شناسایی ریشه جدید ریزگردها

به گزارش شفا آنلاین،البته بخشی از وقوع این پدیده ناشی از سوء مدیریت‌ها و بخشی هم ناشی از وقایع طبیعی است. بسیاری از کارشناسان محیط زیست معتقدند یکی از راهکارهای مقابله با این ریزگردها تثبیت کانون‌های منشأ است که به بازنگری در روش مدیریت منابع آب کشور برمی‌گردد و یکی دیگر از راهکارها کشت نهال در مناطق منشأ و بحث مالچ پاشی است که برنامه این اقدام‌ها نیزبه دولت ارائه شده است.

اساساً مبارزه با چنین پدیده درحال گسترشی، بلند مدت است، اما این موضوع دلیل نمی‌شود که مسئولان مربوطه به اقدام‌های کوتاه مدت و میان مدت نپردازند.

خوزستان، ایلام، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، کردستان و لرستان معمولاً از جمله استان‌هایی محسوب می‌شوند که در طول سال درگیر گرد و غبار و مشکلات ناشی از آن هستند.

تعطیلی اداره‌ها و مدارس و افزایش شمار مراجعه‌کنندگان به خاطر تنگی نفس به بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها از جمله مشکلاتی است که این پدیده نامیمون معمولاً برای مردم این مناطق به وجود می‌آورد. اما به‌تازگی خبرهای خوشی درخصوص آماده شدن سند ملی گرد و غبار از سوی مسئولان محیط زیست شنیده شده که بارقه امیدی در دل جنوب نشینان کشور ایجاد کرده است.


 سند ملی گرد و غبار بالاخره آماده شد
«ضیاءالدین شعاعی» مدیرملی ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست چندی پیش از آماده شدن مرحله اول سند ملی گرد و غبار خبر داد وگفت: سند ملی گرد و غبار که برای شناسایی کانون‌های جدید ریزگردها آماده شده، دارای برش‌های استانی است و این سند برای چند استان (بدون اشاره به تعداد) آماده و انتشار یافته است.

در حال حاضر این سند و نتایج مطالعات منشأیابی ریزگردها در استان‌های خوزستان، ایلام و کرمانشاه آماده شده که براساس اولویت ‌بندی خوزستان نخستین استان انتخاب شد، بنابراین مرحله بعد هماهنگی با دستگاه‌های متولی وتدوین برنامه عمل خواهد بود.

شعاعی با اشاره به اینکه بخش شناخت سند مربوط به خوزستان آماده شده و در مرحله ویراستاری است، اظهار داشت: در خوزستان نه تنها منشاءهای گرد و غبار که 300 هزار هکتار نیز است شناسایی شده، بلکه 100 هزار هکتار هم به‌عنوان مناطقی شناسایی شده که در صورت استمرار خشکسالی می‌توانند منشأهای جدید باشند.

وی با بیان اینکه برنامه‌ها براساس نتیجه مطالعه تدوین خواهد شد، افزود: با توجه به آیین ‌نامه اجرایی که در کمیته راهبردی تصویب شد، دستگاه‌ها مکلف می‌شوند که متناسب با نتیجه این مطالعات، برنامه عمل دستگاهی خود را به تفکیک برنامه‌های استانی اعلام کنند.

 مساحت کانون‌های گرد و خاک خوزستان تعیین می‌شود
«هاشم بالدی» مدیرکل مدیریت بحران خوزستان هم از انجام مطالعه برای تعیین مساحت، مختصات و جانمایی کانون‌های داخلی گرد وخاک در استان خبر داد و با اشاره به تدوین سند گرد و غبار برای خوزستان ازسوی ستاد ملی مبارزه با گرد و غبار کشور خاطرنشان کرد: ویرایش اولیه طرح سند ملی گرد و غبار برای نخستین بار یک ماه پیش به استان ابلاغ و درجلسه‌ای به بحث و بررسی گذاشته شد. در این طرح برخی موارد دیده شد که لازم است اصلاح و ویرایش شوند.

 در کنار طرح سند ملی گرد و غبار، در استان در حال انجام مطالعاتی روی کانون‌های داخلی گرد و خاک هستیم و به‌منظور تأمین اعتبارهای این مطالعات با سازمان محیط زیست کشور در حال مذاکره‌ایم.

 هشدار هواشناسی نسبت به گرد و خاک در نیمه دوم سالبالدی از پیش‌بینی وقوع پدیده گرد و خاک در نیمه دوم امسال دراستان خبر داد وتصریح کرد: اداره‌ کل هواشناسی خوزستان درمورد پدیده سرمایشی، سرمازدگی و سرمای بیش از حد و وقوع سیلاب و همچنین وقوع پدیده گرد و خاک در نیمه دوم سال به مدیریت بحران استان هشدار داده که این هشدارها به شهرداران و دیگر مسئولان مربوطه منتقل و اقدام‌هایی که باید هنگام وقوع شرایط جوی خاص مانند گرد و غبار انجام شود نیز اعلام شده است.
وی درباره اقدام‌های لازم هنگام وقوع گرد و غبار بخصوص برای تعطیلی مدارس و اداره‌ها گفت: برای تعطیلی مدارس در مقاطع مختلف و اداره‌ها، هنگام وقوع گرد و غبار در استان دستورالعملی تدوین شده، همچنین برای افزایش تجهیزات بیمارستانی، اورژانس وهماهنگی لازم اطلاع‌‌رسانی بین هواشناسی، محیط زیست، مدیریت بحران و واحد اورژانس و بهداشت هم اقدام‌ها و برنامه‌‌ریزی‌های لازم صورت گرفته است. ستاد بحران شهرداری‌ها هم با توجه به تدوین و ابلاغ آن در تمام شهرهای خوزستان تشکیل شده است.

