شفاآنلاین-سال 93 نقطه عطفی در تاریخ نظام سلامت کشور به شمار می رود زیرا نظام سلامت سال را با سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در این حوزه آغاز کرد و پس از آن شاهد شروع اجرای طرح تحول نظام سلامت و فراز وفرودهای زیادی در این حوزه بود.
به گزارش شفا آنلاین،سال 93 با سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در حوزه سلامت همراه بود.
حضرت آیت الله خامنه ای 18 فروردین ماه در اجرای بند یک اصل 110 قانون
اساسی، سیاست های کلی سلامت را که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام
تعیین شده بود، ابلاغ کردند.
وزیران سابق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 20 فروردین ماه با ارسال نامه ای به رهبر معظم انقلاب بر حمایت خود از سیاست های ابلاغی ایشان در حوزه سلامت تاکید کردند؛ سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت نیز طی نامه ای به مقام معظم رهبری، از ایشان به خاطر ابلاغ سیاست های کلی جمعیت قدردانی کرد.
** طرح تحول سلامت در حوزه درمان
طرح تحول سلامت با هدف کاهش پرداخت از جیب مردم و بهبود کیفیت خدمات درمانی از 15 ادیبهشت ماه آغاز شد.
این طرح، هشت برنامه شامل کاهش پرداخت از جیب مردم، بیمه افراد فاقد بیمه، ترویج زایمان طبیعی، مقیم شدن متخصصان در بیمارستان های دولتی، حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، ارتقای کیفیت ویزیت و هتلینگ، ارتقای اورژانس هوایی و اصلاح تعرفه ها و نظارت بر آنها را در برمی گیرد.
همچنین در اجرای این طرح کتاب ارزش گذاری نسبی خدمات سلامت، بعد از سال ها، هشتم مهر ماه با حضور وزیر بهداشت رونمایی شد و در آن خدمات پزشکی، قیمت گذاری شده است.
این کتاب بدون شک بعد از 20 سال به عنوان تحولی در نظام پرداخت خدمات پزشکی به شمار می رود. برای نخستین بار و بر اساس مصوبه هیات وزیران، بیمه های پایه ملزم به اجرای مفاد کتاب هستند.
به گفته مسوولان نظام سلامت با اجرای این کتاب، پرداخت از جیب مردم برای خدمات آزمایشگاهی، بطور متوسط حدود 25 درصد کاهش می یابد.
همچنین با اجرای این کتاب، بیش از 300 خدمت نوین توسط سازمان های بیمه گر پایه پوشش داده شد که قبل از اجرای کتاب جدید بطور کامل از جیب بیماران پرداخت می شد.
** طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت
طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت 10 شهریور ماه با حضور وزیر بهداشت و مسوولان عالی نظام سلامت به طور رسمی کلید خورد.
در اجرای طرح تحول بهداشت، اشکالات طرح پزشک خانواده در شهرهای زیر 20 هزار نفر برطرف و دو هزار خانه بهداشت تامین و نوسازی می شود.
همچنین در اجرای این طرح مکمل های غذایی به زنان باردار و کودکان شیرخوار ارایه و واکسن های جدیدی وارد سیستم بهداشتی کشور می شود.
با اجرای طرح تحول بهداشت، چهار هزار پزشک عمومی جدید وارد سیستم بهداشتی می شوند و شبکه بهداشتی 10 میلیون حاشیه نشین را تحت پوشش قرار می دهند.
بسته خدمت حاشیه نشینان، آموزش بهورزان، راه اندازی پایگاه سلامت، صدور کارت سلامت ایرانیان، راه اندازی مرکز سلامت جامعه و افزایش تعداد مکمل و داروهای اساسی در خانه های بهداشت، از جمله بسته های خدمتی طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت به شمار می آید.
در اجرای این طرح، ارائه مکمل های غذایی به اقشار مختلف شامل کودکان کمتر از پنج سال، زنان باردار و سالمندان از 25 شهریور ماه آغاز شد.
** طرح پزشک خانواده
سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت، اول بهمن ماه از ادامه اجرای طرح پزشک خانواده خبر داد و گفت: دولت می خواهد شبکه بهداشتی و درمانی را که 30 سال در روستاها متوقف مانده را کامل کند و آن را به شهرهای با جمعیت 30، 50 و 500هزار تن و 10 میلیون حاشیه نشین و همچنین کلان شهرها گسترش دهد.
علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت نیز از اجرای سه برنامه بهداشتی برای روستاییان و خانه های بهداشت، بسته خدمتی حاشیه نشینان و شهرهای زیر 20 هزار تن و بسته آموزش بهورزان خبر داد.
** بهداشت محیط
بهداشت محیط، حوزه های مختلفی مانند هوای آلوده، ریزگردها، پسماندهای بیمارستانی، دخانیات و پرتوها را دربرمی گیرد.
