به گزارش شفا آنلاین،دراين مطالعه، که يک مطالعه کوهورت آينده‌نگر است، شيوع ضايعات
موکوزال دهاني در ساکنان شهر اوپسالا (شهري در مرکز سوئد) در دهه 1970
بررسي شدند و بيماران با کمک بانک داده‌اي ثبت سرطان و جمعيت عمومي سوئد
پيگيري شدند تا ارتباط ميان بهداشت نامناسب و ضعيف دهان و خطر ابتلا به
سرطان پانکراس ارزيابي شود.
اين
يافته‌ها حاکي از آن است که پلاک‌هاي دنداني و وجود ضايعات موکوزال دهاني
با خطر بيشتر سرطان پانکراس همراه است. براي نشان دادن اهميت اين موضوع
بايد گفت تاثير بهداشت نامناسب دهاني، حداقل به اندازه مصرف دخانيات در
بروز سرطان پانکراس قوي است.
اهميت مسئله
سرطان
پانکراس، يکي از بيماري‌هاي کشنده است، به طوري‌که نرخ بقاي 5 ساله آن، به
کمتر از 5 درصد مي‌رسد. عليرغم ميزان بروز پائين آن، چهارمين علت اصلي مرگ
ناشي از سرطان، در هر دو جنس مرد و زن به شمار مي‌آيد. هرچند چندين عامل
خطر براي آن شناخته شده، مانند سن بالا، جنس مذکر، دخانيات، پانکراتيت
مزمن، ديابت نوع 2، چاقي و سابقه خانوادگي سرطان پانکراس، اين عوامل تنها
مسئول بروز کمتر از نيمي از کل تعداد سرطان پانکراس هستند.
حفره
دهاني، به عنوان يک دروازه، دستگاه گوارش را به عوامل محيطي مرتبط مي‌کند.
بنابراين، بهداشت دهاني تاثير بالقوه‌اي بر وضعيت تغذيه و فلور ميکروبي
دارد. بهداشت ضعيف دهان، با ايجاد تغييراتي که در ميکروب‌هاي دهاني ايجاد
مي‌کند، به ايجاد و توسعه پلاک دنداني، بيماري‌هاي لثه‌اي و از دست دادن
دندان منجر مي‌شود. در واقع، از دست دادن دندان، مي‌تواند جايگزين مناسبي
براي ارزيابي بار باکتريايي روي دندان‌ها باشد. پلاک‌هاي دنداني نيز به
عنوان جايگزين ديگري براي تخمين بهداشت دهان مطرح هستند. هدف از انجام
مطالعه فوق، بررسي تعداد دندان‌هاي موجود در دهان، پلاک دنداني و ضايعات
موکوزال دهاني، به عنوان نشانه‌اي از بهداشت دندان در يک مطالعه مبتني بر
جمعيت بوده است.
روش اجرا
بين
سال‌هاي 1973 و 1974، يک پژوهش شيوع مبتني بر جمعيت از ضايعات موکوزال
دهاني در شهر اوپسالا در مرکز سوئد راه‌اندازي شد. در مجموع، 19 هزار و 924
فرد 15 سال و بالاتر وارد اين مطالعه شدند و در طول به‌طور ميانگين، 7/28
سال پيگيري، 126 مورد سرطان پانکراس بروز پيدا کرد. معاينات باليني دهان و
دندان براي همه افراد و با رعايت اصول دندانپزشکي انجام شد. تعداد
دندان‌هاي موجود در دهان و پلاک‌هاي دنداني روي 6 دندان انتخاب شده بررسي
قرار شدند. اين 6 دندان عبارت بودند از دندان‌هاي شماره 16، 21، 24، 36،
41 و 44. پلاک‌هاي دنداني هر کدام از اين 6 دندان، از 0 تا 3 نمره‌دهي شدند
(صفر: بدون پلاک دنداني قابل تشخيص، 1: پلاک دنداني که بيش از يک‌سوم سطح
دندان را نگرفته باشد، 2: پلاک دنداني که بيش از يک‌سوم سطح دنداني و
کمتراز دوسوم سطح دندان را گرفته باشد، 3: پلاک دنداني که بيش از دوسوم
سطح دندان را گرفته باشد). نمره‌ها با هم جمع شد تا نمره کلي به دست آيد و
سپس، به تعداد دندان‌هاي مورد بررسي تقسيم شد. وجود ضايعات موکوزال دهاني
نيز ثبت و به 3 گروهي که ارتباط قوي با بهداشت نامناسب دهاني داشتند، تقسيم
شدند: ضايعات موکوزال دهاني مرتبط با کانديدا، ضايعات موکوزال دهاني مرتبط
با پروتز و ضايعات زبان.
