سفرهاي خارجي و مبادله پول و فرهنگ

در اين بين سفر به خارج از كشور و مكان‌هايي كه هدف گردشگران از مسافرت به آنها صرفا تفريح يا خريد است و نه تماشاي آثار تاريخي و جاذبه‌هاي تمدني با استقبالي چشمگير روبه‌روست. كشورهايي مانند تركيه و امارات مقصد بسياري از گردشگران ايراني است و دليل اين امر اين است كه در اين كشورها امكاناتي براي تفريح وجود دارد كه در داخل نيست. بخشي از اين تفريح‌ها سالم است و با توجه به اين مساله مي‌توان اين امكانات را در داخل كشور هم ايجاد كرد تا هموطنان از كشور خارج نشوند. بنابراين لازم است مسئولان و دست‌اندركاران امور فرهنگي در كشور براي اين منظور و براي ارزش‌گذاري انواع تفريحات سالم برنامه‌ريزي كنند و در این راستا راهکارهای مناسب را اتخاذ کنند. براي برگزاري برخي از تفريحات كه مشكلي ندارد و سالم است بايد برنامه‌ريزي شود تا افراد براي ديدن يك كنسرت به كشورهاي هم‌جوار نروند. در كنار اينها براي اموري كه امكان تحقق آن در داخل كشور وجود ندارد، رسانه‌ها در كنار مسئولان فرهنگي بايد براي كار ريشه‌اي و اصولي در اين مورد اقدام كنند. براي فرهنگ بومي و ارزش‌هاي اخلاقي و دروني كردن اين اصول در ذهن جوانان باید اقدام صحیح و مناسب انجام دهیم تا جوانان جذب فرهنگ بيگانه نشوند. در اين مسافرت‌هايي كه با مقاصد تفريحي به كشورهاي همجوار صورت مي‌گيرد فقط ارز از كشور خارج نمي‌شود و اين تنها از لحاظ اقتصادي به ضرر كشور نيست. در اين مناسبات در بسياري از موارد مبادله‌اي بالاتر از مبادله اقتصادي يعني پولي كه به جايش كالا يا خدمات اين كشورها را مي‌خريم، رخ مي‌دهد و آن نوعي مبادله فرهنگي است كه در اين شرايط اصلا به نفع ما نيست. جواني كه به قول خودش براي تفريح به كشوري مانند تركيه سفر مي‌كند، بخشي از فرهنگ و آداب و رسوم اين كشورها را كه با فرهنگ ما همخواني ندارد با خود به داخل مي‌آورد و مشكل‌ساز مي‌شود. البته مسافرت به خارج از كشور و مناطق ديگر و آشنايي با آداب و رسوم فرهنگ‌هاي مختلف نه تنها به هيچ‌وجه امر ناپسندي نيست بلكه بسيار پسنديده است اما براي فردي كه دچار از خودبيگانگي فرهنگي است و دنبال پناهگاهي براي پركردن خلاهايش است اصلا مناسب نيست. اين دردي است كه گريبانگير برخي از اقشار متوسط و طبقه بالاي جامعه ما شده كه براي آنها سفر كردن هزارباره به كشورهايي مانندتايلند، امارات و تركيه كه جاذبه‌هاي طبيعي كمي دارند به امري حياتي بدل شده است که در هيچ كجاي دنيا نظير ندارد. اگر براي اين گردشگران تماشاي مناظر طبيعي و تاريخي هدف باشد كه بايد گفت اين كشورها به عنوان مقصد اين گردشگران هيچ جاذبه تاريخي و طبيعي ندارند و جاذبه‌هاي آن بيشتر تفريحي است. در ضمن، اين كشورها در مقايسه با 90 درصد شهرهاي داخلي و مناظر طبيعي كشورمان جذابيت‌هاي گردشگري كمتري دارند كه اين افراد از آن غافلند. شهرهاي ايران در شمال و جنوب و غرب و شرق با جاذبه‌هاي طبيعي و تاريخي پر شده است كه در هيچ جاي دنيا نظير ندارد و به همين دليل به تازگي نام ايران در فهرست كشور پنجم در ميان كشورهاي دنيا از نظر جاذبه‌هاي تاريخي و طبيعي ثبت شده است در حالي كه اين كشورها در رتبه‌هاي بالاي 50جذابيت قرار دارند. از سوي ديگر، ما شاهديم در جريان سفر و در فرودگاه‌هاي اين كشورها از سوي ماموران برخوردهاي خوبي با ايرانيان صورت نمي‌گيرد كه اين مساله فقط ضرر فردي ندارد و هويت ما را خدشه‌دار مي‌كند. در كنار اينكه وزارت امور خارجه و كنسولگري‌ها وظيفه حفظ و حراست از شأن ساكنان كشورشان را در مقابل دولت‌هاي ديگر دارند، خود مسافران هم بايد با علم به اين قضيه كه ديد اكثر اين كشورها به ايران به دليل مسائل منطقه‌اي غیرمنصفانه است از هرگونه برخورد و اغتشاش بپرهيزند و سعي كنند كمتر با اين افراد درگير شوند. شأن ايراني بايد در مقابل همه كشورها حفظ شود و اين وظيفه دولت و وزارت امور خارجه است كه به اين مساله رسيدگي كند.

ناصر پازوكي /  كارشناس گردشگري و استاد دانشگاه

روزنامه آرمان