محصولات دستکاری شده ژنتیکی و افزایش سرطان در ایران!

به گزارش شفا آنلاين،این فناوری را زیست فناوری(Biotechnology) یا مهندسی ژنتیک می نامند و طی آن محقق اجازه می یابد که یک ژن مشخص را از یک موجود به یک موجود دیگر انتقال دهد، حتی اگر این دو موجود از یک خانواده نباشند.

از این رو محققان مهندسی ژنتیک مدعی هستند می توانند صفات گیاهان زراعی را تغییر دهند و گیاهان مقاوم به آفات و یا علف کش تولید کنند. در سال 2014 سطح زیر کشت این گونه محصولات در جهان 5/181 میلیون هکتار بوده و عمده محصولات شامل ذرت، کلزا، پنبه و سویا هستند(Clive James, 2014).


ابتدا متخصصین بیوتکنولوژی نوید می دادند که گیاهان دستکاری شده ژنتیکی می توانند راهکاری برای تضمین امنیت غذایی، بهبود صفات گیاهی و افزایش سلامت جامعه از طریق کاهش مصرف سموم شیمیایی آفت کش (Pesticide) و علف کش (Herbicide) در جهان باشند. اما اینکه این فناوری تا چه حد توانسته این دست اهداف را محقق سازد، موضوعی است که در زیر مورد بررسی قرار می گیرد:

تحقیقات بر روی صفات پایه ای گیاهان دستکاری شده ژنتیکی، نشان می دهد این گیاهان از خصوصیات کمی و کیفی کمتری نسبت به سایر ارقام معمول تجاری برخوردار هستند.

یکی از این بررسی ها توسط بوهن و همکارانش در سال 2013 در مرکز ایمنی زیستی نروژ بر روی گیاه سویا دستکاری شده ژنتیکی صورت گرفت. آنها قندهای اصلی و پایه ای (گلوکز، فروکتوز، مالتوز، ساکاروز) را به عنوان فاکتورهای ارزیابی خود قرار دادند (نمودار 1).



میزان این نوع قندها به صورت معناداری در گیاه کاهش یافته و به جای آن بر میزان فیبرگیاهی افزوده شده و باعث ضخیم شدن گیاه وکاهش ارزش غذایی آن می شود. این بررسی اثبات کرد که گیاهان دستکاری شده ژنتیکی به خاطر خصوصیاتی که به صورت مصنوعی کسب می‏کنند باعث تجمع سموم شیمیایی در خود می شوند (T.bohn, 2013) و وقتی در در سبد غذایی ما به عنوان مصرف کننده قرار می گیرند سبب می شوند مقداری از این سموم را به صورت مستقیم ویا غیر مستقیم روزانه مصرف کنیم.

بر اساس این دسته از گزارشات، پروفسور سرالینی در کشور فرانسه اقدام به یک آزمایش دوساله بر روی موش های آزمایشگاهی استریل که با محصولات دستکاری شده ژنتیکی تغذیه شده اند، کرد.

وی در مقاله 17 صفحه ای چاپ مجدد خود اشاره می کند که این آزمایش مطابق با پروتکل و دستورالعمل های شرکت مانسنتو (از بزرگترین شرکت های تولید کننده بذور دستکاری شده ژنتیکی) برای رها سازی ارقام دستکاری شده ژنتیکی است.

تنها تفاوت ارزیابی مخاطرات سرالینی و مانسنتو، در «طول زمان» است که مانسنتو سه ماه ارزیابی مخاطرات را انجام می‏دهد، اما سرالینی دو سال همان آزمایشات را بر روی موش های خود انجام داده است.(Gilles-Eric Seralini, 2014)

آنالیزهای بیوشیمیایی سرالینی بروز انواع سرطان های وحشتناکی مانند کلیه، کبد ، هیپوفیز و ... در بافت های گوناگون در هر دو جنس ماده و نر را اثبات کرده است. همچنین در جنس ماده، سرطان پستان چندین برابر نسبت به حالت شاهد افزایش یافته است.

یافته های سرالینی موید آنست که این محصولات، خطرات زیادی را به صورت بالقوه در خود دارند و ارزیابی مخاطرات آنها هنوز به اندازه کافی پیشرفت نداشته است.