نتايج به دست آمده
تحليل‌هاي
ابتدايي نشان دادند، افرادي که در ابتداي ورود به مطالعه تعداد دندان
بيشتري داشتند، افراد جوان‌تر، جنس مذکر و با دوره پيگيري طولاني‌تر بودند.
نکته جالب آنکه، اين افراد بيشتر سيگاري فعلي بوده و الکل بيشتري هم
مي‌نوشيدند. افرادي که پلاک‌هاي دنداني بيشتري داشتند، افراد مسن‌تر، جنس
مذکر، با دوره‌هاي نسبتا کوتاه‌تر پيگيري، سيگاري فعلي و با مصرف بيشتر
الکل بودند.
با
تجزيه و تحليل بيشتر داده‌ها، محققان مشاهده کردند که افراد با تعداد
دندان کمتر در ابتداي ورود به مطالعه، با افزايش خطر سرطان پانکراس روبه‌رو
بوده‌اند، هرچند اين تخمين از نظر آماري معني‌دار نبود.
اگر
پلاک دنداني به عنوان شاخص بهداشت دهان مدنظر قرار مي‌گرفت، در ميان
افرادي با بيش از 10 دندان، بيماراني که پلاک‌هاي دنداني غيرقابل قبول
داشتند، در مقايسه با افراد بدون پلاک دنداني و پس از تعديل عوامل خطر
بالقوه ديگر، با نسبت خطر 1/2 برابري مواجه بودند که از نظر آماري معني‌دار
بود. از سوي ديگر، بيماراني که ضايعات موکوزال دهاني مرتبط با پروتز يا
مرتبط با کانديدا، يا ضايعات زباني، در مقايسه با افرادي که هيچ‌يک از اين 3
نوع ضايعه را نداشتند، به ترتيب، با 70، 30 و 80 درصد خطر بيشتر ابتلا به
سرطان پانکراس دست و پنجه نرم مي‌کردند. اگر بيماري با بيش از يک مورد از 3
نوع ضايعه ذکر شده مواجه مي‌شد، خطر بروز سرطان پانکراس را بالاتر مي‌برد.
نتيجه‌گيري نهايي
در
اين مطالعه آينده‌نگر، نقش بالقوه بهداشت دهان در سرطان پانکراس ارزيابي
شد. هرچند در بعضي شاخص‌ها، آناليزهاي آماري معني‌دار نبودند، تخمين کلي،
از وجود ارتباط احتمالي ميان از دست دادن دندان و خطر سرطان پانکراس حکايت
دارند.
از سوي ديگر، وجود پلاک دنداني اين خطر را بيشتر از ديگر عوامل افزايش مي‌دهد. همچنين، وجود ضايعات موکوزال دهاني و ضايعات زبان نيز خطر بروز سرطان پانکراس را به‌طور معني‌داري بالا مي‌برند. براساس آخرين تحقيقات، اين مطالعه، نخستين کوهورت آينده‌نگري است که ارتباط ميان ضايعات موکوزال دنداني و سرطان پانکراس را به تصوير مي‌کشد و بوسيله عوامل خطر ديگر، مانند دخانيات و مصرف الکل هم خيلي مخدوش نمي‌شود. نتايج اين مطالعه، شواهد مستندي را درباره اين فرضيه که بهداشت نامناسب دهاني نقش مهمي در ابتلا به سرطان پانکراس دارد، فراهم مي‌آورد.
