حتی در ایران پیش از اسلام، نشانه‌هایی از توجه دولت‌ها به تأمین‌اجتماعی قابل ارائه است و در دوره اسلامی نیز به‌ویژه از قرن دوم تا هفتم هجری، نمونه‌های کامل‌تری از تأمین‌اجتماعی تحت مسئولیت دولت را می‌توان ردیابی کرد. نخستین حمایت‌های اجتماعی را احتمالاً باید در نوع‌دوستی و کمک‌های انسان‌ها به یکدیگر ریشه‌یابی کرد، اما آنچه که موجب شد مفهوم تأمین‌اجتماعی در دنیای جدید مطرح شده و به صورت قوانینی نه تنها ملی بلکه بین‌المللی مدنظر قرار گیرد، تحولات و رخدادهایی است که بشر در خلال زیست‌جمعی خود بدانها دست یافته است. به طور مشخص می‌توان گفت تأمین‌اجتماعی، جایگزین امروزین امنیتی است که در گذشته در بافت سنتی جوامع وجود داشت و با تحولات متأثر از انقلاب صنعتی، از بین رفته یا کمرنگ شده است.
سازمان بین‌المللی کار، تأمین‌اجتماعی را حمایتی می‌داند که جامعه در مقابل پریشانی‌های اقتصادی و اجتماعی پدیدآمده به‌واسطه قطع یا کاهش درآمد بر اثر سالمندی، ازکارافتادگی، فوت، بیکاری، بیماری، بارداری و همچنین جبران هزینه‌های درمانی و نگهداری فرزندان، به اعضای خود ارائه می‌دهد.

در چارچوب این تعریف، نظام تأمین‌اجتماعی به عنوان مهم‌ترین اهرم برقراری عدالت اجتماعی تلقی می‌شود. در شعار اصلی انجمن بین‌المللی تأمین‌اجتماعی که ایران نیز عضویت آن را دارد، بر این معنا تصریح شده است‌ که تحقق عدالت اجتماعی بدون تأمین‌اجتماعی میسر نخواهد بود و در اعلامیه جهانی حقوق بشر، هر کس به‌عنوان یک عضو جامعه و فارغ از جنس، سن، نژاد و مذهب، واجد حق برخورداری از حمایت‌های تأمین‌اجتماعی شناخته شده است.


یک نظام تأمین‌اجتماعی جامع، کارآمد و فراگیر که بهره‌مندی از آن، یکی از معیارهای اصلی سنجش میزان توسعه پایدار جوامع محسوب می‌شود، سازوکاری است که به مدد آن و با بهره‌گیری از ابزارهای بیمه اجتماعی، حمایت اجتماعی و اقدامات امدادی، دولت‌ها تلاش می‌کنند با توزیع و بازتوزیع عادلانه ثروت و تضمین معیشت و دسترسی به خدمات سلامت، آرمان متعالی عدالت اجتماعی و امنیت اجتماعی را در جامعه تحقق بخشند. در کشور ما، سازمان تأمین‌اجتماعی، مهم‌ترین متولی بخش بیمه‌های اجتماعی و درمانی نظام کلان تأمین‌اجتماعی است که شرکای اجتماعی آن، به‌ویژه کارگران و نیز مستمری‌بگیران، آینده خویش را در گرو تدبیر این سازمان خدمات‌رسان اجتماعی می‌بینند که طیف وسیع و گستره دامنه‌داری از خدمات اجتماعی را در دایره زمانی قبل از تولد تا پس از مرگ بیمه‌شده به او و بازماندگانش ارائه می‌کند.


در شرایط فعلی اقتصاد کشور که شاهد کاهش قیمت نفت و فشار ظالمانه برخی قدرت‌های جهانی در قالب تحریم‌های غیرانسانی هستیم، سازمان تأمین‌اجتماعی به عنوان یکی از سازمان‌های خدمت‌رسان متأثر از شرایط اقتصادی کلان کشور، در خط مقدم این نبرد تمام عیار اقتصادی، تاکنون توانسته است بدون هیچ تأخیر یا کاستی، خدمات بیمه و درمانی متنوع مورد تعهد را به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران تحت پوشش ارائه دهد. این سازمان که مهم‌ترین و محوری‌ترین نهاد بیمه اجتماعی و دومین تولید‌کننده خدمات درمانی کشور به شمار می‌رود، یک سازمان عمومی غیردولتی است که برای ارائه خدمات به اقشار تحت پوشش، متکی به منابع داخلی خویش است و در چنین سازمان‌هایی مدیریت صحیح منابع و ایجاد توازن و تعادل میان منابع ورودی و هزینه‌ها، اهمیت دوچندان دارد.

