تبلیغات خوراکی های ارگانیک راست است؟

در ابتدای این گفتگو، مجری پرسید: چقدر از مواد خوارکی که به سر سفره مردم می آید سلامت و فاقد سم هستند؟
جهانفر دانشوریان مدیر کل محیط زیست وزارت جهاد کشاورزی، درباره این سئوال گفت: برای بررسی موارد تهدید کننده سلامت غذا در حوزه های گیاه، دام و طیور و آبزیان، باید درباره کودها و سموم آمار بدهیم که وضعیت روشن شود. میانگین مصرف کود شیمیایی در کشور، نصف میانگین مصرف کودهای شیمیایی در دنیاست. مصرف سموم در کشورمان، بالای 600 گرم برای هر هکتار است ولی در دنیا، این میزان بالای 1 کیلواست. طبیعتا وقتی این آمار را داریم، نگرانی ما جدی نیست. اما ما دستورالعمل تولید محصولات کشاورزی داریم و برخی کشاورزان این دستورالعمل را رعایت نمی کنند. نظارت بر تولید، دستورالعمل دارد و کلاسهای آموزشی و طبیعی برای کشاورزان داریم و البته نظارت بر تولید محصولات کشوری بر اساس دستورالعمل هاست. وقتی تولید محصول کشاورزی انجام می شود و محصول به بازار می آید، دیگر نظارت بر آن از حیطه جهاد کشاورزی خارج است. درباره اکثر محصولات، - با علم به اینکه هیچ چیز قطعی نیست- مشکلی از لحاظ سلامت غذایی نداریم. برخی البته از محصولات مانند سبزی و صیفی ممکن است مشکل داشته باشد ولی اکثر محصولات سالمند.

مجری پرسید: پس با این وضعیت چرا داریم به سمت محصولات و تولید ارگانیک می رویم؟
مهدی مهدی پور دبیر انجمن غذاهای ارگانیک در پاسخ به این پرسش گفت: واقعیت این است که احتمالا 40 سال آینده دیگر نفت و به تبع آن کودهای شیمیایی تمام می شود و دیگر سموم شیمیایی نداریم. لذا باید به سمت ارگانیک برویم. باید برنامه ریزی شود و به صورت مدون و دارای چهارچوب، این مسیر را برویم تا نتیجه بگیریم و برای آن زمان که دیگر کود شیمیایی نداریم خود را آماده کنیم.

تبلیغات ارگانیک راست یا دروغ؟
مجری پرسید: برخی می گویند برخی تبلیغات ارگانیک واقعی نیست. مثلا می گویند مرغ و گوشت و سبزی و پنیرارگانیک واقعی نیستند. آیا با این گفته ها موافقید؟
دانشیان، مدیرکل محیط زیست وزارت جهاد کشاورزی گفت: این محصولات بر اساس استاندارد تولید محصول ارگانیک عرضه می شوند و لذا فرآیند تولید ارگانیک دارند. بر این اساس، وقتی می گوییم این محصولات ارگانیک است، سندی باید برای آن ارائه شود. اگر این سند وجود دارد، محصول ارگانیک است در غیر این صورت محصول عرضه شده، ارگانیک نیست. کسانی که مصرف کننده هستند، باید از فروشنده کالا سند ارگانیک بودن محصول را بخواهند.

مهدی پور، دبیر انجمن ارگانیک گفت: چند راه برای جلب اعتماد مردم وجود دارد. اگر محصول عرضه شده فله باشد بر اساس گواهی هایی که منطبق با استانداردهای ملی یا جهانی است، باید تولید صورت گرفته شده باشد. همه افراد نیاز نیست متخصص استاندارد ارگانیک باشند، استفاده از نشانه های خاص محصولات و گواهینامه هایی که همراه محصول ارگانیک عرضه می شود برای معرفی محصولات ارگانیک وجود دارد.

