمپ بنزین از این محله به آن محله نمی‌روند و توی صف نمی‌ایستند. رئیسی درباره جایگاه‌های کوچک می‌گوید: «کانون انجمن صنفی پمپ بنزین کشور اعلام آمادگی برای ساخت این جایگاه‌ها کرده است، اما متأسفانه شهرداری با ما همکاری نمی‌کند. شهرداری یکسری زمین‌های خدماتی در سطح شهر تهران دارد که ما تقاضا کرده‌ایم در اختیارمان بگذارند و پولش را در قالب تسهیلات و اقساط بگیرند.
 با این کار هم ترافیک کم می‌شود و هم سفر درون شهری. حتی حاضریم مشابه همه جای دنیا جایگاه‌ها را با خدمات رفاهی عرضه کنیم. مثلاً در کنار جایگاه‌ها سوپرمارکت، فست فود، عرضه قطعات ماشین یا هر چیزی که با آن مکان متناسب است، بسازیم.»

 کیفیت بنزین یکسان در همه جایگاه‌ها
گاهی از برخی راننده‌ها می‌شنویم که مثلاً از فلان جایگاه بنزین نزنید چون خالص نیست و قاطی‌اش آب می‌ریزند. علتش را هم زود تمام شدن بنزین می‌دانند و به دیگران هم همین توصیه را می‌کنند. حتی بعضی‌ها درباره تایمرهای پمپ بنزین معتقدند که دستکاری می‌شود اما نظر رئیس کانون انجمن صنفی پمپ بنزین کشور چیز دیگری است: «امکان ندارد که تایمرها دستکاری شود، چرا که در هر تلمبه‌ پمپ بنزین 14 پلمب هست و به هیچ وجه امکان دخل و تصرف در این پلمب‌ها وجود ندارد.

همچنین از سال 71 تاکنون سیستم انتقال فرآورده از مخزن به تلمبه‌ها فعال شده. بنابراین خطوط پمپ بنزین‌ها به طور کامل از همین مخزن تغذیه می‌شوند و در همه جایگاه‌ها کیفیت بنزین یکسان است.»
رئیسی درباره کیفیت بنزین می‌گوید: «بالای کاغذ تحویل بنزین نوشته شده یورو 4 و هیچ دستگاه یا آزمایشگاهی هم برای تشخیص کیفیت بنزین در جایگاه‌ها وجود ندارد.

 ما فقط از بوی بنزین پی به کیفیت آن می‌بریم.» ظاهر بوی بنزین کیفیت بهتر آن را نسبت به چند سال پیش نشان می‌دهد اما گلایه او از میزان تبخیر است و زیانی که جایگاهداران از این بابت می‌کنند: «اگر 5/4 لیتر در هر 1000 لیتر فرآورده تبخیر شود طبیعی است. در تابستان گاهی در هر 1000 لیتر 8 لیتر تبخیر می‌شود که ضرر و زیان زیادی برای ما دارد. از اینکه بگذریم سیستم بارگیری و اندازه‌گیری ماهم بسیار منسوخ شده و قدیمی است. مجموع اینها پرتی کار را بالا می‌برد و به ماضرر می‌زند.»

جایگاه‌های بنزین هر روز تبخیر را اندازه‌گیری می‌کنند و میزان فروش را از بار رسیده و موجودی اول وقت، کم می‌کنند. اگر اختلاف عدد به دست آمده با موجودی همخوانی داشته باشد یعنی اینکه تبخیر کم بوده و بالعکس. در دولت قبل که نفت و بنزن قاطی می‌شد، میزان تبخیر آن هم کمتر بود. یعنی ضرر کمتری متوجه جایگاهدار می‌شد اما به دلیل اینکه در اتومبیل بدرستی نمی‌سوخت، هم اتومبیل را از بین می‌برد و هم هوا را آلوده می‌کرد.

ماجرای جایگاه‌های بنزین از همان دست قصه‌هایی است که سر دراز دارد. از آن قسم موضوعاتی است که کلافش سردرگم است و با هزار و یک چیز دیگر ارتباط پیدا می‌کند. حالا هم معلوم نیست از این 100 جایگاه اختصاصی که مجوز ساخت‌شان داده شده چند تای آن به تهران اختصاص خواهد یافت و چقدر از ترافیک و مشکلات مردم و جایگاهداران را حل خواهد کرد؟ایران