به خصوص براي تامين برخي املاح و ويتامين‌ها براي امور بدن‌سازي و يا عضله‌سازي و جهت رشد يا تامين انرژي از اين محصولات استفاده مي‌شود.
مکمل‌ها شامل دسته‌بندي‌هاي رژيمي، غذايي، ورزشي و غيره هستند که به صورت کپسول، قرص، شربت، پودر، گرانول، سافت ژل، آمپول خوراکي، قطره، ورقه‌هاي خوراکي و غيره توليد مي‌شوند.
به
هر حال به دليل کمبود برخي از مواد مورد نياز بدن و با توجه به مناطق
جغرافيايي، مصرف مکمل‌هاي غذايي نيز امري معمول است؛ اما مصرف آنها بايد به
طور آگاهانه باشد.
فرزاد شيدفر، داراي مدرک دکتراي تخصصي غيرباليني دانشگاه علوم پزشکي تهران و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي در خصوص مصرف اين مکمل‌ها گفت: «اين امکان وجود دارد که ما هميشه الگوي غذاي مناسبي نداشته باشيم و برخي از غذاها را بيشتر يا کمتر مصرف کنيم يا حتي برخي از مواد مغذي از سفره غذايي ما حذف شده باشند؛ بنابراين استفاده از مکمل‌هاي غذايي اجتناب‌ناپذير است.»
وي در خصوص اين که يک فرد ممکن است به چه مکمل‌هاي غذايي نياز داشته باشد، افزود: «مهم‌ترين آنها مکمل ويتامين D است. اين ويتامين در مواد غذايي به ميزان کم وجود دارد و مقدار قابل دسترسي آن زياد نيست.» وي در خصوص منابع تامين اين ويتامين اظهار کرد: «اين ويتامين در کره يا شير پرچرب يا جگر ماهي وجود دارد.
ولي اگر مصرف اين مواد
غذايي را بالا ببريم، ميزان مصرف بقيه مواد غذايي بالا مي‌رود؛ يعني شايد
نتوان شير پرچرب استفاده کرد. مسلماً امکان دسترسي به همه اين مواد خوراکي
در هر زمان وجود ندارد. يا اين که در کشور ما تابش نور آفتاب به صورت مناسب
وجود ندارد يا دسترسي به آن بسيار کم است؛ بنابراين در اين‌گونه موارد
مکمل‌ها تجويز مي‌شوند.»
از
طرفي بايد توجه کرد که مصرف اين محصولات بايد زير نظر کارشناس مربوط انجام
گيرد؛ چرا که مکمل‌ها هم در صورت استفاده خودسرانه و بدون آگاهي مي‌توانند
موجب ايجاد عوارض خاصي شوند. از عوارض نادرست مصرف آن مي‌توان به مرگ
ناگهاني، سکته قلبي، چربي کبد، آريتمي ضربان قلب، خون‌ريزي دستگاه گوارش،
عوارض اسکلتي و استخواني اشاره کرد.
بحث
ديگري که در زمينه مکمل‌هاي غذايي وجود دارد، تهيه و توليد اين محصولات
است. متاسفانه بخشي از مکمل‌هاي غذايي و رژيمي مصرفي در ايران از راه قاچاق
و غيرقانوني تامين مي‌شود و البته در اماکن و باشگاه‌هاي ورزشي در اختيار
ورزشکاران نيز قرار مي‌گيرد. موضوعي که رئيس سازمان غذا و دارو در خصوص آن
گفت: «با توجه به فعاليت سودجويانه‌اي که بعضي‌ها در اين حوزه
دارند، در ورزشگاه‌ها و باشگاه‌هاي ورزشي نيز حضور پيدا مي‌کنند و براي اين
که کالاهاي قاچاق خود را به فروش برسانند، با هر ترفندي که شده اجازه
نمي‌دهند مکمل‌هاي مجاز به دست ورزشکاران برسد.» رسول ديناروند تلاش‌هاي
انجام شده در زمينه مبارزه با قاچاق اين محصولات را مفيد ندانست و افزود:
«اميدواريم در پي همکاري و هماهنگي‌هايي که با وزارت ورزش و فدراسيون‌ها
فراهم مي‌شود، بتوانيم ورزشگاه‌ها و مکان‌هايي را که محل مراجعه فرزندان
مردم هستند پاک نگه داريم.»