وزارت بهداشت در زمینه هوای آلوده و ریزگردها، فقط نقش اطلاع رسانی و درمان بیماری های ناشی از هوای آلوده مانند بیماری های تنفسی را دارد. به عنوان نمونه این وزارتخانه در پی پایداری ریزگردها در اهواز، 20 بهمن ماه، مراکز درمانی را به حال آماده باش درآورد و به توزیع رایگان ماسک های نانو پرداخت.
ضمن اینکه وزیر بهداشت 27 بهمن امسال، همراه هیات رییس جمهوری به عراق سفر کرد تا ضمن دیدار با وزیر بهداشت عراق و بررسی و پیگیری موضوع ریزگردها بپردازد.
پسماندهای بیمارستانی، امسال بویژه در بهمن ماه با انتشار خبری مبنی بر تغذیه گوسفندان از پسماندهای بیمارستانی در ورامین برای افکار عمومی اهمیت یافت. بلافاصله چند روز بعد از انتشار این خبر، تفاهمنامه همکاری وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست در راستای ارتقا وضعیت مدیریت فاضلاب و پسماندهای بیمارستانی بین دو دستگاه به امضا رسید.
در حوزه دخانیات، 11 هزار مرگ، 10 هزار میلیارد تومان هزینه خرید سیگار، مصرف 70 میلیارد نخ سیگار و بالاخره 30 هزار میلیارد تومان در سال جاری به کشور هزینه شد.
وزارت بهداشت برای مبارزه با این پدیده در سال جاری، شش استراتژی، شامل پایش مصرف دخانیات و سیاست های پیشگیرانه، محافظت از مردم در برابر دود دخانیات، پیشنهاد کمک برای ترک مصرف دخانیات، هشدار به مردم در خصوص خطرات مصرف دخانیات، افزایش مالیات و اجرای ممنوعیت کامل تبلیغ، ترویج وحمایت مالی صنایع دخانی را تدوین کرد.
وزارت بهداشت در سال 93، طرحی را برای افزایش مالیات سیگار ارائه داد که با مخالفت مسوولان مواجه شد و در پی این مساله، علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت از وتوی نمایندگان مجلس مالیات مبنی بر خرده فروشی سیگار - یکی از عوامل بروز سرطان - انتقاد کرد.
وزارت بهداشت در زمینه پرتوها، علاوه بر اطلاع رسانی، راه اندازی سامانه سنجش پرتوهای خورشیدی را پیگیری می کند.
** بیماری های واگیر
ایدز، سل، مالاریا، آنفلوانزا، مرس یا کرونا و ابولا از مهمترین بیماری های واگیر سال 93 به شمار می رود که وزارت بهداشت برای مقابله با آنها برنامه های گوناگونی را اجرا کرد.
امسال جمهوری اسلامی ایران به عنوان نماینده منطقه مدیترانه شرقی در هیات مدیره جهانی گلوبال فاند(صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا) انتخاب شد.
در زمینه مقابله با ایدز، پوشش خدمات آزمایشگاهی اچ.آی.وی/ایدز با افتتاح آزمایشگاه قطب ایدز مرکز بهداشت غرب تهران در سراسر این استان و استان های همجوار کامل شد.
همچنین پیمان نامه بین المللی با عنوان «بزن به هدف» بمنظور متعهد شدن در بالا بردن سطح آگاهی مردم در زمینه پیشگیری از ایدز در مراسم جام جهانی فوتبال 2014 برزیل از سوی نمایندگان ایران امضا شد.
در حوزه آنفلوانزا نیز امسال همانند سال های گذشته با آنفلوانزاهای فصلی روبرو بودیم اما آنچه موجب نگرانی مردم شد، آنفلوانزای خوکی بود. درحالیکه این نوع از آنفلوانزا در فهرست آنفلوانزاهای فصلی وزارت بهداشت قرار گرفته است.
وزارت بهداشت برای مقابله با این آنفلوانزاها اطلاع رسانی های لازم را به مردم انجام و واکسیناسیون این بیماری را در اختیار افراد آسیب پذیر مانند سالمندان قرار داد.
کرونا یا مرس از دیگر بیماری های واگیر امسال بود. این بیماری در مجموع پنج هموطن در کرمان را مبتلا کرد اما با اقدامات موثر وزارت بهداشت، از شیوع این بیماری در کشور جلوگیری شد.
وزارت بهداشت برای مقابله با بیماری تب دار و خونریزی دهنده ابولا طی سالجاری، یک بیمارستان و آزمایشگاه ویژه برای مقابله احتمالی با این بیماری تجهیز کرد.
در زمینه سل نیز، هر چند تعداد بیماران مسلول نسبت به گذشته کم شده، اما مسوولان نظام سلامت، اعلام کردند که موارد ابتلا به سل مقاوم به درمان در کشور رو به افزایش است.
وزارت بهداشت نیز بر این اساس برنامه های جدیدی برای مقابله با سل تدوین کرد چنانکه اجرای برنامه مداخلات جامعه محور کنترل سل در کشور از مهر ماه آغاز شد؛ اطلاع رسانی بهتر، کاهش انگ و تبعیض سل، بیماریابی و درمان موثرتر، دسترسی بهتر برای تشخیص و درمان و پیشگیری و غربالگری سل از جمله دستاوردهای اجرای برنامه مداخلات جامعه محور کنترل سل در کشور است.