نظارت سازمان استاندارد بر محصولات ارگانیک
در این بخش از برنامه رحیم مرندی مقدم معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد به صورت تلفنی در گفتگو شرکت کرد. او در پاسخ به مجری که پرسیده بود "آیا استاندارد، نشانه، علامت و اسناد نظارتی برای این محصولات تعریف شده؟" گفت: برای محصولات غذایی ارگانیک استاندارد ملی 11000 تدوین شده و این استاندارد را در سال 93 مورد بازنگری قرار دادیم. این استاندارد هم اکنون موجود است. این استاندارد شامل الزامات تولید، فرآوری، بازرسی و به بازار رسانی محصولات است. وظایف تولید کننده در پروسه تولید تعیین شده. در برنامه پنجم ماده 143، تکلیفی بر عهده استاندارد و وزارت جهاد کشاورزی است که طبق آن باید استانداردهای ملی را تدوین کنیم. شاید ما 100 استاندارد دیگر درباره باقیمانده آفت کش ها، سموم و ... داریم.

مجری در این بخش از برنامه پرسید: آیا محصولاتی که ارگانیک معرفی می شود را مردم با وجود قیمت زیادشان منطقی و درست است بخرند یا نه؟
مرندی مقدم در پاسخ گفت: بند "د" ماده 143 قانون پنجم توسعه، بحث غذای ارگانیک را در وظایف جهاد کشاورزی دانسته و این وزارتخانه را موظف کرده با اعمال استانداردها برای فرآورده های کشاورزی، این میزان را در حد 25 درصد تولید کل محصولات، افزایش دهد. الان نیز در سال پایانی این برنامه هستیم. ولی واقعیت این است که تولید غذای ارگانیک یه فرآیند چند ساله است که باید روی آن کار شود. شناسنامه برای محصولات باید صادر شود تا مطمئن شویم از سموم شیمیایی در آن استفاده نشده باشد. وزارت جهاد باید این کارها را هدایت و رهبری کند تا انشالله شاهد رسیدن به حد پیش بینی شده در برنامه باشیم.

چند سال طول می کشد سموم و کودهای شیمیایی از خاک مزرعه بیرون برود؟
مجری از مدیرکل محیط زیست وزارت جهاد کشاورزی پرسید: ما هم می دانیم 40 سال طول می کشد تا کودها و سموم شیمیایی از خاک جدا شوند. لذا از هم اکنون باید برای تولید محصولات ارگانیک 40 سال بعد اقدام کنیم. شما چقدر از این فرآیند حمایت کرده اید؟
دانشیان در این باره توضیح داد: خیر، اینطور نیست که عنوان شد. برای 3 تا 5 سال می شود دوره گذار یک مزرعه را داشت که در این مدت، فعالیتها باید بر اساس الگوی استاندارد باشد تا بشود محصول ارگانیک در مزرعه تولید کرد.

مجری پرسید: چرا پس د.د.ت که 50 سال پیش استفاده شده بود هنوز در خاک مزارع شمال پیدا می شود؟
دانشیان گفت: استفاده از مواد شیمیایی را نباید در مزارعه ارگانیک داشته باشیم. طبیعتا زمین باید ویژگیهایی از لحاظ فقدان آلاینده ها و باقیمانده های سموم و مواد شیمیایی داشته باشد. الزامات استاندارد 11000 برخی از اینها را الزامی می کند که استاندارد "کُدِک" یا "آی فو آن" باید رعایت شود.

مهدی پور، دبیر انجمن ارگانیک کشور گفت: انجمن ما از سال 85 تاسیس شده و در باره محصولات کشاورزی ارگانیک فرهنگسازی کرده ایم. در این مدت حمایت خاصی از سوی جهادکشاورزی درباره تولید محصولات ارگانیک ندیده ایم. برخی از کشاورزهای علاقمند آمده اند ولی چیزی از روی برنامه ندیده ایم که انجام شود. اقداماتی که شده توسط افرادی بود که علاقمند به سلامت و محیط زیست بوده اند. اگر زیرساختها فراهم نباشد، برخی از هزینه های تولید ارگانیک هم بیشتر می شود. علاوه بر حمایت، سیاستهایی که در این مدت داشته اند، معلوم نبوده، یک روز دنبال محیط سالم بوده اند، یک روز محصول فراسودمند بودند و یک روز محصول گواهی شده را دنبال می کردند و معلوم نیست چه اتفاقی در برنامه می افتد. علاقلمندان به تولید محصول ارگانیک آمده اند و در این مدت بازار نیافته اند. واقعیت این است که ما بازارها را توانسته ایم کسب کنیم.

