به گزارش شفاآنلاین ،ارایه ی خدمات با کیفیت و اثر بخش سلامت، از مهم ترین دغدغه های حکومت ها و دولت ها است زیرا سلامت و تامین آن پس از مقوله امنیت، دومین نیاز ملت ها محسوب می شود. اکنون ابلاغ سیاست های کلان سلامت از طرف مقام معظم رهبری و اجرای برنامه تحول نظام سلامت به وسیله ی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ نقطه عطفی در تاریخ ارایه خدمات سلامت در کشور به شمار می رود.
رهبر معظم انقلاب درباره ی سلامت و تامین آن
فرمودند: «بایدکاری بکنیم که بیمار و خانواده اش جز رنج بیماری رنج دیگری
نداشته باشند» و همین سخن سرآغاز برنامه ریزی برای اجرای طرح تحول سلامت شد
که اجرای آن از پانزدهم اردیبهشت 1393 خورشیدی در کشور شکل گرفت. این طرح
با حمایت های حسن روحانی رییس جمهوری و اعضای هیات دولت گسترش یافت؛ چنان
که اکنون موضوع سلامت به یکی از اولویت های اصلی سیاستگذاران و دولتمردان
کشور تبدیل شده است.
حسن روحانی رییس جمهوری در مورد طرح تحول سلامت می گوید: «سلامت دغدغه مردم است و شایسته است همگان برای کمک به بیماران و نزدیکان آنان تلاش کنند تا از رنج بیماری رهایی یابند و با بازیابی سلامت خود عنصری مفید و فعال برای جامعه باشند.طرح تحول نظام سلامت با وجود بار مالی سنگین برای دولت، مرحله به مرحله پیش خواهد رفت و تا رسیدن به نقطه ای مطلوب، متوقف نخواهد شد. باید تلاش کنیم مردم کمتر بیمار شوند و این امر با عمومی شدن بهداشت در همه زمینه ها و مشارکت مردم محقق می شود».
اهداف و دستاوردهای طرح تحول نظام سلامت
**کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان های دانشگاهی
حفاظت
مالی شهروندان در برابر هزینه های سلامت با محوریت قشرهای آسیب پذیر، از
مسیر ساماندهی تامین خدمات بیمارستانی و کاهش پرداخت سهم بیماران در
بیمارستان های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از پانزدهم
اردیبهشت 1393 هجری خورشیدی در کشور اجرا شد که در این مدت، میزان پرداختی
بیماران بستری در بیمارستان های دولتی در خدمات مشمول برنامه از 37 درصد به
4.5 درصد رسید و افراد بستری دارای بیمه ی پایه ی سلامت تنها 6 درصد از
میزان صورت حساب تنظیمی مشمول این برنامه را بر پایه ی تعرفه و قیمت مصوب
پرداخت کردند.
از طرف دیگر روستاییان، عشایر و ساکنان شهرهای زیر 20 هزار
تن(دارای دفترچه بیمه روستایی) و دیگر افرادی که از مسیر نظام ارجاع به
بیمارستان های مشمول برنامه، مراجعه می کنند، سه درصد از هزینه ی خدمات را
پرداخت می کنند. بر پایه ی برآوردهای صورت گرفته در مدت اجرای این برنامه
نزدیک به هفت میلیون و 500 تن از این خدمات بهره مند شده اند و بیش از 9
میلیون تن نیز دفترچه ی بیمه ی سلامت ایران را دریافت کرده اند و پوشش بیمه
ای به 95 درصد رسیده است.
بیمارستان های مشمول از آغاز برنامه به
ارایه ی تمامی خدمات تشخیصی و درمانی، دارو، تجهیزات و ملزومات مصرفی پزشکی
به تمامی بیماران بستری در همان بیمارستان یا در زنجیره ی تامین خدمات
مکلف شده اند، بنابراین بر پایه ی این برنامه در صورتی که بیمارستانی امکان
ارایه تمامی خدمات مورد نیاز بیمار را نداشته باشد برپایه زنجیره ی ارجاع
میان بیمارستانی مصوب ستاد اجرایی دانشگاه، عمل خواهد کرد و مسوولیت و
هزینه های نقل و انتقال بیماران (آمبولانس) و هزینه خدمات ارایه شده به
عهده ی بیمارستان ارجاع دهنده است.