مانیام مورالی معاون برنامه عمران سازمان ملل متحد نیز مهر ماه از راه اندازی 48 آزمایشگاه سل در کشور و ورود تجهیزات تشخیصی مدرن این بیماری به ایران با همکاری دولت خبر داد.
** بیماری های غیرواگیر
دیابت، فشارخون، سرطان و پوکی استخوان چهار بیماری مهم غیرواگیر کشور است که در سالجاری بیش از سایر بیماری های غیرواگیر به آن پرداخته شد.
علی قنبری مطلق مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت، بهمن ماه از تدوین بسته حمایت از مبتلایان سرطان بمنظور بهبود پوشش بیمه ای داروهای شیمی درمانی خبر داد و 13 اسفند ماه نیز وزیر بهداشت، طی حکمی، رضا ملک زاده را به عنوان نایب رییس کمیته و مسوول برنامه ملی کنترل سرطان منصوب کرد.
** بیماری های مشترک بین انسان و حیوان
سالک، هاری، کالاآزار و تب مالت چهار بیماری مشترک بین انسان و حیوان به شمار می روند که وزارت بهداشت امسال به مقابله با آنها پرداخت.
هرچند تعداد موارد سالک در کشور رو به کاهش است اما کانون های بروز سالک به دلیل تغییرات آب و هوایی و گرم شدن زمین و مهاجرت موش های بیابانی مخزن سالک به روستاها در حال افزایش است.
محمد مهدی گویا رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت در زمینه هاری در مهر ماه اظهار داشت که برنامه حذف و ریشه کنی بیماری هاری در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد.
سالانه 150 هزار نفر در کشور مورد گزش حیوانات قرار می گیرند.
تب مالت نیز مهممرین بیماری مشترک انسان و حیوان(زئونوز) در کشور است و سالانه 19 هزار نفر به تب مالت مبتلا می شوند.
** جمعیت
سازمان ملل 18 خرداد ماه پیش بینی کرد، ایران بعد از امارات متحده عربی و بحرین، رتبه سوم جهان را از نظر سرعت پیر شدن جمعیت را دارد.
طرح افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت کشور، فروردین ماه به امضای 82 نماینده مجلس شورای اسلامی رسید.
ضمن اینکه وزارت بهداشت، امسال پیشنهاد طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده برای افزایش نرخ باروری کلی در کشور را ارائه داد.
** سلامت جوانان
بزرگترین مشکل حوزه سلامت جوانان از نظر وزارت بهداشت امسال ازدواج بود زیرا 30 درصد جوانان گروه سنی 20 تا 35 سال کشور معادل 12 میلیون نفر، در کشور ازدواج نکرده اند، از این رو برنامه آموزشی ازدواج سالم در کشور، امسال همزمان با هفته جوان - 17 تا 23 خرداد ماه - اجرا شد.
تدوین معیارهای همسرگزینی با همکاری وزارت بهداشت و مرکز پژوهش های حوزه علمیه و افزایش ساعات کلاس های آموزشی ازدواج از جمله اقدامات وزارت بهداشت در این حوزه طی سال جاری به شمار می آید.
اما غیر از مساله ازدواج، طرح دیگری برای جوانان اجرا شد؛ محمداسماعیل مطلق مدیرکل سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، آبان امسال از اجرای آزمایشی بسته خدمات سلامت جوانان در استان های کرمانشاه، آذربایجان شرقی، زابل، سیستان وبلوچستان، فارس و خراسان رضوی خبر داد.
این بسته شامل ثبت مشخصات فردی جوانان شامل محل اقامت، جنسیت، وضعیت تحصیل، وضعیت اشتغال، وضعیت تاهل، سابقه بیماری در خانواده و بررسی سبک زندگی جوانان است.
** سلامت مادران
میزان مرگ مادران از 308 مورد در 100 هزار تولد زنده در سال 81، اکنون به 291مورد ر کاهش یافته است.
برای سلامت مادران در دو حوزه درمان و بهداشت، امسال فعالیت هایی از سوی وزارت بهداشت انجام شد.
بطور مثال در حوزه درمان با توجه به مزایای زایمان طبیعی برای مادران، برگزاری کلاس های آمادگی زایمان طبیعی در همه بیمارستان ها با اجرای طرح تحول نظام سلامت الزامی شد، ضمن اینکه برای مادران باردار شرکت در این کلاس ها رایگان است.
همچنین در حوزه بهداشت، بسته های آموزشی کلاس های آمادگی زایمان لحاظ و به دانشگاه های علوم پزشکی کشور ابلاغ شد.
براساس اعلام دکتر فرحناز ترکستانی رییس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت، چنانچه بیمارستانی میزان عمل های سزارین را کاهش ندهد، در ارزشیابی بیمارستانی، یک درجه تنزل می کند.
