بـرای روشن نگاه‌داشتن چشـم‌ها

طب ترجمانی به یاری چشم می‌آید
      به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید  حمید احمدیه، نائب‌رئیس انجمن چشم پزشکی ایران  درخصوص جدیدترین دستاوردها در زمینه چشم‌پزشکی گفت: «این دستاوردها حاصل پیشرفت های طب ترجمانی است.

منظور از طب ترجمانی این است که آنچه را که محققان علوم پایه در آزمایشگاه‌ها به دست می آورند، به بالین بیمار انتقال دهیم. این مسیر که از تحقیق در آزمایشگاه آغاز می‌شود و به کاربرد بالینی دانش منجر می‌گردد، امروزه در پزشکی جایگاه مهمی پیدا کرده است.

در چشم‌پزشکی هم همین‌طور است. یعنی طب ترجمانی باعث شده که در مورد درمان بسیاری از بیماری‌های شبکیه که برخی ارثی و برخی دیگر غیرارثی هستند، افق‌های تازه‌ای پدیدار شود. بیماری‌های ارثی چشم هنوز درمان ثابت‌شده‌ای ندارند. این بیماری‌ها نادر هم نیستند.

 شناخته‌شده‌ترین آنها بیماری آر.پی است. افرادی که به آر.پی مبتلا هستند، به تدریج دچار کاهش دید می‌شوند. در ابتدا اختلال در میدان بینایی و بعد شب‌کوری ظاهر می شود و در مراحل نهایی به کاهش دید روز هم می‌انجامد. این بیماری انواع ژنتیک متفاوت دارد.

 بیماری‌های ارثی دیگری هم هستند که ماکولا یا نقطه زرد شبکیه را درگیر می کنند. در این بیماری‌ها که اکثر مواقع در اواخر دهه اول زندگی بروز می‌کنند فرد در جوانی دچار کاهش دید می‌شود. از آنجا که اختلال در سطح مولکولی و سلولی است، درمان جراحی یا دارویی برای اینگونه بیماری‌های چشمی مطرح نیست. بنابراین، طب ترجمانی این امکان را فراهم کرده که امیدی برای درمان بیماری‌های لاعلاج پیدا شود. البته هنوز تا دستیابی به نتیجه نهایی فاصله زیادی وجود دارد.»

چهاریا پنج بیمار آر.پی در هرماه
       به گفته احمدیه: «دوشاهراه بزرگ برای درمان بیماری های ارثی شبکیه وجود دارد، سلول‌درمانی یا استفاده از سلول‌های بنیادی و ژن‌درمانی که از این دومجموعا تحت عنوان طب ترمیمی نام برده می‌شود. در مراکز تحقیقاتی داخل کشور هم حرکت‌هایی آغاز شده تا تحقیقاتی با استفاده از روش های طب ترجمانی آغاز شود و این امیدواری به وجود بیاید که دراین قسمت هم دانش پزشکی ما از سایر کشورها عقب نماند.»

 وی افزود:‌«نوع مادرزادی بیماری آر.پی از دوران کودکی بروز می‌کند. اما نوع کلاسیک آن از دهه دوم یا سوم زندگی ظاهر می‌شود. این افراد سلول‌های گیرنده نور را در شبکیه از دست می‌دهند. در شبکیه دو نوع سلول گیرنده حساس به نور داریم. سلول های مخروطی و سلول های استوانه‌ای.

 در بیماری آر.پی، بیماری از سلول های استوانه‌ای آغاز می‌شود ولی در مراحل پیشرفته سلول‌های مخروطی نیزدرگیر می‌شوند. اما در نوع مادرزادی آر.پی هر دو سلول از ابتدا دچار اختلال هستند. بنابراین کودک در تشخیص پیرامون، راه رفتن و شناسایی افراد دچار مشکل است.»

       نائب‌رئیس انجمن چشم پزشکی ایران خاطرنشان کرد: «شیوع آر.پی زیاد نیست، اما نادر هم نیست. ازآنجاکه در مراکز دانشگاهی بیماران ارجاع داده می‌شوند در ماه ممکن است، یک یا دو بیمار نوع مادرزادی و چهار یا پنج بیمار آر.پی داشته باشیم. به‌طورکلی در جمعیت جهان تعداد این بیماران به میزانی است که دانش پزشکی به فکر افتاده تا درمانی برای آن پیدا کند.به‌طورکلی ازدواج‌های فامیلی خطر ابتلا به بیماری‌های ارثی را افزایش می‌دهد. لذا تاکید پزشکان براین است که چنانچه افراد دچار بیماری ارثی هستند، ازدواج فامیلی نداشته باشند.»