پیش از اجرای برنامه، بیشتر
بیماران برای خرید تجهیزات و لوازم مصرفی به خارج بیمارستان فرستاده می
شدند که با توجه به افزایش 134 درصدی دسترسی به اقلام دارویی و 43 درصدی
دسترسی به ملزومات مصرفی در بیمارستان ها، این میزان در حال حاضر به 3.2
درصد رسیده و قیمت انواع لوازم و تجهیزات پزشکی پرمصرف، همچون لنز داخل
چشمی و استنت های قلبی به طور متوسط 42 درصد کاهش یافته است.
**گسترش پوشش خدمات اورژانس هوایی و زمینی
پس
از اجرای طرح تحول سلامت، تعداد اورژانس هوایی به 17 پایگاه در شهرهای
تهران، شاهرود، زاهدان، شیراز، مازندران، قم، مشهد، کرمان، کرمانشاه،
اصفهان، اهواز، قزوین و البرز، بوشهر، همدان و تبریز افزایش یافته است.
همچنین متوسط ماموریت روزانه ی اورژانس هوایی از 1.58 به 4.57 درصد افزایش
یافت.
در یک سال نخست اجرای برنامه ی تحول نظام سلامت در 613 سورت پرواز
انجام شده به وسیله ی اورژانس هوایی 966 مصدوم به منظور دریافت خدمات
درمانی تخصصی به بیمارستان منتقل شدند.
از دستاوردهای دیگر این برنامه
می توان به ایجاد پوششی در جاده های فرعی، روستایی، مسیرهای مال رو،
کوهستان و روستاها با شعاع 150 کیلومتر از محل استقرار بالگرد، ارتقا توان
پاسخگویی به حوادث پرتلفات و حوادث غیر مترقبه، ایجاد توانایی در ارزیابی
هوایی از مناطق درگیر بحران و تعیین سریع سطح بحران به منظور تدارک
پاسخگویی متناسب با بحران پیش آمده اشاره کرد. همچنین امکان انتقال تجهیزات
و تیم پزشکی به محل حادثه در پشتیبانی از خدمات فوریت های پزشکی پیش
بیمارستانی، حمایت از مادران باردار و نوزادان برای انتقال هوایی و تخلیه
از روستاهای دچار انسداد مسیرهای مواصلاتی به دلیل برف و یخبندان و ... از
دیگر نتیجه های برنامه تحول نظام سلامت است.
**ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در بیمارستان های دولتی
به
منظور ارتقای عدالت در دسترسی به خدمات سرپایی و کاهش پرداخت از طرف مردم،
دانشگاه های علوم پزشکی مکلف به مدیریت و توسعه ی کلینیک های ویژه تخصصی و
فوق تخصصی شدند که در این راستا 585 کلینیک ویژه به صورت کلینیک های ویژه
داخل و خارج (اقماری) بیمارستان های دانشگاهی، کلینیک ویژه ی دانشگاه و
کلینیک های بیمارستان های تابعه وزارت بهداشت در نوبت های صبح و عصر به
وجود آمدند.
با توجه به این امر، دانشگاه های علوم پزشکی کشور با 9 هزار
و 500 تن پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص در این برنامه قرار گرفته اند و
بیش از 30 میلیون ویزیت انجام شده است.
در هنگام اجرای این برنامه،
توسعه و استاندارد سازی کلینیک های ویژه و ویزیت های سرپایی انجام شده است و
تغییر رفتار پزشکان و ایجاد تمایل به طرف فعالیت در کلینیک های ویژه و
کاهش استفاده ی غیر ضروری از اقدامات پاراکلینیک و کاهش بستری ها و اعمال
جراحی غیر ضروری از دیگر اهداف این طرح به شمار می رود.
**حضور پزشکان متخصص در بیمارستان های دولتی
به
منظور افزایش پاسخگویی 24 ساعته مراکز درمانی- آموزشی و تضمین دریافت
خدمات درمانی مناسب در هر ساعت شبانه روز در تمامی نقطه های کشور و ارتقای
کیفیت خدمات و مراقبت های سلامت، دانشگاه های علوم پزشکی مکلف شده اند در
مرکزهای درمانی-آموزشی تابعه، از پزشکان متخصص یا فوق تخصص به عنوان پزشک
مقیم استفاده کنند.
