علل و انواع بیماری "واسکولیت" و راه درمان

تقسیم بندی واسکولیت براساس نوع عروق است
واسکولیت انواع مختلفی دارد و تقسیم بندی آن براساس نوع عروق درگیر است. عروق در بدن 3 نوع است؛ بزرگ، متوسط و کوچک. عروق بزرگ همان عروق مرکزی مانند آئورت و شاخه های آن هستند، عروق متوسط در اندام ها مانند ران و بازوها و عروق کوچک در کف دست و پا و در انگشتان قرار دارند. در این تقسیم بندی چند بیماری شناخته شده وجود دارد؛ در دسته واسکولیت عروق بزرگ بیماری تاکایسو، بهجت و آرتریت سلول های بزرگ در دسته واسکولیت عروق متوسط بیماری پن، کاوازاکی و برگر و در دسته واسکولیت عروق کوچک نشانگان رینود را مشاهده می کنیم. هر یک از این بیماری ها علائم و تظاهرات خاصی دارند و در سنین مختلف رخ می دهند.

نوع عارضه التهاب عروق
وقتی عروق ملتهب می شوند، احتمال ضعیف شدن دیواره رگ و از بین رفتن آن وجود دارد. آسیب به عروق به دو شکل است:
1- گشادی عروق: گاهی آسیب باعث گشادشدن رگ و بروز بیماری به نام آنوریسم می شود. اگر آنوریسم پاره شود، خونریزی داخلی و خطرناکی ایجاد می کند. در این مواقع احتمال مرگ بیمار وجود دارد.

2- بسته شدن عروق: گاهی هم در اثر التهاب رگ بسته و خونرسانی به اعضا مختلف می شود. اختلال در خونرسانی باعث سیاه شدن و قطع عضو می شود. در کشور ما بیماری واسکولیت شایع است ولی این دو نوع بیشتر از بقیه انواع واسکولیت دیده می شود.

واسکولیت رینود
نشانگان رینود در زنان شایع تر از مردان است. در واسکولیت رینود عروق ریزانگشتان درگیر هستند. تظاهر اصلی بیماری رینود در مبتلایان، سفیدی انگشتان است. سفیدی انگشتان وقتی است که دست در معرض سرما قرار می گیرد.

این عارضه علاوه بر سفیدی با درد نیز همراه است. بعد از گرم شدن دست، خون دوباره به دست بازگشته و سفیدی و درد برطرف می شود. اگر نشانگان رینود شدید باشد باعث بسته شدن رگ و قطع کامل خونرسانی به بافت می شود و حتی ممکن است باعث قطع انگشتان هم شود. بیماری را می توان با آزمایش خون تشخیص داد. اگر در آزمایش مشکلی دیده نشود، روش بعدی تشخیصی استفاده از آنژیوگرافی است. درمان دارویی و عمل جراحی است. در عمل جراحی عصب سمپاتیک اندام درگیر قطع می شود تا خونرسانی بهتر انجام شود.

واسکولیت برگر
بیماری برگر در ایران شیوع بالایی دارد. واسکولیت برگر نیز بیماری التهابی است که شریان ها و وریدها را درگیر می کند. گاهی شدت التهاب به حدی است که عصب پیام رسان به عروق نیز گرفتار می شود. درگیری عصب درد زیادی ایجاد می کند. تقریبا همه بیماران هنگام حمله بیماری، از شدت درد پاها را بغل و ناله می کنند.

علت بیماری برگر کاملا شناخته شده است. بیماری ارتباط مستقیمی با دود سیگار دارد. انواع دیگری از برگر هم وجود دارد که با دود حشیش و… مرتبط هستند. بیماران به محض اینکه در تماس با دود سیگار قرار می گیرند، علائمشان شعله ور می شود و با فاصله گرفتن از دود سیگار بیماری فروکش می کند. بیماران معمولا مردان جوان و سیگاری هستند.

علل و انواع بیماری واسکولیت
اندام های گرفتار معمولا اندام های تحتانی اند. ولی اندام های فوقانی هم درگیر می شوند. تغییر رنگ (رنگ ارغوانی) و درد بیمار در ناحیه پاست و از نوک انگشتان و پنجه شروع می شود. اغلب بیماران هم نمی دانند بیماری با سیگار مرتبط است و به سیگار کشیدن ادامه می دهند تا اینکه انگشت کاملا سیاه می شود. وقتی در این مرحله به پزشک مراجعه می کنند تنها راه قطع عضو است.

کنترل بیماری برگر آسان است. بیماران باید از دود سیگار دوری کنند حتی در کنار یک فرد سیگاری هم ننشینند. وقتی سیگار کنار گذاشته شود، در مدت زمان کوتاهی تمام علائم فروکش می کند. درمان دارویی و جراحی (قطع عصب سمپاتیک) هم برای بیماران مفید است. اگر سیگار ترک نشود، شاهد قطع عضو در اندام ها خواهیم بود.