ارتقای سلامت مادران باردار و کاهش مرگ ومیر مادران تا 43 روز پس از بارداری، افزایش کیفیت مراقبت های دوران بارداری، ساماندهی حاملگی پرخطر، کاهش میزان سزارین و بررسی و ساماندهی عوارض شدیدی که در بارداری رخ می دهد از اهداف ترسیم شده وزارت بهداشت برای سلامت مادران در سال جاری بود.
** سلامت سالمندان
وزارت بهداشت در حوزه سلامت سالمندان اقدامات خوبی انجام داد، بطوریکه امسال برنامه های واکسیناسیون و ارائه مکمل های غذایی به سالمندان آغاز شد.
همچنین طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، برنامه های سلامت سالمندان ایران به عنوان فوکال پوینت(مرجع) منطقه مدیترانه شرقی انتخاب شده است.
** سلامت کودکان
به گفته حامد برکاتی رییس اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت، با اجرای نظام مراقبت مرگ کودکان از سه سال پیش تاکنون در کشور، از جمله کشورهایی هستیم که بیشترین سرعت کاهش مرگ کودکان را داشته ایم.
** گردشگری سلامت
اداره گردشگری سلامت که پیش از این به صورت کمیته گردشگری فعالیت می کرد فروردین ماه در ساختار معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شد.
اجرای طرح آزمایشی ساماندهی پذیرش بیماران خارجی در 17 دانشگاه علوم پزشکی منتخب کشور نیز در خرداد ماه آغاز شد.
** اورژانس
امسال، مرکز 115 اورژانس هر 10 ثانیه، یک ماموریت انجام داد، به آن معنا که امسال هر ساعت، یک حادثه ویژه در حوزه سلامت رخ داد.
همچنین امین صابری نیا رییس مرکز فوریت های پزشکی وزارت بهداشت شهریور ماه از آمادگی این وزارتخانه برای امدادرسانی در حوادث هسته ای خبر داد.
تعداد پایگاه های اورژانس کشور از دو هزار و 59 پایگاه در سال گذشته به دو هزار و 88 پایگاه در سال 93 رسید.
شمار ماموریت های اورژانس کشور برای تصادفات، 9/3 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافت که احتمالا به علت افزایش سطح پوشش خدمات اورژانسی و آمادگی پرسنل این مرکز شاهد این افزایش هستیم.
شمار پایگاه های اورژانس هوایی از پنج پایگاه به 14 پایگاه در سال جاری افزایش یافت. بطور میانگین امسال 4 / 4 مجروح در روز از طریق بالگردهای اورژانس هوایی به بیمارستان ها منتقل شدند.
مطالعات مقدماتی برای راه اندازی قایق های اورژانس نیز در شمال کشور آغاز شده است.
به گفته معاون درمان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حدود 15 هزار تکنسین در پایگاه های فعال موجود و در پایگاه هایی که باید ساخته شود، کمبود داریم.
** حوادثی که امسال نظام سلامت را درگیر کرد
امسال، حوادث مختلفی در کشور رخ داد که برخی آنها نظام سلامت را بیشتر از سایر حوادث درگیر کرد.
نخستین حادثه غیرقابل پیش بینی سال 93، طوفان 12 خرداد ماه بود که چهار کشته و بیش از 30 مصدوم داشت و پیش بینی وقوع مجدد آن در 13 خرداد ماه، وزارت بهداشت را بر آن داشت که با انتشار خبری از مردم بخواهد تا از تردد در محیط های باز خودداری کنند.
19 مرداد ماه، یک فروند هواپیمای ایران 140 متعلق به شرکت هواپیمایی سپاهان با 48 سرنشین به مقصد تهران - طبس، ساعت 9 و 18 دقیقه و دقایقی پس از برخاستن ،دچار سانحه شد و پس از برخورد به دیواره حائل کارخانه شیشه سازی مینا(کیلومتر 6 جاده مخصوص بلوار مینا)، سقوط کرد که در این خصوص بیمارستان ها آماده پذیرش مصدومان این حادثه شدند.
هرچند متاسفانه، اغلب مسافران جان خود را از دست دادند.
اسیدپاشی های زنجیره ای در اصفهان نیز یکی از مهمترین و دردناک ترین حوادث امسال به شمار می رود که چند قربانی داشت؛ اهمیت این مساله تا آنجا بود که وزیر بهداشت، شخصا 30 مهر ماه چشمان سهیلا جورکش دختر 27 ساله قربانی اسیدپاشی را معاینه و هزینه درمان تمام قربانیان حادثه اسیدپاشی را رایگان اعلام کرد.
اما چهارم آبان ماه، 235 دانش آموز بر اثر استنشاق گاز سمی ناشی از ریخته شدن سموم گیاهی تاریخ مصرف گذشته در کانال فاضلاب واقع در شمال زاهدان، مسموم و روانه بیمارستان شدند.
