خطرات مسافرت های هوایی

اما آيا در ارتفاعات بر کابين هواپيما شرايط خاصي حاکم است که همه افراد را تهديد کند يا آيا بيماران خاصي حين سفر هوايي در معرض آسيب قرار مي‌گيرند و اگر چنين است اين آسيب‌ها کدام هستند؟ پاسخ اين سؤال‌ها را از دکتر ابوالفضل خامکي، متخصص طب هوا-فضا و زيرسطحي پرسيديم.

به‌طورکلي در مسافرت هوايي چه خطراتي افراد داراي بيماري‌هاي مختلف را تهديد مي‌کند؟

اغلب قريب به‌اتفاق مسافران که در وضعيت سلامتي به‌ ميزان متوسطي قرار دارند، پرواز و مسافرت هوايي را به‌خوبي تحمل مي‌کنند و مشکلي ازاين‌جهت براي آنها ايجاد نمي‌شود. ليکن در بين مسافران، بيماراني وجود دارند که ممکن است شرايط پروازي سبب وخامت حال آنها گردد. به‌طورکلي بيماراني که اقدام به مسافرت هوايي مي‌کنند به دو دسته کلي تقسيم مي‌شوند. دسته اول گروهي هستند که سفر آنان نسبت به بيماري‌شان تصادفي است و براي زيارت، سياحت و غيره اقدام به سفر هوايي مي‌کنند. بيشتر مسافران بيمار در اين گروه قرار مي‌گيرند و معمولا مشکلي از جهت پرواز برايشان ايجاد نمي‌شود.

گروه دوم افرادي هستند که بيماري، علت اصلي سفرشان بوده و جهت درمان يا اخذ مشاوره تخصصي و غيره اقدام به سفر مي‌کنند. اين دسته از بيماران هرچند گروه بسيار کوچکي از مسافران هوايي را تشکيل مي‌دهند، ليکن معمولا قادر به مراقبت از خود در طول پرواز نبوده و نياز به همراه دارند. همچنين شرايط پرواز مي‌تواند به‌طور بالقوه اثرات سويي را بر بيماري و وضعيت ايشان ايجاد نمايد.

به‌طورکلي چه خطراتي حين پرواز بيماران را تهديد مي‌کند؟

در حين پرواز، تغييرات فيزيولوژيک که تحت تاثير عواملي چون کاهش فشار و اکسيژن ايجاد مي‌شوند، شدت پيدا مي‌کنند و مي‌تواند سبب بحراني شدن وضعيت بيماران مستعد شود. همچنين محدوديت‌هاي فيزيکي کابين هواپيما و عوارض و هيجانات رواني ايجادشده در اثر پرواز مي‌تواند براي بيماران مشکل‌آفرين شود. البته در هواپيماهاي مسافربري، با توجه به استفاده از کمپرسورهاي بسيار قوي و فشرده کردن هواي خارج و انتقال آن به داخل کابين، به‌طورمعمول شرايط حاکم بر داخل کابين مانند سطح زمين است و به‌جز کاهش مختصر فشار هوا و اکسيژن، تغيير فراواني ديده نمي‌شود، وليکن همين مقدار مختصر کاهش فشار و کمبود اکسيژن مي‌تواند براي برخي از بيماران مخاطره داشته باشد و سبب وخامت حال آنها شود.

براي مثال کاهش نسبي اکسيژن (هيپوکسي) در داخل کابين و هنگام پرواز درحالي‌که براي خدمه و مسافرين سالم به‌خوبي تحمل مي‌شود، مي‌تواند سبب وخامت حال بيماران قلبي- عروقي، بيماران تنفسي، بيماران خوني و بيماران نورولوژيک شود. کاهش فشار هواي داخل کابين مي‌تواند سبب تشديد يا عود بيماري در بيماراني که به‌تازگي اعمال جراحي به‌ويژه در ناحيه شکم انجام داده‌اند و همچنين بيماراني که از مشکلات گوش مياني، سينوس‌هاي مجاور بيني و دستگاه گوارش رنج مي‌برند، بيماراني که تحت عمل جراحي مغز قرارگرفته و يا به‌تازگي دچار ضربه‌ مغزي شده‌اند و بيماران با عارضه پنوموتوراکس شود. کساني که به‌تازگي گچ‌گيري داشته‌اند هم مي‌توانند به اين دليل در معرض آسيب‌هاي جدي قرار گيرند.