همچنین از اهداف اختصاصی این برنامه می توان به
ارایه به موقع خدمات درمانی، پاسخگویی 24 ساعته مراکز درمانی-آموزشی، تعیین
تکلیف بیماران به وسیله ی متخصص مربوط در بخش اورژانس در کمترین زمان
ممکن، انجام دادن به موقع ویزیت بیماران، اعمال جراحی و پروسیجرهای
اورژانسی و در نهایت افزایش رضایت مندی مردم اشاره کرد.
این برنامه در پانزدهم اردیبهشت 1393 خورشیدی اجرایی شد و اینک بیش از 7 هزار و 300تن پزشک متخصص و فوق تخصص در 17رشته در 400 بیمارستان در 291 شهر در حال خدمت هستند. این در حالی است که در هر شب به طور متوسط 856 کشیک حضور دارند.
با
ارسال بخشنامه به تمامی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور مقرر شد تا
تمامی بیمارستان های 64 تا 96 تخت فعال باید دارای یک پزشک مقیم از یکی از
رشته های تخصصی داخلی، جراحی عمومی و یا طب اورژانس باشند. همچنین ضروری
است بیمارستان های درمانی- آموزشی جنرال(بیمارستان هایی که دارای تمامی بخش
های تخصصی هستند.) با بیش از 96 الی 256 تخت فعال، دارای 2 تا چهار پزشک
مقیم در رشته های تخصصی مورد نیاز باشند. از طرف دیگر به دلیل بار بستری
بیمار در بیمارستان های درمانی- آموزشی درمانی جنرال با بیش از 256 تخت
فعال، لازم است این مرکزهای درمانی دارای چهار تا 6 پزشک مقیم در رشته های
تخصصی مورد نیاز باشند.
**حضور پزشکان در مناطق کمتر توسعه یافته و محروم کشور
پیش
از اجرای برنامه تحول نظام سلامت در بیمارستان های منطقه های کم برخوردار،
تنها یک هزار و 400 تن متخصص حضور داشت که با حمایت از ماندگاری پزشکان در
این منطقه ها، تعداد متخصصان شاغل در بیمارستان ها به سه هزار و 900 تن
رسیده است.
در حال حاضر در 331 بیمارستان در 291 شهر محروم بیش از پنج هزار و 450 تن پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص در حال ارایه خدمت هستند. به هر ترتیب حمایت از ماندگاری پزشکان در منطقه های محروم، توسعه ی جذب و ماندگاری پزشکان در مناطق کمتر توسعه یافته کشور، ارتقای عدالت در دسترسی و بهره مندی مردم به خدمات سلامت در منطقه های محروم، کاهش پرداخت از طرف مردم، ساماندهی مناسب تر نظام ارجاع در سطح تخصصی و فوق تخصصی منطقه های کمتر توسعه یافته و اجرای صحیح نظام سطح بندی در بخش نیروی انسانی و خدمات سرپایی و بستری از اهداف کلی و اختصاصی این برنامه ملی محسوب می شود.
**ارتقای کیفیت هتلینگ در بیمارستان های دولتی
برنامه
ارتقای کیفیت هتلینگ در بیمارستان های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و
آموزش پزشکی در نخستین فاز برنامه ی تحول نظام سلامت در حوزه ی درمان کلید
خورد. در آغاز کار با توجه به ضرورت یکپارچه سازی کمی و کیفی خدمات هتلینگ و
استاندارد سازی آنها بر پایه ی نیازها و انتظارهای خدمت گیرندگان، 20 تیم
ارزیابی به بررسی وضعیت هتلینگ 560 بیمارستان پرداختند.
تیم های
ارزیابی در سراسر کشور، بیمارستان ها را در هفت محور اصلی ساختمان و
تاسیسات، تجهیزات و امکانات، خدمات رفاهی، خدمات نظافت و بهداشت، تغذیه
بیمار، امور اداری و گردش کار و منابع انسانی مورد بررسی قرار دادند و
تاکنون 85 درصد نوسازی، بهسازی و استانداردسازی در بیماستان ها صورت
پذیرفته است.