مصطفی قانعی رییس انستیتو پاستور ایران، انتشار گاز سمی زاهدان را نخستین حادثه شیمیایی از این نوع در کشور عنوان کرد.
حادثه مسمومیت غذایی آسایشگاه پاکدشت دی ماه منجر به فوت سه تن و بیماری 27 تن شد.
** پیوند اعضا
ایران، بر اساس آمارهای موجود رکورددار پیوند اعضا از مرگ مغزی در منطقه به شمار می آید.
امسال کارگروه و شورای عالی پیوند اعضا تشکیل شد تا در مورد پیوند اعضای اتباع بیگانه در کشور بازنگری کند.
** بهبود تغذیه
هرچند وزارت بهداشت در ابعاد مختلف سلامت، تلاش های زیادی می کند اما در زمینه تغذیه، نقش اصلی را خود مردم دارند.
بر اساس آخرین پیمایش کشوری در مورد عوامل خطر غیرواگیر سال 1390، تغذیه ناسالم، پس از مصرف سیگار به عنوان مهمترین عامل مرگ زودرس در گروه سنی 30 تا 70 سال معرفی شده است.
به گفته علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت، 47 میلیون نفر در کشور غذای ناسالم مصرف می کنند.
تغذیه ناسالم به معنای مصرف غذاهای آماده، پرنمک و پرچربی و مصرف کافی نداشتن سبزی و میوه و لبنیات است.
بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی، مصرف لبنیات طی 10 سال گذشته 12 درصد کاهش داشت که حذف یارانه شیر و در پی آن گران تر شدن این ماده غذایی، از عوامل موثر در کاهش میزان مصرف آن در کشور از سوی مسوولان اعلام شد.
وزارت بهداشت برای ترویج فرهنگ تغذیه سالم، امسال بسیج ملی کاهش مصرف نمک را در کشور اجرا کرد.
** طب سنتی
معاونت طب سنتی ایرانی - اسلامی وزارت بهداشت، خرداد ماه کتاب راهبرد طب سنتی سازمان جهانی بهداشت 2023 - 2014 را منتشر کرد؛ این کتاب حاوی قواعد منطقی و راهکارهای اصولی است که می تواند در راه احیا و ترویج طب سنتی راهگشا باشد.
بازنگری سند توسعه طب سنتی ایرانی - اسلامی، تشکیل کمیته های تخصصی برای تدوین آیین نامه ها و دستورالعمل ها، تدوین برنامه چهار ساله طب سنتی ایران با استفاده از اسناد بالادستی و تدوین برنامه آموزش مجازی ویژه پزشکان عمومی از جمله اقدامات معاونت طب سنتی وزارت بهداشت در سال جاری به شمار می رود.
دکتر مهدی یوسفی مدیر کل توسعه سلامت طب سنتی وزارت بهداشت نیز اسفند ماه از تدوین و ابلاغ چشم انداز توسعه سلامت با بهره گیری از طب سنتی در این معاونت به دانشگاه های علوم پزشکی کشور خبر داد.
** پرستاری
با توجه به اینکه کمبود نیروی پرستار در مراکز درمانی، مهمترین مشکل این حوزه به شمار می رود، دستورالعمل اجرایی استفاده از دانشجویان گروه پرستاری در بالین، تیر ماه به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ شد.
هرچند امسال 32 برنامه عملیاتی در حوزه پرستاری با مشارکت وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری تنظیم و نقش پرستاران در مراکز بهداشتی و درمانی، باز تعریف شده است، اما این اقدامات به تدریج نتایج خود را نشان می دهد.
هاشمی وزیر بهداشت در ماه اخیر اعلام کرد که پیگیری مسایل پرستاری را با جدیت در دستور کار قرار داده است.
** پدافند غیرعامل
وزیر بهداشت مرداد ماه طی حکمی دکتر محمد آقاجانی را به عنوان معاون خود و نیز رییس کمیته پدافند غیرعامل منصوب کرد.
امین صابری نیا رییس مرکز اورژانس کشور آبان ماه از راه اندازی قرارگاه پدافند زیستی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خبر داد.
وزارت بهداشت هنگام مواقع بحرانی در این قرارگاه می تواند اقداماتی را تا سطحی معین انجام دهد.
** اتفاقات جالب سلامت در سال 93
در سال 93 اتفاقات جالبی در حوزه سلامت رخ داد که پیش از این در کشور رخ نداده یا کم سابقه است.
بطور مثال تابستان امسال بسیاری از چهره های مشهور دنیای ورزش و سینما در چالش جهانی سطل آب یخ برای حمایت از بیماران ای.ال.اس شرکت کردند.
بیماری ای.ال.اس، نوعی بیماری عصبی است که طی آن سلول های مربوط به سیستم عصبی که عضلات را عصب دهی می کنند به تدریج تخریب می شوند.
اما شایعات شبکه های مجازی از دیگر اتفاقات جالبی بود که امسال در حوزه سلامت به کرات اتفاق افتاد و همچنان ادامه دارد.