  
سازمان تأمین‌اجتماعی در حال حاضر بالغ بر 13 میلیون و 300 هزار نفر از جامعه مولد کشور را به همراه 2 میلیون و 800 هزار نفر از شاغلان دیروز و مستمری‌بگیران امروز تحت پوشش قرار داده است که با احتساب تعداد افراد تحت تکفل آنان، تعداد کل افراد برخوردار از خدمات این سازمان بر اساس تازه‌ترین آمارها، از مرز 40 میلیون نیز فراتر رفته است. بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران این سازمان هم‌اکنون خدمات درمانی مورد نیاز را از طریق 360 مرکز درمانی ملکی شامل(80بیمارستان و دی کلینیک) و 280 مرکز درمانی سرپایی فعال در بخش درمان مستقیم به صورت رایگان و در 766 بیمارستان طرف قرارداد و مجموعا 46 هزار مطب ، مرکز بهداشتی، درمانی و تشخیصی طرف قرارداد با پرداخت بخشی از هزینه‌ها دریافت می‌کنند. منابع مالی مورد نیاز تولید و ارائه این خدمات و نیز خدمات بیمه‌ای متنوع این سازمان، از محل مشارکت بیمه‌شدگان و کارفرمایان و بدون هیچ کمکی از منابع عمومی، تأمین می‌شود.



در مدتی که از فعالیت تیم مدیریتی جدید این سازمان می‌گذرد، توفیق یافتیم با بازنگری‌های صورت‌گرفته، سازمانی را که در سال 1392 برای اجرای تعهداتش در قبال بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران بالغ بر 5 هزار میلیارد تومان کسری داشت و ناچار از استقراض از بانک رفاه شده بود، به شرایطی برسانیم که در سال 1393 و 1394 میزان افزایش مستمری پرداختی به بازنشستگان و سایر گروه‌های مستمری‌بگیران بیش از نرخ رسمی تورم اعلامی و با وجود تمامی محدودیت‌ها، آمار تعداد تجهیزات پیشرفته پزشکی جدید نصب شده در مراکز درمانی اختصاصی سازمان و تعداد آمبولانس‌های افزوده شده به ناوگان امدادی مراکز درمانی سازمان، به اندازه مجموع 10 سال گذشته بوده است.
سازمان تأمین‌اجتماعی، استمرار جدی حرکت در این مسیر و ارتقای روزافزون سطح کمی و کیفی خدمات و جلب اعتماد و همراهی و همدلی شرکای اجتماعی را اصلی‌ترین مأموریت و وظیفه خویش می‌داند. در این راه، در سال جاری که به عنوان «دولت و ملت؛ همدلی و همزبانی» نامگذاری شده است، سازمان تأمین‌اجتماعی ضمن بسترسازی برای تحقق اقتصاد مقاومتی مدنظر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، دست یاری به سوی همه مسئولان دلسوز و خدمتگزاران صدیق مردم در دولت و مجلس و سایر نهادهای قانون‌گذار و تصمیم‌ساز دراز کرده و پشتگرم به حمایت و مشارکت کلیه شرکای اجتماعی، چشم به آینده‌ای روشن دارد.


خدمتگزاران نظام و مردم در این سازمان، به مدد الطاف الهی و حمایت همه‌جانبه دولت تدبیر و امید، در 2 سال گذشته توفیق یافتند سازمان تأمین‌اجتماعی را با پرهیز جدی از حاشیه‌هایی که در سال‌های گذشته این سازمان را از پرداختن تمام عیار به خدمات و مأموریت‌هایش آشکارا دور کرده بود، با تلاشی شبانه‌روزی به  مسیر اصلی فعالیت و مأموریت‌های قانونی بازگردانند. در ایامی که گذشت تحقق راهبردهای پاسخگویی، مشتری‌مداری، امانت‌داری و برنامه‌محوری، در کنار توجه جدی به قانون‌گرایی، در کانون توجه قرار گرفت تا اعتماد شرکای اجتماعی که به سبب برخی عملکردهای غیرکارشناسی گذشته، خدشه‌دار شده بود، جلب شده و از همراهی و پشتیبانی مؤثر دولت، کارگران و کارفرمایان در تسریع اجرایی‌سازی طرح‌های توسعه‌ای و ارتقای کیفیت و کمیت خدمات متنوع این سازمان، بهره‌مند شویم و توفیق یابیم گام‌هایی شتابان در جهت رفع دغدغه‌های نیروهای مولد و کارآفرینان جامعه برداریم.

دکترسیدتقی نوربخش
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی