این بیماری عمدتاً از طریق سرنگهای آلوده در معتادان تزریقی، ارتباط جنسی، انتقال خون آلوده و از مادر به جنین در طول دوران بارداری، زایمان یا شیردهی منتقل میشود؛ بعضی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال HIV نیستند.
پژوهشهای ژنتیکی نشان میدهند HIV در اصل در اوایل قرن بیستم میلادی در غرب آفریقا جهش یافته و پدید آمده اما ایدز اولین بار در سال 1981 در آمریکا مشاهده شد.
ایدز در افغانستان
اولین مورد ایدز در افغانستان در سال 1368 هجری خورشیدی تشخیص داده شد و در سالهای طولانی جنگ در این کشور زمینه آگاهی رسانی به مردم فراهم نبود و به همین خاطر مردم افغانستان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار گرفتند.
مهاجرت، روابط نامشروع جنسی، روی آوردن به مواد مخدر و استفاده از سرنگهای مشترک مهمترین عوامل افزایش آمار مبتلایان به بیماری ایدز در افغانستان عنوان شده است.
مبتلایان این بیماری خطرناک در افغانستان بیشتر در مردان و بر اثر استفاده از سرنگ مشترک آلوده در میان معتادان تزریقی دیده میشود. وزارت بهداشت افغانستان با اشاره به افزایش موارد
ابتلا به ویروس ایدز در کشور هشدار داد با توجه به وضعیت بهداشتی افغانستان
خطر این بیماری هولناک دست کم گرفته شده است. آمارهای نگران کننده نهادهای بهداشتی از افزایش 4 برابری شمار مبتلایان وزارت بهداشت افغانستان اخیراً اعلام کرده است: بر
اساس تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، حدود 6700 نفر در افغانستان در سال 2015
به ویروس H.I.V مبتلا بودهاند در حالی که در سال 2013 این تعداد تنها
1700 نفر بوده است. این آمار نگران کننده نشان میدهد در مدت 2 سال شمار مبتلایان به ایدز در افغانستان 4 برابر افزایش یافته است. وزارت بهداشت افغانستان همچنین هشدار داد: حدود 23 هزار نفر در کشور در معرض خطر ویروس H.I.V و بیماری ایدز میباشند. «احسان الله احسان»، یکی از پزشکان برنامه ملی کنترل
ایدز در یک کارگاه آموزشی که برای این بیماری در کابل برگزار شده بود،
گفت: بیشترین مبتلایان ویروس H.I.V و بیماری ایدز معتادان تزریقی هستند. مشکلات بیماران مبتلا به ایدز در افغانستان بیماران مبتلا به ایدز در افغانستان از نظر اجتماعی منزوی هستند و از هیچ نوع حمایت و همدردی اجتماعی برخوردار نیستند. مواردی زیادی وجود داشته که زنها از طریق شوهرانشان
به ویروس اچ آی وی مبتلا شدهاند و پس از آنکه این موضوع فاش شده، این
افراد به داشتن رابطه جنسی خارج از ازدواج با مردان دیگر متهم شدهاند. بیماران ایدز در افغانستان همچنین از بدرفتاری و
تبعیض علیه خود از سوی کارمندان بهداشتی نیز شکایت کردهاند و در برخی
موارد حتی از دسترسی به خدمات بهداشتی غیر مرتبط با ایدز محروم شدهاند. وزارت بهداشت افغانستان در این خصوص گفت: مبتلایان
ویروس H.I.V و ایدز نباید مورد تبعیض، توهین و تحقیر قرار گیرند تا از
جامعه دور نشوند. مقابله با ایدز و چالشهای کنترل آن در افغانستان مسئولان برنامه ملی کنترل ایدز افغانستان میگویند:
بدبینی به ویروس H.I.V و ایدز، نبود آگاهی، دسترسی به گروه های پرخطر،
معتادان تزریقی، فقدان مراکز بهداشتی کافی و کمبود بودجه از چالشهای اصلی
مقابله با این بیماری در کشور است. در جهان حدود 35 میلیون نفر به ویروس های H.I.V و
ایدز مبتلا هستند که بیشترین این مقدار در کشورهایی است که از نظر اقتصادی
در سطح پایین تری قرار دارند. افغانستان تلاش دارد از طریق اطلاعرسانی به جامعه و
افزایش خدمات بهداشتی برای مبتلایان این بیماری، با ویروس اچ آی وی مبارزه
کند اما هنوز هم برای این مبارزه نیازمند همکاری بیشتر نهادهای بینالمللی
است. فارس