درآمد پزشکان عمومی کمتر از یک و نیم میلیون تومان/باعث بی اعتمادی نشدیم

اصلی ترین دغدغه و مشکل پزشکان چیست؟

گرانپایه: بیشتر مشکلات پزشکان را خانواده ها به دوش می کشند. یکی از مهمترین دغدغه های پزشکان، حفظ حرمتها و همینطور جایگاه آنها در جامعه به صورت قوی است. برخی مسایل اخیر از جمله آدم کشی و برخی از برنامه های پربیننده که هر روز نکاتی را مطرح می کنند و نقصها و مشکلات را مطرح می کنند نیز احساس می شود.

ولی خیلی وقتها مشکلات در رسانه ها مطرح و برطرف شده. از جمله شب خوابی بیماران در پشت در بیمارستانها برای نوبت گرفتن، رسانه ای شد و برطرف شد. شما در این باره چه نظری دارید؟

گرانپایه: با توجه به این مسایل، برخی از موضوعات منفی به صورت یکسویه گفته می شود، جایگاه حرفه مقدس پزشکی در نظر گرفته نمی شود. در برخی از افراد این حرفه یک سری نقصها و مشکلات وجود دارد ولی نباید به کل جامعه تعمیم داد. مردم عامی وقتی یک نکته را می شنوند، به کل تعمیم می دهند و اعتماد بین بیمار و درمانگر مخدوش می شود. وقتی این اعتماد سست شود شروع درمان به خوبی انجام نمی شود.

آیا عملکرد وزارت بهداشت در این ماجرا تاثیر گذار است؟
گرانپایه: برخی از مصاحبه های وزیر بهداشت، احساس می شود در رسانه ها، برداشتهای شخصی افراد به آن اضافه می شود. اگر ایشان بخواهد کاری را تصحیح کند یا مشکلات را گوشزد کند، وقتی خبرنگار و رسانه از خود تحلیل می کند، یه شکلی سخن به گوش مردم می رسید که باعث سوبرداشت و سوتعبیر بین همکاران پزشک و مردم ایجاد می کرد.

توضیح شما در این باره چیست؟

دکتر حسن امامی رضوی، قائم مقام وزیر بهداشت: در چند ماهی که بحثهای رسانه ای به مسایل پزشکی پرداخت، ضمن اینکه حق رسانه ها، شفاف سازی مسایل جامعه است، ولی به نظر می آید در موضوعات پزشکی، گاهی آن طوری که واقع موضوع است، بیش از آن پرداخت می شود. رسانه ها طوری باید تیتر بزنند که جلب توجه کند ولی به نظر می رسد کمی بیش از حد به تیتر زدن توجه می شود و متن مصاحبه ها و خبرها با تیتر فاصله دارد. این به اخلاق رسانه ای برمی گردد.
مهمترین سرمایه جامعه پزشکی اعتماد مردم به آنهاست. اگر وزارت بهداشت در کم کردن اعتماد بین مردم و پزشکان نقش داشته، چنین قصدی در کار نبوده است.

ولی برخی می گویند این تلفنی که وزارت بهداشت برای شکایت از پزشکان مطرح کرده به این مسئله دامن زده؟

امامی رضوی: تلفن ۱۶۹۰ یا رسانه ارتباط با مردم را ببینید نمی شود گفت این باعث کاهش اعتماد مردم شد. آمار کارکرد این تلفن به قدری جزئی بوده که در مقابل خدمات زیاد جامعه پزشکی، قابل محاسبه نیست. در سال ۹۳ در بستریهای بیمارستانهای دولتی ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار بستری بوده و ۸۵۰ میلیون خدمت سرپایی داده شده. در مقابل تنها ۱۰۰۰ یا ۲۰۰۰ تماس با این خط داشتیم.

