به گزارش شفا آنلاین، درحالي که پيش از اين يک صندوق کلي وجود داشت که بين کارکنان توزيع مي‌شد. درواقع طبق دستورالعمل جديد، ابتدا عملکرد بخش ارزيابي و سپس عملکرد افراد سنجش شده و مشخص مي‌شود هر فرد در آن واحد چه سهمي مي‌برد. اجراي اين طرح اما تاکنون موجي از انتقادات را در ميان گروه‌هاي مختلف به دنبال داشته که يکي از آن گروه‌ها، ماماها هستند.
«پزشکان هم پذيرفته‌اند که طرح مبتني بر عملکرد اشکال دارد و از اينکه تمام تعرفه زايمان به آنها پرداخت مي‌شود، عذاب وجدان دارند.» اين را يک ماماي شاغل در بيمارستان کمالي کرج گفت و ادامه داد: «خود پزشک اعتراف مي‌کند بابت زايماني که اصلا حضور نداشته، مبلغ 240 هزار تومان دريافت کرده و اعلام آمادگي مي‌کند که حاضر است قسمتي از آن را به ما بدهد، اما ما گداي اين مقدار پول نيستيم که از سر دلسوزي دريافت کنيم.» وي ادامه داد: «بنده در يک مرکز دولتي فعاليت مي‌کنم و اين دولت است که بايد فکري به حال من کند، نه پزشک همکار من.»
اين ماما در توضيح اشکالات طرح پرداختي مبتني‌بر عملکرد، تصريح کرد: «در بيمارستاني که بنده در آن به ارائه خدمت مشغول هستم، ماهيانه قريب به 620 زايمان طبيعي و 610 زايمان سزارين انجام مي‌شود. البته تعداد کل بيماراني که به اتاق زايمان مراجعه مي‌کنند بالغ‌بر 2400 بيمار است که پذيرش مي‌شوند. پزشکان مقيم اگرچه تمام‌وقت در بيمارستان هستند، اما در ليبر حضور ندارند. آنها وقت خود را صرف درمان بيماران ديگر مي‌کنند و 96 درصد زايمان‌هاي طبيعي توسط ماماها انجام مي‌شود.»
وي عدم توجه به سابقه کار ماماها را يکي ديگر از اشکالات طرح جديد برشمرد و توضيح داد: «در بيمارستان ما 40 ماما فعاليت مي‌کنند که 15 نفر آنها رسمي و سابقه‌دار و مابقي طرحي و جديدالورود هستند. درواقع ما مجبور شديم 20 ماما را درعرض 6 ماه به خدمت بگيريم، اما از آنجاکه وضعيت آموزش آنها بسيار ضعيف است، مامايي که وارد کار مي‌شود هيچ کاري بلد نيست و همکاران قديمي‌تر بايد مقدمات کار را از ابتدا به او تعليم دهند. در هر شيفت 2 ماماي قديمي حاضر مي‌شوند که درواقع حضور آن دو نفر است که باعث مي‌شود ماماهاي تازه‌کار قادر به ارائه خدمت باشند.
البته حضور پزشک نيز براي ما دلگرمي است، اما متاسفانه در طرح جديد به هيچ عنوان سابقه کار درنظر گرفته نشده است و فرقي بين يک ماما با 28 سال سابقه کار و ماماي تازه‌کار وجود ندارد و دريافتي هردوي آنها برابر است.»
البته به نظر مي‌رسد طرح جديد مشروط بر اينکه بعضي سازوکارها را رعايت کند، آن‌قدرها هم غيرکارشناسي نخواهد بود. «اگر بيمارستان رزيدنت داشته باشد، اعتراضي به طرح مبتني بر عملکرد وارد نيست.» اين را يکي ديگر از ماماهاي معترض به خبرنگار سپيد گفت. وي با بيان اينکه افزايش کارانه اتاق زايمان بعد از اجراي طرح پرداخت مبتني‌بر عملکرد يکي از اتفاقات مثبت است، تصريح کرد: «اما متاسفانه در اين بين حق زايمان لحاظ نشده است. البته به ما قول داده‌اند حق زايمان در ادامه طرح تعلق خواهد گرفت، چراکه قبلا مي‌پنداشتند در بيمارستان‌ها رزيدنت وجود دارد.»
