بيماري خطرناکي به‌نام «کيت بد»

تحريم‌ها دسترسي به کيت‌هاي آزمايشگاهي را مشکل کرد

مديرکل آزمايشگاه مرجع سلامت در اين خصوص مي‌گويد: «با بوجود آمدن تحريم‌ها دسترسي به برخي منابع کيت‌ها و تجهيزات به‌طور مستقيم غيرممکن شد. اجرايي شدن تحريم‌ها به‌صورت مرحله به مرحله بود.

در اوايل مشکلات و تحريم‌هاي بانکي مطرح نبود، بنابراين شرکت‌هايي که قصد داشتند اين رابطه حفظ شود و بازار خود را از دست ندهند، راهي براي تامين و انتقال منابع مالي پيدا و از روش‌هاي مختلف استفاده مي‌کردند.» وي ادامه مي‌دهد: «زماني که تحريم‌ها به بانک کشيده شد، حتي اين شرکت‌ها نيز در انتقال منابع مالي با مشکل مواجه شدند و روش‌هاي غيرمستقيمي را که به‌کار مي‌بردند ديگر کارآمدي نداشت. با وجود تمام اين مسائل بالاخره يک روشي پيدا کردند تا کيت‌ها و تجهيزات مورد نظر را تهيه کنند.»

سيامک سميعي ورود تجهيزات چيني و بي‌کيفيت را پيامدهاي تحريم مي‌داند و مي‌گويد: «در اين راستا مشکل بوجود آمده اين بود که به‌جاي رفتن به سمت شرکت‌هاي معروف دنيا، و استفاده از تجهيزات آن شرکت‌ها، متاسفانه تجهيزات چيني و تجهيزاتي که راحت‌تر در دسترس بود استفاده شد. اين محصولات معمولا مرتبط با کشورهايي بود که ايران را تحريم نکرده بودند و تامين منابع از آنها بسيار آسان‌تر بود، اما کيفيت آنها مناسب نبود و در مواردي حتي با مشکل مواجه مي‌شد.»

وي همچنين مي‌گويد: «اين درحالي بود که حتي همه محصولات نيز از آن منابع قابل تهيه نبود. يعني شرکت‌هاي چيني همه محصولات مورد احتياج ما را تامين نمي‌کردند. از لحاظ فناوري نيز عقب‌تر بودند.»

سوء استفاده شرکت‌ها در ورود کالاهاي بي‌کيفيت

مديرکل آزمايشگاه‌هاي مرجع سلامت با ابراز تاسف از سوء‌استفاده برخي شرکت‌ها مي‌گويد: «مشکل جدي ديگري که پيدا شد اين بود که برخي از شرکت‌هاي متخلف سوء‌استفاده کرده و از منابع با کيفيت پايين محصولاتي را وارد مي‌کردند و در بسته‌بندي آمريکايي قرار مي‌دادند. پي‌بردن به اين موضوع و رسيدگي به آن زمان‌بر بود و متاسفانه اين مورد چندبار اتفاق افتاد. چند شرکت در اين خصوص شناسايي و تعطيل شد.»

سميعي از طيف متنوع مشکلات اين حيطه ياد مي‌کند و مي‌گويد: «خوبي اين امر آن بود که شرکت‌هاي توانمند با کمک شريک خارجي مواد اوليه را وارد و خود اقدام به تهيه کيت کردند. اين شرکت‌ها به مرور در زمان تحريم قوي‌تر شدند و برخي شرکت‌ها به فکر انجام اين کار افتادند. هرچند که اين موضوع سهم بزرگي در بازار تشخيصي ما بازي نمي‌کند، اما شروع خوبي است.»وي براي نمونه از شرکت‌هايي که کيت بيوشيمي وارد مي‌کنند نام مي‌برد و مي‌گويد: «درحال حاضر 90 درصد از آزمايشگاه‌هاي ما از کيت‌هاي بيوشيمي ايراني استفاده مي‌کنند و پوشش بسيار خوبي هم دارند. با وجود اينکه شرکت‌ها مواد اوليه خود را از خارج وارد مي‌کنند، اما اين مواد حساسيت کيت‌هاي آماده را ندارد و امکان انبار کردن آنها وجود دارد و اين قضيه بسيار به ما کمک کرده است.»

برداشته شدن تحريم‌ها تمام مشکلات را حل نمي‌کند

مديرکل آزمايشگاه‌هاي مرجع سلامت همچنين در خصوص برداشته شدن تحريم‌ها مي‌گويد: «تاثير برداشته شدن تحريم‌ها نيز ناگهاني نيست. اين موضوع به نوع رابطه و نوع تحريم برمي‌گردد. شرکت‌هايي هستند که ماهيت صاحبان آن طوري است که نمي‌خواهند با ايران معامله کنند و طبيعتا برداشته شدن تحريم‌ها در اين موارد کمک‌کننده نيست. يعني اوضاع بهتر نمي‌شود.» وي ادامه مي‌دهد: «ولي شرکت‌هايي نيز هستند که تمايل به همکاري با ايران دارند و تنها به دليل تحريم‌هاي آمريکا و براي اينکه با مشکل مواجه نشوند، دست از همکاري کشيده‌اند. اين شرکت‌ها با برداشته شدن تحريم‌ها به سمت همکاري با ايران روي مي‌آورند.»