اینک بیش از 12 هزار بسته ی اقلام یازده گانه ی هتلینگ،
شامل تخت، کمد، تشک، پایه سرم، میز و پله کنار تخت که در بیمارستان های
شهرهای کمتر برخوردار کشور(کرمانشاه، گیلان، کردستان، اهواز، ساوه، ارومیه،
اردبیل، تبریز، همدان ، شهرکرد، سردشت، نقده، بوکان، مشکین شهر، مهاباد،
پیرانشهر، اشنویه و ...) توزیع شده است.
یکی از مواردی که با بیشترین
انتقاد و شکایت در حوزه ی خدمات هتلینگ در گذشته روبرو بود، کیفیت غذای
بیماران محسوب می شد که با اجرای برنامه ی تحول نظام سلامت و توجه به این
نکته که بیماران به علت شرایط جسمی خود باید تغذیه مناسب و ویژه ای داشته
باشند، تحول یافت و با تخصیص اعتبار و توجه ویژه، برنامه ریزی و فرایند
ارتقا کیفیت غذا، پیش غذا، دسر و نوشیدنی، تنوع غذایی در هر وعده و امکان
انتخاب از فهرست غذایی، رژیم غذایی متناسب با بیماری، ظروف پذیرایی، امکان
سفارش خدمات غذایی و پذیرایی در 24 ساعت و زمان انتظار برای دریافت خدمات و
زمان بندی دقیق و نحوه ی سرو غذا این موضوع سو سامان یافت. اکنون در بررسی
ها 66 درصد از بیماران و کیفیت و کمیت غذای بیمارستانی اظهار رضایت کرده
اند.
**برنامه ی گسترش زایمان طبیعی
بهبود وضعیت سلامت مادران و
نوزادان از تعهدهای بین المللی کشور در راستای اهداف توسعه ی هزاره است که
با عنوان هایی چون «بهبود سلامت مادران در چارچوب بهداشت باروری» و «کاهش
میزان مرگ و میر کودکان» در حال اجرا است.
همچنین در راستای سیاست های
تازه ی جمعیتی مبنی بر افزایش جمعیت، گسترش زایمان طبیعی، افزایش کیفیت
خدمات بستری، کاهش پرداخت از طرف مردم، افزایش انگیزه ی ارایه دهندگان
خدمات در بخش های دولتی و تدوین منطقی تعرفه زایمان طبیعی در قالب طرح تحول
نظام سلامت قرار گرفت و با رایگان کردن زایمان طبیعی در بیمارستان های
دولتی از پانزدهم اردیبهشت 1394خورشیدی تاکنون بیش از 340 هزار زایمان
طبیعی رایگان در سراسر کشور انجام شده، در این برنامه علاوه بر رایگان کردن
زایمان طبیعی در مرکزهای دولتی به منظور تشویق مادران باردار به انجام
زایمان طبیعی، تعرفه ی تشویقی مازاد بر تعرفه ی مصوب فعلی خدمت دهندگان در
زمینه ی زایمان طبیعی اجرا شده که به کاهش 6 درصدی سزارین در بیمارستان ها
منجر شده است.
همچنین برنامه ریزی لازم به منظور بهینه سازی ساختار
فیزیکی 366 بلوک زایمانی شامل یک هزار اتاق های تک نفره زایمان به منظور
حفظ حریم خصوصی مادر باردار و افزایش رضایت مندی وی صورت گرفت و اعتبار
ویژه ای به مرکزهای دولتی اختصاص داده و کلاس های آموزش بهداشت باروری و
زایمان به صورت رایگان برای 60 هزار مادر باردار در هشت جلسه برگزار شد.
**سخن پایانی
دولت
یازدهم، سلامت را جزو یکی از اولویت های پنج گانه نخست خود منظور کرده به
طوری که این موضوع در همه ادوار گذشته بی سابقه بوده است. طرح تحول نظام
سلامت سبب شد تا از موقعیت ها و ظرفیت های کشور به نحو احسن در جهت ارتقای
سلامت کشور استفاده و بهره برداری شود و وزارت بهداشت به عنوان متولی
توانست گام های موثری در این راه بردارد.
منابع:
-پایگاه اطلاع رسانی دولت
-پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت
*گروه اطلاع رسانی