وي با بيان اينکه با اجراي طرح جديد، تنها حضور در ساعت کاري اهميت پيدا کرده و کيفيت انجام کار در نظر گرفته نشده است، خاطرنشان کرد: «در شيفت شب اگرچه پزشک حضور دارد، اما خواب است مگر اينکه مورد اورژانس پيش آيد و قريب به 22 زايمان شبانه را ماما انجام مي‌دهد. در طرح جديد، سابقه کار هم لحاظ نشده، در حاليکه در زمان استراحت پزشک، امور به دست ماماي قديمي کنترل و درواقع کار کيفي توسط آنها انجام مي‌شود.»
ماماها انگيزه کار را از دست داده‌اند
به هرحال آنچه مسلم است اين است که ماماهاي قديمي به شدت معترض‌اند و آنطور که خود ادعا مي‌کنند، انگيزه کار را از دست داده‌اند. يک ماماي معترض ديگر در گفتگو با خبرنگار سپيد به طرح نظام نوين سابق اشاره و تصريح کرد: «در 6 ماه گذشته مانند طرح مذکور، ما مبلغي را به‌عنوان حق زايمان از پزشکان دريافت کرده‌ايم. طبق محاسبات کنوني بر اساس طرح قاصدک و مبتني‌بر عملکرد، مشخص شده که مابه‌التفاوت ميزان دريافتي ما اضافه نيز بوده است.
چراکه کارانه را محاسبه کرده و حق زايمان را لحاظ نکرده‌اند. در نظام نوين سابق کارانه ما 200 تومان بود والان 700 تومان شده که ما از اين موضوع راضي هستيم، به شرطي که در فرايند زايمان رزيدنت حضور داشته باشد. اما زايمان را ما انجام مي دهيم. با اين حال اگر همه نيروها قديمي و سابقه‌دار بودند، بازهم مشکلي وجود نداشت چراکه همه با هم مساوي هستيم.
اما در مرکز ما اکثر نيروها جديد هستند و هيچ فرقي بين نيروهاي جديد و قديم وجود ندارد، در حاليکه ماماهاي قديمي حکم متخصص زنان را دارند.» وي اضافه کرد: «کار مامايي به لحاظ اينکه تشخيصي است با پرستاري متفاوت است و حتي پزشکان جديد نيز از ماماها در بعضي موارد مشورت مي‌گيرند مبني‌بر اينکه آيا مريض قادر به زايمان است يا نه؟ در حال حاضر تنها کاري که از دست ما برمي‌آيد دلداري دادن به ماماها است.»
در اين ميان اما سخنان رئيس انجمن علمي مامايي ايران نيز شنيدني است. ناهيد خداکرمي در گفتگو با خبرنگار سپيد ضمن اظهار بي‌اطلاعي نسبت به سازوکار طرح پرداخت مبتني‌بر عملکرد، گفت: «از آنجاکه وزارت بهداشت عادت به مشورت‌گيري از انجمن‌ها در راستاي تصويب طرح‌هاي جديد ندارد، بي‌اطلاعي ما نسبت به اين طرح عجيب نيست.»
وي ادامه داد: «در طول ماه گذشته و علي‌الخصوص چند روز گذشته نامه‌هاي اعتراضي زيادي نسبت‌به بخشنامه جديد از زايشگاه‌هاي سراسر کشور به انجمن رسيد که با بررسي‌ها مشخص شد حتي حق و حقوقي که دولت‌هاي گذشته از سال 85 به ماماها پرداخت مي‌کردند و اين حق برابر با 15 درصد تعرفه زايمان بود، حذف شده و اصلاحي در پرداخت به ماماها صورت نگرفته است.»