امسال، پیامک های مختلفی در قالب اس.ام.اس یا وایبر با غیرمجاز خواندن محصولات متعدد شامل آب معدنی، خرما، دلستر، نوشابه، سوسیس، کالباس و مواد لبنی ارسال شد با این متن که به عنوان مثال این محصول غذایی و لبنی را نخورید و به دوستان خود نیزاطلاع دهید.
این شایعات آنقدر زیاد بود که وزیر بهداشت از حجم آنها انتقاد کرد و سازمان غذا و دارو نیز با انتقاد از شایعات منتشره در حوزه سلامت، این خبر ها را از کرم کشنده نارنگی پاکستانی تا خرمای داعشی، غیرواقعی خواند.
یکی دیگر از اتفاقات جالب سلامت در سال 93 مربوط به سوسک بود زیرا شهریور ماه یکی از نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی از وجود سوسک های خطرناک با عنوان لازیردرما در توتون های وارداتی خبر داد.
مگس های سفید نیز پاییز امسال به پایتخت هجوم آورند و از نظر تشدید آلرژی در حوزه سلامت مورد توجه قرار گرفتند.
وجود یک گربه هار در تهران در بهمن ماه از دیگر اتفاقات جالبی توجه بود که وزارت بهداشت نسبت به آن هشدار داد.
** وزیر بهداشت، وزیر پرکار و محبوب سال 93
سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت را شاید بتوان پرکارترین و محبوب ترین وزیر دولت یازدهم نام برد.
هاشمی در روزهای آغازین امسال، چشمان شوخان، دختر بچه ای را که بینایی اش را به علت تزریق پنی سیلین، از دست داده بود، شخصا جراحی کرد و این کودک تیر ماه پس از دو پیوند سلول های بنیادی که روی چشمهایش انجام شد، توانست اطرافیان خود را ببیند و رنگ ها را تشخیص دهد.
** روغن پالم
وزیر بهداشت مرداد ماه اولین هشدارها در زمینه استفاده از روغن پالم در برخی لبنیات را اعلام کرد و بلافاصله روز بعد کمیته فنی بازنگری مصرف روغن پالم در فرآورده های غذایی به ویژه مواد لبنی در وزارت بهداشت تشکیل شد. در نهایت نیز تخلف 30 فرآورده در خصوص مصرف روغن پالم احراز و از تولید آنها جلوگیری شد.
همچنین سفر بهمن ماه وزیر بهداشت به اهواز به عنوان نماینده ویژه رییس جمهور در اوج تراکم گرد و غبار در این شهر به محبوبیت این وزیر افزود.
** چالش های نظام سلامت کشور
هرچند وزارت بهداشت امسال تلاش های زیادی برای ارتقای سطح سلامت مردم انجام داد، اما مقوله سلامت یک مساله چند وجهی است که به همکاری همه دستگاه ها و آحاد مردمی نیاز دارد.
به عنوان مثال، انتقاداتی بر اجرای طرح تحول نظام سلامت وارد است که کمبود نیروی انسانی، نبود گاید لاین(راهنمای بالینی)، در نظر نگرفتن بیماران سرپایی و سطح بندی نشدن بیماران بستری از جمله این مشکلات است.
همچنین هر چند کتاب جدید تعرفه های پزشکی یا کتاب ارزش گذاری نسبی خدمات سلامت ، پس از سال ها بازنگری شد و به اجرا در آمد، اما انتقاداتی هم بر اجرای این کتاب وارد است.
برخی پزشکان رشته های مختلف پزشکی معتقدند که میزان تعرفه ای که برای رشته آنها در نظر گرفته شده، هنوز هم در حد عادلانه نیست.
البته ناگفته نماند که وزارت بهداشت و در کل نظام سلامت به شدت در پی تکمیل کتاب تعرفه های پزشکی است تا سطح نابرابری ها در رشته های مختلف پزشکی را از بین ببرد.
ضمن اینکه پرستاران نیز در خصوص اجرا نشدن تعرفه های خدمات آنها گله مند هستند.
ناگفته نماند که وزارت بهداشت به رغم تلاش هایی که برای کاهش کمبود پرستار انجام داده است اما باز هم در مراکز درمانی با این کمبود مواجه است.
به گفته مسوولان ذیربط ، هوای آلوده و اعتیاد تزریقی، نیز از جدی ترین چالش های نظام سلامت کشور است.
در حوزه درمان نیز فرسوده بودن ساختار فیزیکی بیمارستان ها و کمبود نیروی پرستار بیش از سایر مشکلات به چشم می خورد.
آمار بالای سوختگی در کشور و کمبود تخت برای بیماران سوختگی و همچنین بیماران روانی از دیگر مشکلات نظام سلامت می توان بر شمرد.
از سوی دیگر برخی بیماری های غیرواگیر در کشور رشد روزافزونی دارد، بطور مثال بیماری های قلبی و عروقی، تصادف و سرطان به ترتیب به عنوان سه عامل اصلی مرگ ومیر در کشور به شمار می روند.