       احمدیه درخصوص بیماری انحراف چشم گفت: «انحراف چشم دو نوع دارد. نوع مادرزادی و نوع اکتسابی. انحراف چشمی مادرزادی از بدو تولد ظاهر می‌شود.

 دراین نوع انحراف، چشم‌ها به طرف داخل انحراف پیدا می کند. این نوع انحراف چشم نیاز به درمان جراحی دارد و چنانچه جراحی به موقع صورت گیرد، نتایج خوبی حاصل می‌شود. مساله مهم این است که کودک نه تنها از لحاظ زیبایی در مضیقه است، بلکه در معرض تنبلی چشم قرار دارد و از همه مهم‌تر اینکه از نظر دید عمق و دید دوچشمی ممکن است اشکال وجود داشته باشد.

لذا صاف کردن چشم این کودکان هم مشکل زیبایی و هم دید سه‌بعدی آنها را اصلاح می‌کند. در برخی کودکان نوعی انحراف چشم وجود دارد که نوع تطابقی است که مادرزادی نبوده و کودک در شش ماه اول زندگی انحراف چشم ندارد.

اما در حدود دوسالگی به دلیل اینکه چشم شروع به تطابق کردن می‌کند، به دلیل نقص در مکانیزم‌هایی که ممکن است در کودک به صورت جبرانی عمل نکند، چشم همراه با تطابق به سمت داخل هم انحراف پیدا می‌کند. چنانچه موارد تطابقی زودتر تشخیص داده شود، نیاز به جراحی نداشته و با دادن عینک مناسب و کم کردن میزان تطابقی که به صورت غیرعادی است می توان مشکل بیمار را حل کرد. اما چنانچه این حالت ادامه پیدا کرد، همراه با دادن عینک، چشم بیمار جراحی می‌شود.

انحراف چشم به سمت خارج نیز به درمان جراحی نیاز دارد. چنانچه یکی از چشم‌ها به هر دلیلی دید کامل نداشته باشد، ممکن است، انحراف چشم ایجاد شود. اما هر زمان که کودکی با انحراف چشم می‌آید، معاینات چشمی باید کامل باشد تا پزشک مطمئن شود عارضه دیگری وجود ندارد که کاهش دید ایجاد کرده باشد و همان کاهش دید باعث انحراف شده باشد. مواردی از قبیل آب‌ مروارید مادرزادی و تومور چشمی مادرزادی کاهش دید و انحراف چشم ایجاد می‌کنند.»

تایید سه مرکز چشم‌پزشکی ایران از سوی ICO
        احمدیه بابیان اینکه ICO (شورای جهانی چشم‌پزشکی) مرکز چشم‌پزشکی بین‌المللی بوده که مجموع چشم‌پزشکی 140 کشور دنیا را تشکیل می‌دهد، گفت: «یکی از فعالیت‌های مهم انجمن تشکیل کمیته امور بین‌الملل بوده است. این کمیته با ارگان‌های چشم‌پزشکی سایر کشورها ارتباط برقرار کرده است. یکی از مهم‌ترین این ارگان‌ها ICO (شورای جهانی چشم‌پزشکی) است که مجموع مراکز چشم‌پزشکی 140 کشور دنیا را در بر می گیرد. ICO در کنگره سراسری سال گذشته و امسال ما کارگاه‌هایی را برگزار کرد. دکتر کارل‌گلنیک، متخصص بیماری‌های چشم و مسئول آموزش شورای جهانی چشم، در کنگره امسال در زمینه چالش‌های جهانی آموزش چشم‌پزشکی سخنرانی داشت. امیدواریم این ارتباطات گسترش پیدا کند. یکی از پیامدهای ارتباط با ICO، این بوده که سه مرکز چشم‌پزشکی در ایران را به رسمیت شناخته و همکارانی را که بخواهند از کشورهای آفریقایی و آسیایی دوره‌های چشم پزشکی را ببینند، به این مراکز معرفی می‌کند وبودجه لازم را در اختیار این افراد می‌گذارد .

درحال حاضر از کشور افغانستان در مشهد و تهران همکارانی را داریم که برای این دوره‌های سه‌ماهه معرفی شده اند . این ارتباطات بین‌المللی نقش انجمن چشم‌‍پزشکی ایران را در سطح منطقه تقویت می کند و به بالا رفتن سطح دانش چشم‌پزشکی کشورهای همسایه کمک می‌کند.»