خداکرمي فرايند زايمان را در حد يک جراحي خواند و تصريح کرد: «ماما مانند ساير رشته‌هايي که در بيمارستان فعاليت مي‌کنند، به‌صورت مراقبين سلامت هستند. فرد انجام دهنده عمل زايمان مي‌تواند ماما يا پزشک باشد و جالب است که طبق گزارش وزارت بهداشت از سال گذشته بيش از 70 درصد زايمان‌هاي طبيعي را ماماها به‌طور مستقل انجام داده‌اند، اما تعرفه‌هايي که بايد به ماما پرداخت مي‌شد در جاهاي ديگر هزينه شده است.» وي ادامه داد: «گنجاندن هدفي تحت عنوان افزايش زايمان طبيعي در بند ششم اهداف طرح تحول نظام سلامت، حفظ سلامت نسل آينده از طريق ترويج زايمان طبيعي بود و قرار شد اجازه ندهند بيش از اين نوزادان در اتاق‌هاي عمل متولد شوند.
چراکه تولد نوزاد در اتاق عمل تبعات زيادي بر وضعيت سلامت آنها در آينده دارد. توجه به اين مساله در اين طرح منجر به خرسندي ماماهاي کشور شد. چراکه سال‌ها فرياد ما اين بود که سزارين مي‌تواند نسل آينده ما را بيمار تحويل خانواده‌ها دهد.»
رئيس انجمن علمي مامايي ايران در ادامه با بيان اينکه يکسان‌سازي تعرفه زايمان، تصميم مثبت بعدي بود که ماماها را اميدوارتر کرد، خاطرنشان کرد: «در ابتداي اجراي اين طرح در سال 93 ، 30 درصد تعرفه زايمان به ماماها پرداخت مي‌شد. اتفاقي که امروز با طرح جديد افتاده حذف آن 30 درصد بوده است و معلوم نيست طبق استناد به کدام شواهد علمي و نظر خبرگان چنين تصميمي گرفته شده است که کار در زايشگاه مانند فعاليت در ساير بخش‌ها ديده شود. مامايي مراقبت نيست، بلکه عمل جراحي است. اين درست نيست پرداختي به ماما صورت نگيرد، درحاليکه عمل را او انجام مي‌دهد، اما وقتي پزشک عمل کند، دريافتي داشته باشد.»
وي تصريح کرد: «يا تمام زايمان‌هاي طبيعي بايد توسط پزشکان صورت گيرد که اين مقرون به صرفه نيست و هيچ کشور مترقي از نظر نظام سلامت اين کار را انجام نمي‌دهد. يا اگر ماما انجام مي‌دهد بايد حق و حقوق او پرداخت شود. نبايد تصميم‌سازان و تصميم‌گيران ما تنها به منافع گروه خود دقت داشته باشند.» خداکرمي عدم حضور کارشناسان ذينفع هر برنامه را علت تصميمات آني که درنهايت منجربه بروز نارضايتي مي‌شود، دانست و اظهار کرد: «در زايشگاه پزشک، ماما و مادر نوزاد ذينفع هستند که اگر اين 3 مورد در کنار هم قرار گيرند، شاهد چنين تصميماتي نخواهيم بود.»
وي در بخش ديگري از سخنان خود حتي شيوه تقسيم ساير تعرفه‌هاي پزشکي را نيز مورد انتقاد قرار داد و خاطرنشان کرد: «نمي‌توان تمام قيمت تمام شده يک خدمت را به لحظه‌اي از آن خدمت اختصاص داد؛ چراکه انجام يک خدمت متشکل از يک طيف زماني و شامل قبل، هنگام و بعد از ارائه خدمت مذکور است. لذا تعرفه بايد عادلانه بين تمام بخش‌ها تقسيم شود. عمده فعاليت مربوط به فرايند زايمان، آن 8 ساعتي است که ماما از مادري که وارد ليبل شده مراقبت مي‌کند و سپس خود او زايمان را انجام مي‌دهد.»