ایرنا
وزیران سابق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 20 فروردین ماه با ارسال نامه ای به رهبر معظم انقلاب بر حمایت خود از سیاست های ابلاغی ایشان در حوزه سلامت تاکید کردند؛ سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت نیز طی نامه ای به مقام معظم رهبری، از ایشان به خاطر ابلاغ سیاست های کلی جمعیت قدردانی کرد.
** طرح تحول سلامت در حوزه درمان
طرح تحول سلامت با هدف کاهش پرداخت از جیب مردم و بهبود کیفیت خدمات درمانی از 15 ادیبهشت ماه آغاز شد.
این طرح، هشت برنامه شامل کاهش پرداخت از جیب مردم، بیمه افراد فاقد بیمه، ترویج زایمان طبیعی، مقیم شدن متخصصان در بیمارستان های دولتی، حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، ارتقای کیفیت ویزیت و هتلینگ، ارتقای اورژانس هوایی و اصلاح تعرفه ها و نظارت بر آنها را در برمی گیرد.
همچنین در اجرای این طرح کتاب ارزش گذاری نسبی خدمات سلامت، بعد از سال ها، هشتم مهر ماه با حضور وزیر بهداشت رونمایی شد و در آن خدمات پزشکی، قیمت گذاری شده است.
این کتاب بدون شک بعد از 20 سال به عنوان تحولی در نظام پرداخت خدمات پزشکی به شمار می رود. برای نخستین بار و بر اساس مصوبه هیات وزیران، بیمه های پایه ملزم به اجرای مفاد کتاب هستند.
به گفته مسوولان نظام سلامت با اجرای این کتاب، پرداخت از جیب مردم برای خدمات آزمایشگاهی، بطور متوسط حدود 25 درصد کاهش می یابد.
همچنین با اجرای این کتاب، بیش از 300 خدمت نوین توسط سازمان های بیمه گر پایه پوشش داده شد که قبل از اجرای کتاب جدید بطور کامل از جیب بیماران پرداخت می شد.
** طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت
طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت 10 شهریور ماه با حضور وزیر بهداشت و مسوولان عالی نظام سلامت به طور رسمی کلید خورد.
در اجرای طرح تحول بهداشت، اشکالات طرح پزشک خانواده در شهرهای زیر 20 هزار نفر برطرف و دو هزار خانه بهداشت تامین و نوسازی می شود.
همچنین در اجرای این طرح مکمل های غذایی به زنان باردار و کودکان شیرخوار ارایه و واکسن های جدیدی وارد سیستم بهداشتی کشور می شود.
با اجرای طرح تحول بهداشت، چهار هزار پزشک عمومی جدید وارد سیستم بهداشتی می شوند و شبکه بهداشتی 10 میلیون حاشیه نشین را تحت پوشش قرار می دهند.
بسته خدمت حاشیه نشینان، آموزش بهورزان، راه اندازی پایگاه سلامت، صدور کارت سلامت ایرانیان، راه اندازی مرکز سلامت جامعه و افزایش تعداد مکمل و داروهای اساسی در خانه های بهداشت، از جمله بسته های خدمتی طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت به شمار می آید.
در اجرای این طرح، ارائه مکمل های غذایی به اقشار مختلف شامل کودکان کمتر از پنج سال، زنان باردار و سالمندان از 25 شهریور ماه آغاز شد.
** طرح پزشک خانواده
سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت، اول بهمن ماه از ادامه اجرای طرح پزشک خانواده خبر داد و گفت: دولت می خواهد شبکه بهداشتی و درمانی را که 30 سال در روستاها متوقف مانده را کامل کند و آن را به شهرهای با جمعیت 30، 50 و 500هزار تن و 10 میلیون حاشیه نشین و همچنین کلان شهرها گسترش دهد.
علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت نیز از اجرای سه برنامه بهداشتی برای روستاییان و خانه های بهداشت، بسته خدمتی حاشیه نشینان و شهرهای زیر 20 هزار تن و بسته آموزش بهورزان خبر داد.
** بهداشت محیط
بهداشت محیط، حوزه های مختلفی مانند هوای آلوده، ریزگردها، پسماندهای بیمارستانی، دخانیات و پرتوها را دربرمی گیرد.
وزارت بهداشت در زمینه هوای آلوده و ریزگردها، فقط نقش اطلاع رسانی و درمان بیماری های ناشی از هوای آلوده مانند بیماری های تنفسی را دارد. به عنوان نمونه این وزارتخانه در پی پایداری ریزگردها در اهواز، 20 بهمن ماه، مراکز درمانی را به حال آماده باش درآورد و به توزیع رایگان ماسک های نانو پرداخت.
ضمن اینکه وزیر بهداشت 27 بهمن امسال، همراه هیات رییس جمهوری به عراق سفر کرد تا ضمن دیدار با وزیر بهداشت عراق و بررسی و پیگیری موضوع ریزگردها بپردازد.