دوره های کوتاه مدت و در حد سه ماه برای ارزیابی مخاطرات این محصولات کم بوده و می بایست زمان بیشتری را به این ارزیابی اختصاص دهیم. بنابراین می بایست از سیاست های توسعه ای شتاب زده برای کشت و کار و یا واردات محصولات دستکاری شده ژنتیکی پرهیز و جانب احتیاط را لحاظ کرد.



از طرف دیگر بر اساس گزارش منتشره توسط انجمن بهداشت و سلامت برزیل با همکاری موسسه ملی سرطان شناسی آن کشور، طی سال های اخیر برزیل به اولین مصرف کننده سموم دفع آفات نباتی در دنیا تبدیل شده است. فقط در سال 2012 بیش از 823 هزار تن مواد شیمیایی دفع آفات نباتی توسط این کشور خریداری شد که 162% رشد را از سال 2000 تا 2012 به ثبت رساند.آمارها گواهی می دهند که میزان مصرف سموم نباتی در برزیل برابر 2/5 لیتر برای هر فرد در سال است.

این موضوع از آن جا اهمیت دارد که برزیل بعد از امریکا، از بزرگترین تولیدکنندگان گیاهان زراعی دستکاری شده ژنتیکی است. در ادامه گزارش آمده که عامل اصلی افزایش مصرف سموم شیمیایی، گیاهان دستکاری شده ژنتیکی هستند.

این در حالی است که محققان زیست فناوری در ابتدای کشت این گونه محصولات کشاورزی استدلال می کردند که باتوجه به عدم استفاده از سموم دفع آفات در تولید این محصولات، نه تنها خطری سلامت انسان ها را تهدید نمی کند بلکه راهکار مهمی برای حفظ محیط زیست نیز به شمار می رود. ولی اینگونه نبوده و آنچه در ظاهر بیان می شود با واقعیات کاملا در تضاد است.

زیرا هر قدر از آفت کش ها بیشتر استفاده شود مقاومت آفات و بیماری ها نیز بیشتر شده و بنابراین باید از سموم قوی تری استفاده شود. بر این اساس کشور برزیل ناچار به واردات آفت کش های قوی شده که قبلا اجازه ورود و یا استفاده از آنها در مبارزه با آفات گیاهی را ممنوع می دانست. بر اساس اظهارات این مرکز 22 نوع ماده شیمیایی از 50 نوع ماده تشکیل دهنده سموم که در برزیل استفاده می شود در سایر کشور های دنیا ممنوع است. حال سوال اینجاست که فناوری مورد بحث با ادعای غذای سالم تر و محیط زیست پاک تر، تا چه اندازه به اهداف خود دست یافته است؟

موضوع از جنبه دیگری نیز قابل بررسی است. تحقیق فوق در دوره ای 12 ساله انجام شده که کشور ایران نیز طی این مدت از وارد کنندگان عمده محصولات زراعی و دامی از برزیل بوده است. آیا آمار رو به رشد مبتلایان به سرطان در کشور را نباید تا حدی با مصرف این گونه محصولات وارداتی در ارتباط دانست؟


بررسی ها نشان می دهد مخاطرات احتمالی محصولات گیاهی دستکاری شده ژنتیکی بر روی سلامت مردم نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. دراین گونه محصولات، سموم می توانند در بافت های گیاهی ذخیره شوند، ارزش غذایی گیاه می تواند کاهش یابد و مصرف دراز مدت آنها اثرات نامطلوبی بر روی بافت ها و اندام های بدن ایجاد کند و حتی در افزایش موارد سرطان دخیل باشد.

از طرفی در طرح های توسعه ای، هدف اصلی باید سلامت جامعه (مردم و محیط زیست) باشد. محصولی که در سبد غذایی مردم قرار می گیرد نباید مخاطرات احتمالی را در افزایش بیماری ها و یا عوارض آنها در پی داشته باشد.

بنابراین لزوم انجام آزمایش های علمی، ارزیابی مخاطرات و ارزیابی سلامت و نیز ایجاد آزمایشگاههای مرجع برای جستجوی این گونه محصولات درجامعه ضروری به نظر می رسد. از طرف دیگر، لزوم توجه بیشتر نهادها و مسئولان و سازمان های ناظر بر واردات و کشت و کار محصولات دستکاری شده ژنتیکی و پاسخگویی آن ها را می طلبد.



سلامت نیوز