وي همچنين مي‌گويد: «با برداشته شدن تحريم‌ها توقع مي‌رود که تنوع محصولات با کيفيت در بازار بهتر شود و حق انتخاب بيشتري خواهيم داشت. آزمايشگاه‌هاي ما نيز همين‌طور. يکي از مهم‌ترين تاثيرات مسئله ارز است. درحال حاضر به خاطر خريد‌هاي غير مستقيم شرکت‌ها متحمل هزينه مي‌شوند و طبيعتا آزمايشگاه‌ها نيز جنس گرانتري دريافت مي‌کنند. بنابراين بيشترين اثر برداشته شدن تحريم‌ها مي‌تواند کاهش قيمت تمام‌شده خدمات، به خاطر پايين آمدن قيمت کيت و تجهيزات باشد.»

سميعي با اذعان بر سوء مديريت در تجهيزات آزمايشگاهي مي‌گويد: «متاسفانه در گذشته در ارتباط با تامين کيت و تجهيزات در خارج از کشور سوء مديريت داشتيم. در واقع بايد اقداماتي صورت مي‌گرفت که زودتر از اين شاهد کاهش قيمت تمام‌شده خدمات باشيم و با برداشته شدن تحريم‌ها اوضاع بهتر مي‌شد. متاسفانه در رابطه با قيمت تمام‌شده در شرايط خوبي قرار نداريم و شايد برداشته شدن تحريم‌ها و ارتباط مستقيم با فروشنده‌هاي اصلي بتواند قيمت‌هاي رقابتي را بهتر کند.»

سيستم نظارتي لازمه حمايت از توليد داخل

مديرکل آزمايشگاه مرجع سلامت در خصوص حمايت از توليدات داخلي مي‌گويد: «بنده جزو آن دسته از افرادي هستم که اعتقاد دارم حمايت از توليد داخل به دو صورت امکان‌پذير است و اين موضوع در مورد آزمايشگاه‌ها قطعيت دارد. اول اينکه بايد يک سيستم نظارتي خيلي قوي در کشور وجود داشته باشد که بتواند پشت محصول با کيفيت داخلي قرار گيرد که به استناد آن مصرف‌کنندگان داخلي آنرا خريداري کنند.»

وي تصريح مي‌کند: «نقشي که ما هميشه در آزمايشگاه مرجع سلامت سعي مي‌کنيم ايفا کنيم، همان بحث نظارتي است که اگر يک مجموعه وجود داشته باشد که بتواند در مورد کيفيت و عملکرد کيت و تجهيزات ساخت ايران با اطمينان اظهارنظر کند، پشتيبان خيلي خوب براي توليد داخل خواهد شد. نمونه بارز آن توجه به درج تاييديه FDI روي محصول خريداري شده و همچنين درج برچسبي به منظور خريد و فروش در بازارهاي قانونمند دنياست که اين موارد به شناسايي محصول با کيفيت کمک مي‌کند. بنابراين اگر يک سيستم نظارتي خيلي قوي مبتني بر ارزيابي عملکرد وجود داشته باشد، حتما پشتيبان خوبي براي توليد داخلي است.»

سميعي همچنين ادامه مي‌دهد: «دوم اينکه همان‌طور که در سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري آمده است، توليدکننده ايراني متعهد باشد استانداردهاي جهاني را رعايت کند. چون مردم احتياج به محصول و سرويس باکيفيت دارند. نمي‌توان به آنها گفت چون محصول داخلي است و من توانايي اين را ندارم که استاندارد را رعايت کنم، سلامت شما بايد با اين سنجيده شود. اين موضوع به‌خطر انداختن سلامت مردم است.»

کيت بد، يک بيماري است

وي از «کيت بد» به‌عنوان يک بيماري نام برد و گفت: «در آزمايشگاه مرجع سلامت يک اصطلاحي است که مي‌گويد کيت بد مانند يک بيماري است. وقتي اين کيت بد در بازار و دست مصرف‌کننده قرار بگيرد، مانند آن است که بيماري در بين مردم شيوع پيدا کرده است که اين به‌واقع درست است.

اگر آزمايشگاهي دانسته يا ندانسته از کيت بد استفاده کند و کسي کنترل کيفي و نظارت انجام دهد، مي‌بيند که مدت‌ها در انجام آزمايش‌ها جواب اشتباه مي‌شود. اين جواب اشتباه در برخي از مواقع مي‌تواند مشکلات بسيار و دغدغه‌هاي جدي بوجود بياورد. ديگر اينکه توليدکنندگان به‌جاي چشم‌پوشي از برخي ضعف‌ها، تلاش کنند که همان اطميناني که جنس خارجي به مردم مي‌دهد را در اجناس داخلي بوجود آورند.»سپید