شفاآنلاین:جامعه>وقتي ميگوييم كشور ما يك كشور جوان است به اين معناست كه بخش قابل توجهي از جمعيت كشور در گروه سني جوان قرار دارد.
در محاسباتي كه صورت ميگيرد
زماني كه نيمي از جمعيت يك كشور در سنين زير 29 سال قرار گرفته باشد به
جمعيت آن كشور جمعيت جوان ميگويند. رشد بيسابقه جمعيت كشور در سال 1365
به عدد 9/3 درصد باعث شد كه سياستهاي كنترل جمعيت در كشور رواج پيدا كند.
در اثر اين سياستها رشد جمعيت كشور در سالهاي اخير به رقم پايين 5/1 درصد
رسيده است، سن ازدواج در كشور ما بالا رفته است و افراد تمايل كمتري به
فرزندآوري دارند و تك فرزندي رواج پيدا كرده است. همين باعث شده است كه
سياستهاي جمعيتي در چند ساله اخير تغيير پيدا كند و سياستهاي ترغيب افراد
به فرزندآوري دنبال شود. با وجود همه اتفاقاتي كه افتاده و سياستهاي
جمعيتياي كه تغيير كرده است، هنوز در اين زمينه مشكلات بسياري وجود دارد
كه باعث ميشود نرخ فرزندآوري در جامعه همچنان پايين باشد. بخش قابل توجهي
از جمعيت كشور ما در سنين جواني و نوجواني قرار دارند و چنين جمعيت جواني
اقتضائات خاص خود را دارد. در حال حاضر يكي از مشكلات مهم جمعيت جوان كشور
ما اين است كه جمعيت مصرفكنندهاي است و در عرصههاي مختلف مانند تحصيل،
بهداشت و اشتغال احتياج به سرمايهگذاري دارد. وقتي كه در عرصههاي مختلف
سرمايهگذاريهاي لازم انجام شود و آينده اين جمعيت انبوه جوان رقم زده
شود، ميتوان انتظار داشت كه اين جمعيت يك نيروي مولد براي جامعه باشد كه
اثرگذاري لازم را دارد. اما زماني كه سرمايهگذاريهاي لازم صورت نگيرد و
به اين جمعيت توجه کافی نشود انبوهي از مشكلات براي آنها ايجاد ميشود.
شرايطي به وجود ميآيد كه اين افراد به جاي اينكه سرمايه اجتماعي و نيروي
اجتماعي كارآمد باشند كه در پيشرفت و توسعه كشور نقش مهمي دارند تبديل به
سربار خانواده و جامعه خواهند شد. شمار بيكاران در جامعه افزايش پيدا
ميكند و متعاقب آن آسيبهاي اجتماعي رشد پيدا خواهند كرد. در اين شرايط
وظيفه اصلي بر عهده دولت است كه سياستهاي درست اقتصادي و اجتماعي را كه
متناسب با جمعيت جوانش هستند در نظر بگيرد. اگر اين اقدامات صورت بگيرد
خروجي آن جامعه سالم، عاري از مساله و بانشاط ميشود كه جوانانش به آينده
اميدوار هستند. همزمان با روز جهاني جوان ميتوان درباره جوانان بيشتر بحث
كرد و از مسائل آنها گفت. درباره مسائل و مشكلات جوانان همه مسئوليت را
نميتوان به گردن خانوادهها انداخت، زيرا بسياري از آنها طبقه متوسط و
پايين جامعه هستند كه امكان برآوردن نيازهاي جوانانشان را ندارند. به همين
دليل وظيفه دولت و ساير نهادهاي مسئول در اين زمينه سنگين ميشود. اگر دولت
با سياستهای درست به جوانان و مسائل آنها توجه كند ميتواند انتظار داشته
باشد كه جامعهاي بدون مساله داشته باشد. با توجه به اينكه تعداد زيادي از
جمعيت كشور ما جمعيت جوان هستند به وضعيت جوانان در كشور نميتوان نمره
قابل قبولي داد. جمعيت انبوه جوان جامعه ما الان وضعيت مطلوبي در ابعاد
مختلف ندارد. نرخ بيكاري در بين جوانان بسيار بالاست. آنطور كه از آمارهاي
رسمي بيكاري بر میآید قسمت اعظم بيكاران را جوانان تشکیل میدهند. يكي از
نيازهاي طبيعي جمعيت جوان تشكيل زندگي است كه بايد برآورده شود. بر اساس
آماري كه رئيس سازمان ثبتاحوال چندي پيش اعلام كرد سن ازدواج در كشور ما
به بالاي 25 سال ارتقا پيدا كرده است و اين بدين معناست كه امكان ازدواج
براي جوانان به دلايل مختلف محدود شده است. وقتي جوان نتواند شغلي بيايد كه
با آن آيندهاش را بسازد امكان تشكيل زندگي و يافتن يك همدل را پيدا
نميكند و در نتيجه بستر روي دادن بسياري از آسيبها براي جوانان مهيا
ميشود. البته منظور اين نيست كه بيكاري و ازدواج نكردن به خودي خود آسيب
هستند، بلكه منظور اين است كه بيكاري و ازدواج نكردن ميتواند زمينه روي
آوردن فرد به آسيب را بيشتر كند. يكي از نكات ديگر كه در بررسي مسائل
جوانان بايد به آن توجه شود اين است كه جوانان ما احتياج به تفريح و نشاط
دارند و بايد فضايي براي آنها فراهم شود كه انرژي خود را تخيله كنند، در
غير اين صورت آنها از راههاي نادرست براي تخليه اين انرژي استفاده خواهند
كرد كه ضرر آن به خود فرد و جامعه خواهد رسيد. غفلت نسبت به وضعيت جوانان
در جامعه باعث رشد آسيبها در بين آنها شده است. بخش اعظمي از
دانشآموختگان دانشگاهي ما بيكار و مجرد هستند و نتوانستهاند به
خواستههاي خود برسند. حاصل اين وضعيت چيزي شده است كه روانشناسان به آن
سرخوردگي ميگويند كه خود زمينهساز بسياري از آسيبها ميشود. باید به
وضعيت جوانان در جامعه رسيدگي كنيم، سرمايهگذاريهاي لازم براي بهبود
وضعيت آنها انجام دهيم و به آنها بها بدهيم. دولت تدبير و اميد كه با
اقدامات خود توانست بعد از هشت سال مشكلات طاقتفرسا، دوباره اميد را در دل
مردم زنده كند، بايد با درايت و تدبير خود وضعيت جوانان را سر و سامان دهد
و آنها را به آينده اميدوار كند.
محمد زاهدياصل / مددكار اجتماعي و استاد دانشگاه