شفاآنلاین :داروساز>طرح تحول سلامت >از جمله مسائلی که در حوزه دارو - درمان همواره مطرح بوده، بحث تداخلات دارویی است. داروهایی که در صورت مصرف همزمان نه تنها از اثر بخشی شان کاسته می‌شود بلکه در مواقعی آثار زیانباری داشته و جان بیماران را تهدید می‌کنند.
به گزارش شفاآنلاین ،ناآشنایی برخی از پزشکان با این تداخلات از جمله معضلات درمانی در
اکثر کشورهاست. برای رفع این معضل به کارگیری داروسازان در بیمارستان‌ها و
مراکز درمانی نه تنهامی تواند مانع تداخلات دارویی شود که به روند مصرف
منطقی داروها نیز کمک کرده و از سوی دیگر هزینه‌های درمانی را کاهش می‌دهد.
مشاوره به بیمارانی که از بیمارستان‌ها ترخیص می‌شوند در زمینه نحوه مصرف
صحیح داروها از دیگر وظایف داروسازان بویژه داروسازان بالینی به شمار
می‌رود.توجه به نقش داروسازان در طرح تحول نظام سلامت از آثار مثبت این طرح به شمار می‌رود. با توجه به اهمیت این موضوع، ششمین همایش داروسازی بالینی که 26 تا 28 فروردین ماه در تهران برگزار شد، شعار خود را «نقش داروساز در طرح تحول نظام سلامت» قرار داده بود. گزارش زیر نگاهی به این همایش دارد.
تداخل‌های دارویی معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که داروی دومی به داروی مصرفی بیمار اضافه شده تا جایی که یا از اثر داروی اول کاسته شده یا تشدید شود. تداخل‌های دارویی مضر می‌تواند به دلیل سمی یا بی‌اثر شدن اثر یک دارو ایجاد شده و سبب بروز عارضه در فرد شود. دکتر محمد سیستانی زاد، متخصص داروسازی بالینی و دبیر علمی این همایش در این زمینه می‌گوید: «طبق آمار و ارقام مشخص شده، تعداد تداخلات دارویی با تعداد داروهای مصرفی بیمار نسبت تصاعدی دارد. بخصوص در مواقعی که بیمار داروهایی را از چند نوع دریافت می‌کند، مثلاً داروهای قلبی- عروقی، اعصاب و آنتی بیوتیک را با هم مصرف می‌کند که این احتمال بروز تداخلات دارویی در فرد را بیشتر می کند.»
به اعتقاد داروسازان، پزشکان متخصص با وجود تسلط در حیطه تخصص شان، معمولاً اطلاعات کافی را نسبت به داروهای خارج از تخصص خود و تداخل‌ها و عوارض این داروها ندارند. این درحالی است که شناسایی این تداخل‌ها و از همه مهم‌تر نحوه برخورد با آنها برعهده داروسازان است. در سیستم‌های پیشرفته درمانی، یکی از وظایف داروسازان در داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها، بررسی تداخل‌ها و ارائه مشاوره دارویی با هدف کاهش تداخل‌های دارویی و در صورت مشاهده موارد تداخل، اطلاع به پزشک معالج است
به گفته دکتر سیستانی زاد، «متأسفانه در سیستم درمانی کشور ما به دلیل شکل نگرفتن ارتباط مطلوب و مؤثر میان پزشک و داروساز در جهت ارائه خدمات درمانی بهتر به بیماران، هنوز از خدمات مشاوره‌ای و درمانی داروسازان به نحو مطلوب بهره گرفته نمی‌شود.»
بخشی از این مشکلات مربوط به کمبود داروساز در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است. دکتر رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو نیز با انتقاد از این کمبود اظهار می‌دارد: «هنوز به خدمات داروسازان در بیمارستان‌ها احساس نیاز نمی‌شود و با توجه به پذیرش سالانه 25 دستیار داروسازی بالینی تا 25 سال دیگر نیز به هر بیمارستان یک متخصص داروسازی بالینی نمی‌رسد.»