موضوع
قابل توجه ديگر در زمينه مکمل‌هاي غذايي و رژيمي، بحث قيمت‌گذاري آن است
که مديرکل فراورده‌هاي طبيعي، سنتي و مکمل سازمان غذا و دارو با اشاره به
انجام ارزيابي و بررسي کيفيت، بي‌خطر بودن و کاربرد اين محصولات در سازمان
غذا و دارو، در خصوص بحث قيمت‌گذاري مکمل‌هاي غذايي به خبرنگار سپيد گفت:
«به جز بحث کيفيت، موارد ديگري هم مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد تا مصرف‌کننده
بتواند با خيال راحت‌تري از آنها استفاده کند که يکي از اين موارد قيمت
است.» اميرحسين جمشيدي با متفاوت دانستن سازوکار اين مکمل‌ها با دارو گفت:
«ما در خصوص اين محصولات قيمت‌گذاري نمي‌کنيم، بلکه سقف قيمت را مشخص
مي‌کنيم که اين هم براي حفظ حرمت مصرف‌کننده است.»
مديرکل
فراورده‌هاي طبيعي، سنتي و مکمل سازمان غذا و دارو در بخشي ديگر از
صحبت‌هايش و در رابطه با رويه شرکت‌هاي ايراني که اين محصولات را توليد
مي‌کنند نيز به خبرنگار سپيد گفت: «خوش‌بختانه بسته‌بندي‌هاي شکيل و زيباي
شرکت‌هاي ايراني نسبت به قبل تفاوت قابل توجهي پيدا کرده که قبلا چنين
سابقه‌اي وجود نداشته است.» وي در خصوص مواد اوليه مصرفي در مکمل‌هاي توليد
داخل اظهار کرد: «مواد اوليه اين محصولات نيز از منابعي تامين مي‌شود که
شناخته شده و مجوزدار هستند.»
جمشيدي
در خصوص وجود مکمل‌هاي خارجي در کنار محصولات ايراني نيز گفت: «به هر حال
يک سري افراد دوست دارند از محصولات خارجي استفاده کنند. جدا از بحث
فرهنگ‌سازي براي مصرف محصولات ايراني، محصولات خارجي که استانداردهاي ما را
کسب کرده و مجوز دريافت کرده‌اند هم در بازار اين محصولات وجود دارند.» وي
با اشاره به در نظر گرفتن سقف براي ميزان واردات اين محصولات گفت: «ما ضمن
حمايت از توليد داخلي، به دليل وجود تقاضا براي مصرف مکمل‌هاي خارجي، مجوز
فروش اين محصولات را هم داده‌ايم تا هم جلوي قاچاق آن گرفته شود و هم
متقاضي با قيمت مشخص شده آن را خريداري کند.»
اميرحسين
جمشيدي در خصوص نظارت بر مکمل‌هاي جنسي موجود نيز به خبرنگار سپيد گفت:
«ما اين محصولات را از هم جدا نمي‌کنيم و بر مکمل‌هاي جنسي هم نظارت داريم.
ولي برخي از فرآورده‌ها يک سري ادعاهاي اغواگرانه و غلوآميز دارند که
عموما اگر اين ادعاها اثبات نشود، در زمان توليد از ارائه آن ادعاها
جلوگيري مي‌شود.»
مديرکل
فراورده‌هاي طبيعي، سنتي و مکمل سازمان غذا و دارو در رابطه با ارائه
غيرمجاز مکمل‌هاي غذايي در باشگاه‌هاي ورزشي نيز گفت:«اين موضوع از نظر
سازمان غذا و دارو غيرقانوني و غيرمجاز است و اگر بازرسان سازمان متوجه آن
شوند، به طور قطع با آن برخورد مي‌شود. البته ما يک سري برنامه‌هايي با
وزارت ورزش داريم که ان‌شاالله در چند ماه آينده به نتيجه مي‌رسد و نظارت
جدي‌تري بر اين موضوع خواهيم داشت.»
وي در خصوص ثبت مکمل‌ها در سازمان غذا و دارو گفت: «مطمئن باشيد که اگر فراورده بتواند استانداردها را کسب کند و مدارکي دال بر اثربخشي، کيفيت و بي‌خطر بودنش ارائه کند، مي‌تواند در سازمان غذا و دارو ثبت شود، فراورده‌هايي که تاکنون ثبت نشده‌اند حتما مشکلي در اين زمينه داشته‌اند.» جمشيدي در مورد فروش رسمي اين محصولات صرفا در داروخانه‌ها نيز گفت: «قريب به اتفاق فراورده‌هايي که در باشگاه‌هاي ورزشي به صورت غيرمجاز ارائه مي‌شود، ثبت نشده و يا برندي است که ثبت شده و فرآورده تقلبي آن در باشگاه به فروش مي‌رسد. تنها داروخانه‌ها به صورت رسمي و ثبت شده با برچسب اطلاعات دارويي اين محصولات را مي‌فروشند.»