خداکرمي در پايان به يک مورد شکايت واصله از يکي از بيمارستان‌ها اشاره و تصريح کرد: «در بيمارستان مذکور 90 درصد زايمان‌هاي طبيعي در ماه گذشته را ماماها انجام داده‌اند، اما حتي يک درصد از تعرفه زايمان به آنها تعلق نگرفته است. اين مساله اسف‌بار بوده و زيبنده نظام سلامت نيست.
لذا اميدواريم تعرفه زايمان طبيعي به‌طور عادلانه بين عاملين زايمان تقسيم شود.» وي اضافه کرد: «البته حضور پزشک در بيمارستان ضروري است، چراکه در موارد پرخطر بايد بر بالين مادر حاضر شود. اگر مادر نياز به سزارين داشته باشد متخصصين زنان هستند که بايد عهده‌دار امور شوند، اما انصاف نيست که انجام دهنده زايمان طبيعي منافعي نداشته باشد. علي‌الخصوص که تعداد ماماها در زايشگاه‌ها چندين برابر پزشکان است و حتي اگر به‌صورت مساوي هم اين تعرفه تقسيم شود، باز ميزان درآمد پزشکان به‌نحو چشمگيري بالا خواهد بود. لذا به نظر نمي‌رسد که متخصصين نيز راضي باشند که حاصل زحمت ماما را دريافت کنند.»
در پرداخت مبتني بر عملکرد تعرفه زايماني هم ديده شده است
در اين ميان معاون درمان وزير بهداشت اما نظر ديگري دارد. محمد حاجي‌آقاجاني در گفتگو با خبرنگار سپيد با تاکيدبر اينکه در پرداخت مبتني‌بر عملکرد تعرفه زايماني هم ديده شده است، گفت: «با اجراي فاز اول اين طرح، تعادل در پرداخت بين رده‌هاي مختلف کارکنان و مديران شاغل در بيمارستان‌هاي وزارت بهداشت اعم از گروه‌هاي پرستاري و پشتيباني و همه کادر پرستاري، شامل پرستاران، بهياران، کمک بهياران، تکنسين‌هاي اتاق عمل و بيهوشي و همچنين کارشناسان شاغل در بخش‌هاي پاراکلينيک و کارکنان پشتيباني و خدماتي برقرار مي‌شود.»
وي شمول همه کارکنان با هر نوع رابطه استخدامي رسمي، پيماني، طرحي، قراردادي و شرکتي را از ديگر مزاياي طرح جديد برشمرد و تصريح کرد: «اين در حالي است که تا قبل از اجراي اين طرح فقط گروهي از کارکنان مشمول دريافت کارانه مي‌شدند و عده‌اي از آن محروم بودند.»
وي با اشاره به اينکه در اين طرح براي اولين‌بار سختي مراقبت از بيمار در هر يک از بخش‌ها مورد توجه قرار گرفته است، گفت: «از ويژگي هاي ممتاز اين طرح لحاظ شدن سختي مراقبت در پرداختي کارکنان است، به گونه‌اي که در بخش‌هايي از بيمارستان مانند اورژانس يا ICU که مراقبت‌هاي دشوار و پيچيده از بيماران انجام مي‌شود، دريافتي کارکنان به همان نسبت بالاتر است.» آقاجاني با تاکيدبر اينکه در گذشته شيفت غيرموظف يا همان اضافه کاري شامل کارانه نمي‌شد، تصريح کرد: «در اين طرح افراد به ازاي هر شيفت غيرموظف نيز کارانه دريافت خواهند کرد.
کمااينکه در پرداخت عملکردي، پرداخت اصل حق اضافه کاري لحاظ شده است و ساعات اضافه کاري به‌طور دقيق محاسبه و پرداخت مي‌شود و در فيش واريزي هم پرداختي به ازاي شيفت غيرموظف به‌صورت مشخص درج مي‌شود.» وي در پايان گفت: «قانون بهره‌وري به‌طور کامل در دستورالعمل پرداخت مبتني‌بر عملکرد لحاظ شده و ضريب نوبت کاري شب و ايام تعطيل هم در پرداختي‌ها اعمال خواهد شد.»