آيا مراجعه به پزشک معالج براي اين قبيل بيماران پيش از پرواز کافي است؟

به‌طورکلي کليه بيماراني که در شرايط حاد و بي‌ثباتي قرار دارند، ملزم به اخذ مجوز پزشکي جهت انجام مسافرت هوايي خود هستند. بيمار بايد قبل از اقدام به سفر نظر مکتوب پزشک معالج خود را در خصوص اجازه سفر و تمهيدات لازم در حين سفر و پس از رسيدن به مقصد اخذ کند، البته بايد به يادداشت که در اين ميان نظر پزشک معالج تنها در حد يک توصيه قابل‌تامل و تصميم‌گيري قطعي بر عهده بخش پزشکي هوايي است. واحد پزشکي هوايي شرکت‌هاي هواپيمايي مسئول تصميم‌گيري در قبال اين دسته از مسافران هستند و تنها اين بخش است که مي‌تواند مجوز سفر هوايي براي بيماران صادر و مشخص کند که بيمار تحت چه شرايط و با چه تسهيلات يا محدوديت‌هايي مي‌تواند مبادرت به مسافرت هوايي نمايد؛ بنابراين بيماران بايد قبل از گرفتن بليت، دفاتر فروش را در جريان بيماري خود قرار داده و با اخذ فرم مجوز سفر نسبت به تکميل آن توسط پزشک معتمد شرکت هواپيمايي موردنظر اقدام کنند. همچنين کارکنان خدمات فرودگاهي را در جريان شرايط ويژه خود قرار دهند تا در مبدا و مقصد نسبت به انتقال و خروج ايشان از هواپيما خدمات لازم را ارائه دهند.

کدام دسته از بيماران از پرواز هوايي منع مي‌شوند؟

هرچند هيچ‌گونه محدوديت مطلقي در انتقال هوايي بيماران وجود ندارد، وليکن اغلب شرکت‌هاي هواپيمايي انتقال دسته‌اي از بيماران را ممنوع مي‌دانند که ازجمله آنها مي‌توان به بيماراني که به‌دليل وخامت بيماري احتمال فوت آنها در پرواز وجود دارد، مسافريني که به‌دليل نوع بيماري وضعيت ناخوشايندي را براي ساير مسافران ايجاد مي‌کنند، بيماراني که احتمال وخامت حال ايشان در پرواز و فرود اضطراري هواپيما وجود دارد، بيماران رواني که غيرقابل‌کنترل هستند و احتمال به مخاطره انداختن امنيت هواپيما و ساير مسافران توسط ايشان وجود دارد، مبتلايان به بيماري‌هاي عفوني که خطر سرايت بيماري ايشان به ساير مسافران وجود دارد، حاملگي بعد از هفته 34 بارداري و نوزادان زير يک هفته از زمان تولد اشاره کرد.

اخذ مجوز پزشکي جهت پرواز براي کدام دسته از افراد الزامي است؟

به‌طورکلي افرادي که به هر نوع بيماري عفوني مبتلا هستند، افرادي که شرايط فيزيکي يا رفتاري آنان ممکن است، به‌گونه‌اي باشد که سبب آزار ساير مسافرين شود، بيماراني که نوع بيماري آنان ممکن است، سبب اخلال در ايمني پرواز يا تاخير در پرواز گردد، بيماراني که به‌تنهايي قادر به مراقبت از خود نبوده و در طول پرواز نياز به کمک دارند و بيماراني که شرايط پزشکي آنان به‌گونه‌اي است که ممکن است شرايط پروازي سبب تشديد يا وخامت وضعيت ايشان گردد قبل از پرواز ملزم به اخذ مجوز پزشکي هستند.سپید