اين
يکي از پرسشهايي است که در خصوص مشکلات دهان و دندان کودکان به دست
«سلامت» رسيده و در پاسخ به آن بايد بگويم نگران نباشيد و «دهان و دندان»
اين هفته را به دقت مطالعه کنيد. واقعيت اين است که بيش از حد ماندن دندان
شيري ربطي به مصرف زياد شير يا ساير مواد غذايي و دارويي توسط کودک ندارد
بلکه به عوامل مختلفي از قبيل موقعيت جوانه دندان دائمي زيرين يا چسبندگي
ناحيهاي از دندان شيري به بافت لثه يا استخوان بستگي دارد.
در
برخي از موارد والدين هنگام رويش دندانهاي دائمي کودک متوجه درهم و کج
بودن اين دندانها ميشوند و اين موضوع نگرانيهاي زيادي را براي آنها به
وجود ميآورد. از آنجايي که از 7-6 سالگي بررسي وضعيت رويش دندانهاي دائمي
و ميزان فضاي موجود براي رويش اين دندانها ضروري است، در «دهان و دندان»
اين هفته به مشکلهاي رايج رويش دندانهاي دائمي خواهيم پرداخت.
1. اول کدام دندان درميآيد؟
حدود
7-6 سالگي 4 دندان دائمي در قدام فک پايين و 4 دندان آسياي اول دائمي در
قسمتهاي خلفي فک بالا و پايين ميرويند و روند رويش دندانهاي دائمي تا 12
سالگي ادامه خواهد داشت.
2. آيا سن رويش دندانها در همه کودکان يکسان است؟
نه!
سن دنداني کودکان در برخي از موارد با سن تقويمي آنها تفاوت دارد؛ بهطوري
که ممکن است زمان رويش دندانهاي کودک با همسالانش متفاوت باشد.
بهطور تقريبي تغيير زمان رويش دندانهاي دائمي نسبت به زمان طبيعي تا 6 ماه طبيعي تلقي ميشود.
3. وقتي دندان دائمي پشت دندان شيري درميآيد، چهکار کرد؟
بهطور
کلي جوانه دندانهاي دائمي فک پايين در ناحيه قدام در پشت دندانهاي شيري
قرار دارد. به همين دليل هنگامي که دندانهاي دائمي قدامي ميرويند ابتدا
در پشت دندانهاي شيري مشاهده ميشوند و اين وضعيت براي والدين ايجاد
نگراني ميکند ولي بهطور طبيعي دندانهاي شيري طي مدت کوتاهي بهطور خود
به خود خواهند افتاد و دندان دائمي با رشد فک و استخوانهاي اطراف دندان در
محل درست خود قرار خواهد گرفت و در بيشتر موارد نيازي به کشيدن دندانهاي
شيري نيست. گرچه براي بررسي و راهنمايي بيشتر بهتر است در اين زمان
دندانپزشک کودک را معاينه کند.
4. اگر دندان شيري نيفتاد، چه؟
در
برخي از کودکان بدون افتادن دندان شيري، دندان دائمي جايگزين ميرويد. در
چنين مواردي بررسي دندان مذکور توسط دندانپزشک ضروري است. ممکن است برحسب
صلاحديد دندانپزشک دندان شيري که بيش از حد باقيمانده کشيده شود يا در
مواردي مثل ناحيه قدام فک پايين ممکن است دندان شيري براي افتادن خود به
خود رها شود.
5. با دندانهاي دائمي نامرتب چه ميتوان کرد؟
در
فک برخي از کودکان فضاي کافي براي رويش دندانهاي دائمي وجود ندارد و از
آنجايي که اندازه دندانهاي دائمي از دندانهاي شيري بزرگتر است اين
دندانها به صورت کج و درهم ميرويند. در برخي از موارد با رشد فک و
تغييرهاي ايجادشده در استخوانهاي اطراف دندانها اين وضعيت بهطور خود به
خود برطرف يا بهتر ميشود ولي گاهي نيز به مداخله ارتودنسي نياز خواهد
بود.
6. چه زماني براي درمان ارتودنسي كودك مناسب است؟
اختلالهاي
متعددي به مداخله ارتودنسي نياز دارند. در بسياري از اين اختلالها در
سنين رشد با استفاده از دستگاههاي متحرک ارتودنسي ميتوان تغييرهاي
مطلوبي در وضعيت دندانها و فک کودک ايجاد کرد بنابراين توصيه ميشود
کودکان زمان رويش اولين دندانهاي دائمي يعني حدود 7-6 سالگي از نظر وجود
مشکلهاي احتمالي نيازمند درمان ارتودنسي، بررسي شوند.
7. دلايل نامنظم بودن دندانها چيست؟
رويش
نامرتب دندانها، کج قرار گرفتن آنها يا مشکلهاي فک کودکان به دلايل
مختلفي از قبيل ارث، ناهماهنگي اندازه دندانها با فضاي موجود در فک، برخي
از بيماريهاي عمومي يا به دليل از دست رفتن پيش از موعد دندانهاي شيري
است. از آنجا که وجود دندانهاي شيري نقش مهمي در رويش درست دندانهاي
دائمي دارد در صورت از دست رفتن هر يک از دندانهاي شيري بهخصوص دندانهاي
شيري خلفي بايد به جاي دندان شيري از دست رفته وسيلهاي به نام فضا نگهدار
قرار داد.
عادتهاي دهاني بايد تا 4 سالگي ترك شود
برخي
از عادتهاي دهاني مانند عادت مکيدن انگشت يا استفاده از پستانک به مدت
طولاني ميتوانند اختلالهايي در وضعيت فکها و دندانها ايجاد کنند
بنابراين چنانچه كودك اين عادتها را بعد از 4 سالگي هم ادامه دهد مداخله
دندانپزشک براي برطرف کردن اين عادتها با استفاده از روشهاي خاص و وسايل
ارتودنسي ضروري است. در غير اين صورت ممکن است مشکلهايي که نيازمند
درمانهاي ارتودنسي پيچيده است به بيمار تحميل شود. لازم به ذکر است در سن
کمتر از يک سالگي هيچ گونه تلاشي براي برطرف کردن عادت مکيدن انگشت نبايد
انجام گيرد.