دکتر کامران باقری لنکرانی عضو فرهنگستان علوم پزشکی

نظر شما درباره اتفاقی که بین بیماران و پزشکان افتاده چیست؟
باقری لنکرانی: پزشکان سرمایه اجتماعی کشور هستند. اساس حرفه طبابت به اعتماد بین بیمار و پزشک استوار است و اگر این اعتماد خدشه دار شود، اساس طبابت مختل می شود. در برخی از شهرستانها، پزشکان تک تخصصی هستند. یعنی برای یک تخصص، یک پزشک داریم و او مجبور است ۲۴ ساعت در ۷ روز هفته کشیک باشد. مشابه این هیچ شغلی را نداریم. در برخی جاهای دیگر نیز اینطور است. وقتی پزشکی مسئولیت درمان بیماری را قبول می کند، باید شبانه روز آمادگی خدمت داشته باشد. این باعث سرمایه اجتماعی بزرگی می شود که نباید به راحتی خدشه دار شود. مشکل مهمی که در یک قرن گذشته در دنیا داریم این است که طبابت تبدیل به حرفه و کسب و کار شده و از جایگاه گذشته تنزل یافته به جایگاه کسب و کار. ارتباط مالی بین بیمار و پزشک باعث شده اعتماد تحت تاثیر قرار گیرد. مهمترین نکته به حداقل رساندن ارتباط مالی بین بیمار و پزشک است. البته مطالب رسانه ها نیز باید به نوعی انجام شود که سرمایه اجتماعی مختل نشود.

شما از طرح ارتقای معیشت پزشکان در مجلس خبر دارید؟

امامی رضوی: این مسئله از ابتدا مورد توجه دولت یازدهم بود. یکی از اولین اهداف طرح تحول سلامت، هزینه های مردم بود. در کنار این جامعه پزشکی نیز باید ساماندهی در درآمد خود می رسید. در مرحله اول طرح تحول بحث هزینه های مردم بود و در مرحله دوم افزایش کیفیت خدمات بهداشتی در حاشیه شهرها و روستاها مد نظر بود و در مرحله سوم اجرای طرح برای ساماندهی درآمدهای پزشکی بود.

این اتفاق افتاد؟ تعرفه ها تغییر کرد ولی درصد عمده ای از جامعه پزشکی تغییر چندانی در وضعیت خود ندیدند؟

امامی رضوی: در مرحله دوم طرح تحول، پزشکانی که در مناطق روستایی بودند درآمدشان افزایش یافت و نسبت به تا قبل از دولت یازدهم، بیش از دو برابر شد.

شما این مطلب را چطور می بینید؟

گرانپایه: در برخی از مناطق صعب العبور و امنیتی، شاید درآمد پزشکان بالا رفته باشد ولی به طور معمول درآمد پزشکان عمومی جایگاه خاص خود را هنوز پیدا نکرده اند. پزشک خانواده هنوز جا نیفتاده و اگر بتوانیم پزشکان عمومی به عنوان پزشکان خانواده قرار بگیرند هم به لحاظ کاهش هزینه و درست شدن ارجاعات و روال صحیح سیستم درمانی لازم است اقدام شود. مجوزهای مراکز ترک اعتیاد، برخی درمانهای سرپایی و مانند آن را همکاران می گیرند. ولی تعداد این پزشکان کم است و مراجعان زیادند. باید این کار ساماندهی شود. قرارداد پزشکان پرداخت نمی شود و ماهها کارانه دریافت نمی کنند و چرخاندن زندگی با حقوق دولتی بسیار سخت است و راهکارهایی نیاز است تا مشکلات این قشر برطرف شود.

نظر شما درباره اینکه برخی از پزشکان عمومی فقط به تخصص فکر می کنند و برخی مشکلات معیشتی دارند چیست؟

امامی رضوی: بحث، درست است. متوسط درآمد جامعه پزشکی ما از سطح متوسط جامعه بالاتر نیست. گروه محدودی ممکن است درآمد بالایی داشته باشند و وقتی بحث می شود از درآمد پزشکان، توجه به این تعداد اندک جلب می شود. عموم پزشکان عمومی درآمد بالایی ندارند و از ۱ تا ۱ و نیم میلیون بیشتر درآمد ندارند و ممکن است پایین تر هم باشد.
وقتی پزشکان خانواده روستایی که بیش از ۶ هزار نفر از حدود ۷۰ هزار نفر هستند. ۱۲ هزار نفر در بخش دولتی، ۴هزار نفر درمانگاه ترک اعتیاد دارند و درآمدهای بقیه راضی کننده نیست. باید توجه کنیم در سیاستهای کلی سلامت که مقام معظم رهبری ابلاغ فرمودند باید میزان هزینه سلامت به متوسط منطقه برسد. میزان سهم بهداشت از درآمد کل حدود ۶.۵ درصد است ولی متوسط منطقه حدود ۸ درصد است.
البته این بحث وقتی مطرح می شود، منتقدان می گویند تعرفه ها را می خواهید ببرید بالا. ولی اینطور نیست. باید زیرساختها و بیمارستانها درست شود. بیمارستانها شلوغ و تخت کم است.

