سدي در برابر سرطان

آسيه الفت‌بخش، عضو هيئت علمي پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهي گفت: «يکي از تغييرات بسيار اساسي که در زمينه تشخيص و درمان سرطان سينه به وجود آمده، بيوپسي غده لنفاوي است. تا 10 سال گذشته،‌ براي هر بيماري که مبتلا به سرطان سينه بود، مي‌بايستي براي مشخص کردن مرحله سرطان، وضعيت غدد لنفاوي زير بغل مشخص مي‌شد.»

الفت‌بخش افزود: «براي اين کار حداقل بايد 10 عدد از غدد لنفاوي زير بغل برداشته مي‌شد تا مشخص شود چه تعداد درگيرند و بر اساس آن نقشه درماني مشخص مي‌شد و هم پيش‌آگاهي بيماري تعيين مي‌گشت.»

وي با اشاره به عوارض اين روش گفت: «برداشتن غدد لنفاوي به اين دليل که در واقع اين غدد نقش تخليه‌کننده لنف اندام فوقاني يا دست را بر عهده دارند، منجر به يک سري عوارض مي‌شد. ممکن بود 30 درصد اين بيماران به ورم لنفاوي مبتلا بشوند.»

اين جراح و متخصص بيماري‌هاي پستان با ذکر اينکه ورم لنفاوي بعد از ايجاد شدنش، برگشت‌پذير نيست و فقط مي‌شود آن را کنترل کرد و محدوديت حرکتي زيادي براي بيمار ايجاد مي‌کند، گفت: «محققان متوجه شدند که تقريبا در 60 درصد موارد، اين تعداد غدد لنفاوي که برداشته مي‌شود،‌ درگير نيستند و در واقع يک عمل جراحي اضافي به بيمار تحميل مي‌شود.»

الفت‌بخش افزود: «در نتيجه مشاهده کردند که تقريبا در صددرصد موارد، لنف بافت پستان ابتدا به غده لنفاوي نگهبان مي ريزد.» وي در خصوص نام‌گذاري اين لنف نيز گفت: «اسم آن به اين دليل است که در واقع از نفوذ سلول‌هاي سرطاني به بقيه غدد لنفاوي جلوگيري و محافظت مي‌کند.

در واقع مثل يک سد عمل کرده و در مقابل سلول‌هاي سرطاني مي‌ايستد.» وي افزود: «در نتيجه اگر اين غده لنفاوي نگهبان را به طريقي پيدا کرد و مطمئن شد که آيا درگير هست يا خير، مي‌توان از برداشتن بقيه غدد لنفاوي صرفنظر کرد.»

عضو هيئت علمي پژوهشکده سرطان پستان در خصوص اينکه اين روش براي کدام بيماران و در چه سطحي قابل انجام است، اظهار کرد: «اصولا اين روش براي بيماراني انجام مي‌شود که در مرحله اول يا دوم هستند.»

وي افزود: «هميشه قدم اول معاينه است. يعني اگر در معاينه مشاهده شود که بيمار غده لنفاوي دارد که مشکوک است و اين مشکوک بودن با سونوگرافي هم تاييد شود و نمونه‌برداري سوزني هم آن را تاييد کند، هيچ‌وقت اين بيمار را کانديداي بيوپسي سنتينل نود نمي‌کنيم، اما اگر در غده لنفاوي درگيري وجود نداشته باشد، يعني در معاينه چيزي مشاهده نشود، مي‌شود اين بيمار را کانديداي اين روش کرد.»

الفت‌بخش در خصوص تحولات ايجاد شده در اين روش نيز گفت: «براي پيدا کردن غده لنفاوي سنتيل از يکي از دو روش استفاده مي‌شود. يکي از آنها استفاده از ماده راديوايزوتوپ و يکي استفاده از ماده آبي رنگ است. اين ماده را در زير پوست بافت سينه در ناحيه دور هاله تزريق مي‌کنند و بعد از مدتي ماده در غده لنفاوي سنتينل جذب مي‌شود.

جراح به وسيله روش‌هايي از جمله استفاده از دستگاهي به نام گاماپروب، اين غده لنفاوي را که ماده راديوايزوتوپ را جذب کرده پيدا مي‌کند و آن را براي آزمايش مي‌فرستد و اگر آزمايشگاه بگويد اين غده لنفاوي درگير نيست، به هيچ‌وجه لازم نيست بقيه غدد لنفاوي

زير‌بغل دست کاري شود. به اين ترتيب درصد مواردي که نياز است غدد لنفاوي زير بغل به تعداد 10 عدد برداشته شود بسيار کاهش پيدا مي‌کند.»

انجام اين روش به پزشکان در راستاي درجه‌بندي سرطان و برآورد اين خطر که آيا سلول‌هاي سرطاني توانايي گسترش به ديگر نقاط بدن را دارند يا خير، کمک مي‌کند. همچنين مي‌توان از انجام جراحي گسترده‌تر غدد لنفاوي بر روي برخي بيماران اجتناب کرد. لازم به ذکر است استفاده از اين روش در مورد سرطان‌هاي ديگر از جمله سرطان‌هاي روده بزرگ و راست روده، معده، مري، سر و گردن و تيروئيد در دست تحقيق و بررسي است.سپید