مجری پرسید: چرا بازار مصرف داریم ولی مردم برای استفاده تشویق نشده اند؟
دانشیان، مدیرکل محیط زیست جهاد کشاورزی در پاسخ گفت: وظیفه ما تامین امنیت غذایی است. در این مدت، تولید غذای سالم برای ما مهم بوده است. موحصول ارگانیک یک درجه بالاتر از غذای سالم است. اینت محصولی است کلا فاقد هر گونه سم و آلاینده ها است. ما در راستای تولید محصولات سالم داریم کار می کنیم. چون علاقمند به سلامت مردم هستیم، لذا به محصولات ارگانیک نیز توجه داریم. اتفاقا فعالیتهای ما بسیار گسترده است. تولید ارگانیک، یک "فرایند" است. شرکتهای بازرسی کننده، شرکتهای گواهی دهنده تا زمانی که به محصول گواهی می دهند، در این پروسه تولید باید حضور داشته باشند. در حال حاضر شرکت بازرسی در کشور وجود دارد و زمینه فعالیت آنها مهیا است. همکاری مان را با سازمان استاندارد شروع کرده ایم تا این شرکتها تایید صلاحیت شوند. نظارت و بستر سازی فعالیت شرکتهای گواهی کننده که استاندارد 17065 را باید تهیه کنند، مربوط به سازمان استاندارد است.

مجری پرسید: آیا زیرساختها برای تولید محصولات ارگانیک فراهم شده؟
مهدی پور دبیر انجمن ارگانیک کشور گفت: زیرساختها از قدیم مهیا شده بود ولی هیچ گونه حمایتی از جهاد کشاورزی برای محصولات ارگانیک ندیده ایم، کشاورزانی هستند که در حال حاضر 50 نوع محصول ارگانیک تولید می کنند، ولی هیچ حمایتی از طرف وزارت جهاد از اینها نشده اند و همه فعالیت آنها مربوط به بخش خصوصی است. سال 86 پیشنهاد تدوین استاندارد ملی را دادیم. تمام تلاشمان را در دفتر مرکزی و 15 شعبه ای که در استانها داریم کرده ایم تا بازار ایجاد کنیم. وقتی صنایع دیگر درگیر در تولید ارگانیک می شوند، باید مزارع و باغات ارگانیک داشته باشیم تا به سمت دامپروری ارگانیک برویم، تا در نهایت برسیم به خدمات ارگانیک مانند هتلداری و رستوران داری. امروز شاهد محصولات آرایشی ارگانیک بودیم ولی خوشحال نمی شویم مواد اولیه این گونه محصولات ما از خارج از کشور بیاید. باید کاری کرد که تولید مواد ارگانیک در صنایع دیگر در اختیار صنعتگران ارگانیک قرار گیرد. این وظیفه وزارت جهاد کشاورزی را در راستای حمایت، آموزش، فرهنگسازی سنگین می کند.
دانشیان مدیرکل محیط زیست وزارت جهاد کشاورزی در این باره گفت: قطعا مطلعید، چون محصولات ارگانیک قیمت زیادتری دارند، برای کاهش قیمت تمام شده، اقدام کرده ایم. در 4 استان پیشرو دولت کمک هایی را در اختیار کشاورزان قرار داده تا میزان مبلغ هزینه ای که به شرکتهای بازرسی کننده برای تایید محصول می پردازند، به حداقل برسد و گاهی هم مبلغی پرداخت نمی کنند. ضمن اینکه زیرساختهای لازم را فراهم کرده ایم. برای تولید محصولات گیاهی باید کود آلی شامل کمپوستها را استفاده کنیم. در حال حاضر دانش کودهای زیستی و باکتری های همزیست را داریم و در اختیار کشاورزان قرار می دهیم.