آیا نگاه مردم این است که به حقوق خود درباره بهداشت و درمان واقف شده اند یا عملکرد رسانه ها و وزارت بهداشت باعث شده روی مردم باز شود؟

باقری لنکرانی: وظیفه خود می دانم از وزیر محترم و همکارانشان تشکر کنم چون قبول مسئولیت این وزارتخانه بسیار سخت است. بودجه وزارت بهداشت در یک بازه زمانی کوتاه دو برابر شد و باید در این باره قدردانی کرد. درباره سئوال شما هم باید گفت همه ابعاد باید در کنار هم دیده شود. رویکرد طرح تحول، کاهش پرداخت از جیب مردم بود. بله، پرداخت مردم در حوزه بستری در بیمارستانهای دولتی کاهش یافته. ولی چند اتفاق دیگر رخ داده که در برابر آنها پاسخگویی مناسب نمی بینیم، یکی اینکه ازدحام در بخش دولتی به شدت بالا رفته.

یعنی باید یک طرح دیگر نیز اجرا شود؟

باقری لنکرانی: طرح تحول را تاکنون به عنوان طرح کلان نمی بینم. بلکه مصداقها را می بینم. ما خواستیم پرداختها را کم کنیم ولی ازدحام بالا رفته و کیفیت خدمات و حرفه ای گری در بیمارستانها مختل شده. پرسنل خسته می شوند و مشکلات به وجود می آید. الان کانون هزینه واقعی بیمارستانها نیستند. بلکه هزینه ها به بخش سرپایی رفته، به خصوص آزمایشگاه ها، تصویربرداری ها وحتی ویزیتها. این را اگر پوشش ندهیم، کاهش واقعی از جیب مردم رخ نمی دهد.

برخی از خانمهای متخصص، در سال ۸۷ در دوره های تخصص شرکت کردند و مجبور هستند ۵ سال تعهد خدمت بدهند و از زندگی و ازدواج باز می مانند. نظر شما در این باره چیست؟

گرانپایه: یکی از مشکلاتی که دوستان و همکاران ما در مناطق دوردست درد و دل می کنند این مسئله است. جاهایی که حتی امکان استفاده از این رشته ها نیست ولی باید زمان طرح را اجبارا بگذرانند. زمان ازدواج و بچه دار شدنشان می گذرد. دچار مخاطرات جاده ای می شوند. باید یک سری تمهیداتی انجام گیرد تا این هماهنگ سازی ها صورت گیرد.

مشکلات دیگری نیز هست که برخی از پزشکان طرحی بیمه نیستند؟

امامی رضوی: در زمانی که ما نیازی به متخصصان خانم داشتیم، مجلس مصوبه ای را گذراند که افراد با نمره پایینتر وارد شوند با این تفاوت که طرحشان ۳ برابر مدت عادی باشد. این خانمها خود را با آقایانی مقایسه می کنند که به موجب همان قانون مجلس، متعهدین مناطق محروم را ۳ برابر قرار داد. این دیوان عدالت اداری را درباره آقایان ملغی الاثر کرد. درباره بیمه نیز بحثهای متعدد است. درباره دستیاران، بیمه مسئولیت مدنی را دانشگاه ها باید کمک کنند. در دوره دستیاری، خود فرد می تواند خود را بیمه کند ولی بیمه تامین اجتماعی نمی تواند باشد چون استخدام نیست. افرادی که در دوره طرح، استخدام می شوند نیز می توانند بیمه درمان شوند.