وی به تغییرات جوی، فشار و توده کم‌فشار و پرفشاری که منجر به جریان‌های هوا می‌شود، اشاره کرد و افزود: وجود کانون‌های گرد و غبار درخوزستان، چه از قبل وجود داشته و چه تازه شناسایی شده‌اند، دلیل وقوع پدیده گرد و خاک در نیمه دوم سال در خوزستان پیش‌بینی شده‌اند.

بالدی با اشاره به شناسایی کانون‌های گرد و غبار اظهار داشت: مطالعات اولیه برای شناسایی کانون‌های داخلی گرد و خاک صورت گرفته و گزارش آن نیز آماده شده که جمع بندی‌ها و دیدگاه‌های مربوط به آن برای ویرایش اولیه به سازمان مدیریت بحران کشور ارسال می‌شود. همچنین عملیاتی کردن نحوه مقابله با کانون‌های گرد وغبار و پیشگیری از گسترش آن در خوزستان با بیابان‌زدایی، نهال‌کاری و مالچ‌پاشی اقدام بعدی پس از شناسایی کانون‌های گرد وغبار است.

 وضعیت بارندگی در خوزستان

«کوروش بهادری» مدیرکل اداره هواشناسی خوزستان نیز  به پیش‌بینی این اداره کل درباره بارش‌های استان در پاییز و زمستان اشاره کرد و گفت: پیش‌بینی ما برای میزان بارش‌ها در پاییز امسال خوب است. میزان بارندگی در پاییز امسال نسبت به میانگین بلندمدت 10 درصد بالاتر است و برای زمستان هم نرمال پیش‌بینی شده است.

براین اساس می‌توان گفت که میزان بارش‌های استان نسبت به میانگین بلندمدت افزایش خواهد داشت که این افزایش در کاهش گرد وغبارها و ریزگردها تأثیر زیادی خواهد داشت. همچنین پیش‌بینی می‌کنیم دمای هوای استان نسبت به پاییز سال گذشته بین نیم تا یک درجه افزایش داشته باشد. البته باید این نکته را هم متذکر شد که 60 درصد پیش‌بینی‌های ما صحت دارد.

وی در مورد وضعیت گرد وخاک در نیمه دوم سال در استان، خاطرنشان کرد: گرد وخاک ازجمله پدیده‌هایی است که چون تابع دیگر متغیرها نیست و بستگی به جنس، بافت و میزان رطوبت در خاک و هوا دارد، قابل پیش‌بینی نیست.

 وقوع گرد و خاک معمولاً بین 24 تا 48 ساعت قبل قابل پیش‌بینی است، زیرا خیلی از گرد وخاک‌ها فراکشوری است و منشأ خارجی از کشورهای عراق، اردن، سوریه و صحراهای عربستان دارد. اما به مردم استان قول می‌دهیم 24 تا 48 ساعت قبل وقوع گرد و غبار را اطلاع‌رسانی کنیم تا تمهیدات لازم نیز در نظر گرفته شود. مدیرکل اداره هواشناسی خوزستان به امکانات و تجهیزات این اداره کل اشاره کرد و یادآور شد: ایستگاه هواشناسی استان با کمبود دستگاه‌هایی مواجه است که به‌دلیل کمبود اعتبار یا اختصاص نیافتن بودجه تاکنون موفق به تهیه آنها نشده‌ایم. البته در این راستا دولت مصوبه داشته که دستگاه‌های لازم را خریداری کند و بخشی از این اعتبارات هم اختصاص داده شده است.
 کاهش گرد و غبار سیستان و بلوچستان
«سعید محمودی» مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان هم با اشاره به وضعیت گرد وغبار در نیمه دوم سال در این استان، گفت: در6 ماه دوم سال همیشه با توجه به فروکش کردن بادهای 120 روزه کمتر شاهد گرد وغبار و ریزگرد هستیم.

وی بهترین راه حل برای کنترل گرد وغبار و ریزگردها در سیستان و بلوچستان را انتقال آب به مراکز بحرانی در فصولی که بادهای 120روزه شروع و باعث ایجاد گرد و غبار و ریزگرد می‌شود، دانست و با بیان اینکه کنترل و تثبیت شن‌های روان و بیابانزدایی در حیطه وظیفه اداره کل منابع طبیعی است، افزود: خوشبختانه اداره کل منابع طبیعی استان اعتبارات خوبی هم به‌منظور مهار ریزگردها در منطقه جذب کرده و ما نیز در بخش محیط زیست در حد وظیفه و توان خود پیگیری‌های لازم را در خصوص اخذ حقابه تالاب هامون از چاه نیمه‌ها برای مهار ریزگردها انجام داده‌ایم که باعث شده در 2 مرحله از سال این حقابه گرفته شود.

حقابه اول در شهریور ماه در نقاط بحرانی تالاب رها شد و حقابه بعدی اواسط آبان ماه رها‌سازی می‌شود. محمودی درخصوص اعتبارات ملی و استانی در بخش مهار ریزگردها هم گفت: در این زمینه مبالغی پیش‌بینی شده، اما هنوز نهایی نشده که به محض اعلام نتایج نهایی اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.ایران