       وی درخصوص جایگاه ایران نسبت به سایر کشورها نیز گفت: «می‌توان گفت که سطح چشم پزشکی کشور ما در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته خوب است. چشم‌پزشکی به شاخه‌های مختلفی تقسیم می‌شود. برای هرکدام از گروه‌های پنج‌گانه چشم پزشکی، یک انجمن علمی داریم که هرکدام سمینارهای علمی و ارتباطات بین‌المللی با سایر کشورها را دارند.

گرچه برخی مشکلات شاید به کمبود تجهیزات مربوط باشد، اما بخشی که به دانش چشم‌پزشکی برمی‌گردد، پابه پای کشورهای پیشرفته درحال توسعه است. درحال حاضر از کشورهای عراق و افغانستان و جمهوری آذربایجان بیمارانی برای دریافت خدمات چشم‌پزشکی مراجعه می‌کنند.»

وزارت بهداشت به‌فکر باشد
       احمدیه با تاکید براینکه دیابت شیوع زیادی دارد، ادامه داد: «تشخیص به‌موقع بیمارمبتلا به رتینوپاتی دیابتی باید در راس اقدامات وزارت بهداشت قرار بگیرد. امروزه بیماری دیابت شیوع زیادی دارد. بیماری دیابت باید به موقع کشف شود تا از وقوع عوارض بعداز آن که می‌تواند کاهش دید و کوری باشد، جلوگیری شود. غربالگری‌ها باید با قوت بیشتری انجام شود.

تله‌مدیسین می‌تواند در راستای غربالگری بیماران دیابتی کارا باشد. بیمار می‌تواند در شهر خود و با عکسی که توسط تکنیسین گرفته می‌شود، از راه دور با پزشک موردنظر ارتباط برقرار کند. »

قوز قرنیه قربانی نمی‌گیرد
       محمود جباروند، رئیس بیمارستان فارابی و فوق‌تخصص بیماری‌های قرنیه گفت: «در افرادی که در اثر بیماری‌های عفونی یا تروما دچار کدورت‌های قرنیه می‌شوند و دید آنها افت می‌کند، می‌توان قسمت آسیب‌دیده قرنیه را ترمیم کرد.

درگذشته روش‌های متفاوتی وجود داشت و بعداز جراحی بخیه زده می‌شد که این بخیه‌ها بیمار را با آستیگماتیسم روبرو می‌کرد. اما با ورود تکنولوژی‌های برتر پیوند قرنیه بدون بخیه انجام می‌شود. این عمل سرپایی بوده که با قطره انجام شده و قرنیه آسیب‌دیه با برش جراحی جدا می‌شود و قرنیه آماده شده جایگزین می‌شود.

 این روش باعث می‌شود که اول بیمار دید خود را سریع‌تر به‌دست آورد و دوم اینکه عوارض جراحی کمتر است. مصرف دارو بعد از پیوند کمتر بوده و نتایج خوبی داشته است.» وی افزود: «اگر بیماری مبتلا به قوز قرنیه است، نباید دیگر نگران باشد، چراکه با روش‌های جدید، دیگر بیمار در اثر قوز قرنیه دید خود را ازدست نمی‌دهد. این بیماری ژنتیکی است و در دهه دوم بروز می‌کند.»

داروهای زیبایی چشم، موردتایید FDA باشد
       محسن بهمنی‌کشکولی، دبیرعلمی گروه جراحان پلاستیک و ترمیمی چشم درخصوص موضوع سخنرانی خود گفت: «امروزه تقاضای بالای بوتاکس و فیلرها(موادپرکننده) در صورت و به ویژه ناحیه اطراف چشم در ایران، به بازار تقلب این داروها دامن زده است.

 ازآنجاکه این داروها موردتایید FDA است، با قیمت بالایی در بازار عرضه می‌شود و از سوی دیگر تقاضای بالا نسبت به این روش‌های جوان‌سازی صورت، پایین بودن سطح توان اقتصادی برخی متقاضیان و رقابت میان پزشکانی که این اعمال را انجام می‌دهند، موجب شده تا برخی پزشکان به سمت استفاده از مواد ارزان‌قیمت بروند که علاوه براینکه از تاییدیه FDA برخوردار نیست، احتمال بروز عوارضی را برای متقاضیان افزایش می‌دهد.»

وی افزود: «با توجه به عوارض داروهای غیراستاندارد از قبیل آسیب به پمپ اشکی، افتادگی پلک و صورتف دوبینی، نابینانی و در نهایت مرگ، تمام پزشکانی که دراین زمینه فعالیت دارند، باید برای جوان‌سازی صورت به‌خصوص نواحی اطراف چشم، حتما داروهایی را به‌کار گیرند که مورد تاییدیه FDA باشد.»