چقدر محصول ارگانیک در کشور داریم؟
مجری از او پرسید: چرا کمتر از 10 درصد زمین های کشاورزی و باغات کشور برای تولید محصولات ارگانیک استفاده می شود ؟
دانشیان گفت: آمار شما اشتباه است. در دنیا 7 صدم درصد به این میزان اختصاص داده اند. آمریکا، آرژانتین، کانادا، بلژیک و اتریش پیشرو در این امر هستند. ولی می بینیم در آمریکا فقط 2 درصد زمین هایشان به کشت ارگانیک اختصاص دارد. زمین های کشاورزی کانادا فقط 6 درصد ارگانیک است. در کشور ما چیزی حدود نیم درصد در اختیار کشت ارگانیک است. آمار شما اشتباه است.

وزارت بهداشت: کسی نظارت بر تولید محصولات ارگانیک نمی کند
در این بخش از برنامه، دکتر علی اکبر سیاری معاون بهداشتی وزیر بهداشت و درمان روی خط برنامه آمد و به صورت تلفنی به این سئوال جواب داد: مردم بهتر است محصولات ارگانیک مصرف کنند؟
سیاری در این باره گفت: شعار امسال سازمان جهانی بهداشت، "غذای ایمن از مزرعه تا سفره" است. سالانه 2 میلیون فرد در دنیا به علت غذای غیرایمن فوت می کنند که اکثرا کودک هستند. بله، محصول ارگانیک بهتر است. ولی آیا در ایران محصولات واقعا ارگانیک است؟ این محصولات باید سه ویژگی داشته باشد: اول در خاک محصول نباید از مواد شیمیایی و کود استفاده شود. دوم از آفت کشهای شیمیایی در تولید این محصولات نباید استفاده شود. سوم بذر این محصولات نباید دستکاری ژنتیک شده باشد. سازمان استاندارد این استانداردها را تعریف کرده اند ولی آیا بررسی شده اند که این استاندارد رعایت می شود؟
معاون وزیر بهداشت در این بخش از برنامه گفت: این محصولات 2 تا 5 برابر قیمت محصولات عادی برای مردم عرضه می شود. آیا این محصول استاندارد دارد و 3 ویژگی گفته شده را دارد یا نه؟ این سئوال اصلی مغفول مانده و کسی در کشور به این سئوال جواب نمی دهد.

مجری از مدیرکل محیط زیست وزارت جهاد کشاورزی پرسید: وزارت بهداشت می گوید نظارت شما خوب نبوده، با این حرف موافقید؟
دانشیان گفت: نظارت بر محصولات ارگانیک نظارت بر فعالیت شرکتها است، یعنی شرکت های بازرسی کننده و گواهی کننده را بررسی می کنیم و شرکت های بازرسی، مستندات خود را به شرکت گواهی کننده می دهند تا گواهی صادر شود. نظارت بر فعالیت این شرکتها بر عهده ماست. ما ارتباط خوبی با سازمان ملی استاندارد داریم و عملا در این بخش وارد شده ایم. اما در پاسخ به این سئوال که واقعا محصول ارگانیک را مطمئن هستیم ارگانیک هستند یا خیر؟ باید گفت، وقتی گواهی را می بینیم باید بپذیریم ارگانیک است و نباید مردم را نگران کنیم.

مجری پرسید: الان می شود به چه محصولی اعتماد کنیم که ارگانیک است؟
مهدی پور دبیر انجمن ارگانیک کشور گفت: برخی از محصولات از جمله گوشت گوسفندی، انار، سرکه، آب انار، آب انگور، گندم، جو، کنجد، تخم مرغ، گوجه فرنگی و ... را داریم که ارگانیک هستند ولی هنوز مرغ ارگانیک در کشور تولید نشده چون هنوز خوراک ارگانیک برای طیور نداریم. اگر زراعت ارگانیک خوب بچرخد، دامداری ارگانیک و صنعت پرورش طیور ارگانیک ما نیز خوب می چرخند. این اطمینان را مردم می دهیم که گواهی های ارگانیک صحت دارند.

خبرآنلاین