دکتر خیرالله غلامی، رئیس انجمن داروسازی بالینی معتقد است «با وجود مشکلات موجود، نقش داروسازان در طرح تحول نظام سلامت بویژه در بیمارستان‌ها پررنگ‌تر شده است.» وی نقش داروسازان را در بیمارستان‌ها در دو بعد درمانی و اقتصادی مورد تأکید قرار داده و می‌گوید: «قبل از طرح تحول، بیش از 52 درصد هزینه تأمین دارو و تجهیزات پزشکی از جیب مردم پرداخت می‌شد که این رقم در حال حاضر به 10 تا 12 درصد و در مورد داروهایی که بیمه نیستند به 15 درصد رسیده است که این کاهش 35 تا 37 درصدی هزینه از جیب مردم و اینکه دیگر مجبور نیستند برای تهیه دارو و تجهیزات پزشکی به بیرون از بیمارستان بروند، سبب اهمیت یافتن داروخانه‌های بیمارستانی و پررنگ شدن نقش و جایگاه داروساز در نظام سلامت شده است.»
دکتر سیستانی زاد، تصریح می‌کند: «حضور داروسازان در سیستم درمان بیماران منجر به منطقی شدن مصرف دارو، کاهش تداخلات دارویی و عوارض جانبی دارویی، کاهش طول مدت درمان و زمان بستری در بیمارستان‌ها و در نهایت کاهش هزینه‌های درمانی می‌شود. نتایج مطالعات طی سال‌های 1990 تا 2000 در امریکا نشان داده است که بابت هر یک دلار حقوقی که به داروساز پرداخت شده 4 تا 10 دلار هزینه‌های درمان کاهش پیدا کرده است. این درحالی است که با وجود شواهد مستدل و محکم، متأسفانه هنوز این خدمات در سیستم بیمه‌های ما تعریف نشده تا بتوانیم، شاهد ارائه خدمات بهتر توسط داروسازان در بیمارستان‌ها و کاهش عوارض و هزینه‌های دارویی باشیم.»
دکتر غلامی نیز با اشاره به آثار مثبت حضور داروسازان در طرح تحول نظام سلامت، می‌گوید: «از زمانی که داروسازان در بیمارستان‌ها در تدوین پروتکل‌های درمانی با پزشکان مشارکت می‌کنند، مصرف بسیاری از داروهای گران قیمت و وارداتی به دلیل مصرف بجای این داروها کاهش یافته است.
برای مثال در بیمارستان انستیتو کانسر، مصرف آلبومین که دارویی گران بوده و قیمت هر ویال آن حدود 150 هزار تومان است، بیش از 50 درصد کاهش یافته و طی یک ماه فقط در یک مرکز درمانی حدود 30 میلیون تومان در هزینه‌های این دارو صرفه‌جویی شده است.» از دیگر آثار مثبت حضور داروسازان در بیمارستان‌ها می‌توان به مشاوره به بیماران در زمینه مصرف صحیح دارو پس از ترخیص از بیمارستان‌ها اشاره کرد. در سیستم کنونی، بیمار بدون مشاوره توسط داروساز در خصوص نحوه مصرف صحیح داروها از بیمارستان ترخیص می‌شود.
نتایج یک پژوهش انجام شده در زمینه نحوه صحیح مصرف داروها از سوی بیماران پس از ترخیص از بیمارستان مشخص کرد در بیمارانی که توسط داروساز مشاوره نشده‌اند در هفته اول ترخیص از بیمارستان، حدود 50درصد و در ماه اول ترخیص حدود 70درصد بیماران به دلیل اطلاع‌رسانی نشدن در مورد نحوه صحیح مصرف دارو، داروهای خود را از نظر دفعات مصرفی، زمان و نحوه مصرف به اشتباه مورد استفاده قرار می‌دادند؛ این درحالی است که در افرادی که توسط داروساز قبل از ترخیص مشاوره دارویی شده بودند، میزان مصرف نادرست دارو در هفته اول 5 درصد و در ماه اول 15 درصد بوده است.
دکتر غلامی با ابراز خرسندی از پررنگ‌تر شدن نقش داروسازان در طرح تحول نظام سلامت، یادآور می‌شود: «مشارکت داروسازان در بیمارستان‌ها از طرف دیگر باعث افزایش مهارت آنان شده است که امید می‌رود، شاهد حضور پررنگ‌تر دارو سازان در تصمیم گیری‌های درمانی و اقتصادی در بیمارستان‌ها باشیم.»ایران
نظرشما
آخرین اخبار