شفا آنلاین>اجتماعی>هر سال در آغاز فصل پاییز در شهرهای بزرگ شاهد پدیده وارونگی هوا، تشدید غلظت آلاینده‌ها و افزایش حساسیت افکار عمومی نسبت به این موضوع هستیم.
در سال 1374 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا به تصویب رسید که بحث معاینه فنی و الزام آن در کلانشهرها از جمله تکالیف قانونی محسوب شد. پس از آن طرح جامع کاهش آلودگی هوا تصویب و چند سال اجرا شد که دولت نهم آن را ناکارآمد دانست و دنبال جایگزینی برای آن می‌گشت.
تا سال 86 هم عملاً اقدامی صورت نگرفت و سپس برنامه‌ای برای کاهش آلودگی کلانشهرها تصویب شد که عملاً راهگشا نبود. البته قصد این نوشتار نگاه سیاست‌زده به موضوع ملی و انسانی کاهش آلودگی هوا نیست؛ چرا که این نگاه خود آفت حل مسأله شده است.
در روزهای اخیر یکی از مسئولان شهری به کنایه مدیریت کاهش آلودگی هوا را به عهده باد و باران گذاشته است. ممکن است مردم به علت گرفتاری‌های خود از پیگیری اوضاع و مشکلات کشورغفلت کنند اما همه مسئولان با وضعیت کنونی منابع و در آمد‌های کشور و مشکلات دامنگیر همه دستگاه‌ها ازجمله شهرداری‌ها آشنایی دارند. در حال حاضر به دلیل کاهش ساخت و ساز که متأسفانه منبع اصلی درآمد شهرداری است حجم عظیم بدهی به بانک‌ها، پیمانکاران و املاک واقع در طرح ها به مشکل بزرگی تبدیل شده، دولت نیز با کاهش شدید قیمت نفت و معضل رکود و پرداخت یارانه‌های نقدی و... مواجه است.
غرض ذکر این نکته بود که در شرایط کنونی اقتصادی افزایش انتظارات، تبلیغ راه حل‌های فوری یا خدای ناکرده خدشه دار کردن امید مردم مشکلی را حل نمی‌کند.
در مسأله آلودگی هوا تشخیص منبع اصلی آلایندگی گام نخست راه حل است. بر اساس مطالعات و پایش علمی دستگاه‌های مسئول ازجمله شهرداری و محیط زیست 85 درصد آلودگی هوای کلانشهر تهران ناشی از منابع متحرک شامل خودروهای دیزلی، موتورسیکلت‌ها، خودروهای بنزینی و امثال آن است. پس راه حل را نیز در همین مقوله به دو دسته راه حل‌های محدود‌کننده و راه حل‌های مشوق می‌توان برشمرد و نیازی به مدیریت باد و باران نیست. راه حل‌های محدود‌کننده شامل جلوگیری از تردد وسایل نقلیه آلاینده، محدودیت حرکت موتورسیکلت‌ها که اغلب آلاینده و فاقد استانداردهای اولیه هستند، خروج تاکسی‌های کاربراتوری و سایر خودروهایی از این دست و محدودیت حرکت خودروها بر اساس میزان آلایندگی و نه زوج و فرد بودن پلاک می‌شوند.
راه حل‌های جایگزین و مشوق شامل توسعه حمل و نقل عمومی ریل پایه، ارتقای استانداردهای آلایندگی خودروهای داخلی، کاهش حقوق گمرکی خودروهای پاک ارزان و حمایت مالی از موتور سیکلت‌های برقی هستند.
در همه راه‌حل‌های فوق یکی از اصلی‌ترین موانع با توجه به شرایط دشوار فعلی اقتصاد کشور تأمین منابع مالی است و برای افزایش کارایی و اثربخشی راه‌حل‌ها باید به راه‌های کم خرج‌تر و با بازدهی بیشتر پرداخت.
در سال 92 و 93 بنا به آمارشرکت کنترل کیفیت هوا وابسته به شهرداری تهران آلاینده اصلی موجود در هوا ذرات معلق 5/2 میکرون و در برخی موارد 10میکرون بوده است.
به دیگر سخن هوای تهران از آلاینده‌هایی چون اکسیدهای نیتروژن، اکسید کربن، ازن و گوگرد به علت جایگزینی بنزین استاندارد و کاهش شدید گوگرد از سوخت‌های دیزلی به همت و تلاش دولت و وزارت نفت تقریباً پاک شده است و با کنترل انتشار ذرات معلق عامل اصلی آلودگی هوا از بین می‌رود.
راه حل با کارایی بالا و هزینه نسبتاً معقول و در دسترس، حذف منبع اصلی انتشار ذرات معلق است. حدود 280 هزار خودرو کاربراتوری عامل انتشار 40 درصد این آلاینده‌ها هستند، پس با خروج این خودروها 40 درصد آلودگی هوا دفعتاً رفع می‌شود و تعداد روزهای سالم و پاک از 249 روز به 294 روز افزایش می‌یابد.
در حال حاضر تأمین منابع مالی این امر به همدلی و همکاری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و شهرداری تهران و کمک دستگاه‌های دیگر همچون وزارت نفت و وزارت صنعت نیاز دارد و حتی با وجود کمبود منابع فعلی به دلیل اهمیت حیاتی موضوع تأمین فوری این اعتبار و حذف این خودروهای کاربراتوری در سال‌جاری نیز می‌تواند اثرات خود را نشان دهد.
علیرضا آقایی کارشناس محیط زیست
نظرشما
آخرین اخبار