پسماندهای بیمارستانی، امسال بویژه در بهمن ماه با انتشار خبری مبنی بر تغذیه گوسفندان از پسماندهای بیمارستانی در ورامین برای افکار عمومی اهمیت یافت. بلافاصله چند روز بعد از انتشار این خبر، تفاهمنامه همکاری وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست در راستای ارتقا وضعیت مدیریت فاضلاب و پسماندهای بیمارستانی بین دو دستگاه به امضا رسید.
در حوزه دخانیات، 11 هزار مرگ، 10 هزار میلیارد تومان هزینه خرید سیگار، مصرف 70 میلیارد نخ سیگار و بالاخره 30 هزار میلیارد تومان در سال جاری به کشور هزینه شد.
وزارت بهداشت برای مبارزه با این پدیده در سال جاری، شش استراتژی، شامل پایش مصرف دخانیات و سیاست های پیشگیرانه، محافظت از مردم در برابر دود دخانیات، پیشنهاد کمک برای ترک مصرف دخانیات، هشدار به مردم در خصوص خطرات مصرف دخانیات، افزایش مالیات و اجرای ممنوعیت کامل تبلیغ، ترویج وحمایت مالی صنایع دخانی را تدوین کرد.
وزارت بهداشت در سال 93، طرحی را برای افزایش مالیات سیگار ارائه داد که با مخالفت مسوولان مواجه شد و در پی این مساله، علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت از وتوی نمایندگان مجلس مالیات مبنی بر خرده فروشی سیگار - یکی از عوامل بروز سرطان - انتقاد کرد.
وزارت بهداشت در زمینه پرتوها، علاوه بر اطلاع رسانی، راه اندازی سامانه سنجش پرتوهای خورشیدی را پیگیری می کند.
** بیماری های واگیر
ایدز، سل، مالاریا، آنفلوانزا، مرس یا کرونا و ابولا از مهمترین بیماری های واگیر سال 93 به شمار می رود که وزارت بهداشت برای مقابله با آنها برنامه های گوناگونی را اجرا کرد.
امسال جمهوری اسلامی ایران به عنوان نماینده منطقه مدیترانه شرقی در هیات مدیره جهانی گلوبال فاند(صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا) انتخاب شد.
در زمینه مقابله با ایدز، پوشش خدمات آزمایشگاهی اچ.آی.وی/ایدز با افتتاح آزمایشگاه قطب ایدز مرکز بهداشت غرب تهران در سراسر این استان و استان های همجوار کامل شد.
همچنین پیمان نامه بین المللی با عنوان «بزن به هدف» بمنظور متعهد شدن در بالا بردن سطح آگاهی مردم در زمینه پیشگیری از ایدز در مراسم جام جهانی فوتبال 2014 برزیل از سوی نمایندگان ایران امضا شد.
در حوزه آنفلوانزا نیز امسال همانند سال های گذشته با آنفلوانزاهای فصلی روبرو بودیم اما آنچه موجب نگرانی مردم شد، آنفلوانزای خوکی بود. درحالیکه این نوع از آنفلوانزا در فهرست آنفلوانزاهای فصلی وزارت بهداشت قرار گرفته است.
وزارت بهداشت برای مقابله با این آنفلوانزاها اطلاع رسانی های لازم را به مردم انجام و واکسیناسیون این بیماری را در اختیار افراد آسیب پذیر مانند سالمندان قرار داد.
کرونا یا مرس از دیگر بیماری های واگیر امسال بود. این بیماری در مجموع پنج هموطن در کرمان را مبتلا کرد اما با اقدامات موثر وزارت بهداشت، از شیوع این بیماری در کشور جلوگیری شد.
وزارت بهداشت برای مقابله با بیماری تب دار و خونریزی دهنده ابولا طی سالجاری، یک بیمارستان و آزمایشگاه ویژه برای مقابله احتمالی با این بیماری تجهیز کرد.
در زمینه سل نیز، هر چند تعداد بیماران مسلول نسبت به گذشته کم شده، اما مسوولان نظام سلامت، اعلام کردند که موارد ابتلا به سل مقاوم به درمان در کشور رو به افزایش است.
وزارت بهداشت نیز بر این اساس برنامه های جدیدی برای مقابله با سل تدوین کرد چنانکه اجرای برنامه مداخلات جامعه محور کنترل سل در کشور از مهر ماه آغاز شد؛ اطلاع رسانی بهتر، کاهش انگ و تبعیض سل، بیماریابی و درمان موثرتر، دسترسی بهتر برای تشخیص و درمان و پیشگیری و غربالگری سل از جمله دستاوردهای اجرای برنامه مداخلات جامعه محور کنترل سل در کشور است.
مانیام مورالی معاون برنامه عمران سازمان ملل متحد نیز مهر ماه از راه اندازی 48 آزمایشگاه سل در کشور و ورود تجهیزات تشخیصی مدرن این بیماری به ایران با همکاری دولت خبر داد.
** بیماری های غیرواگیر
دیابت، فشارخون، سرطان و پوکی استخوان چهار بیماری مهم غیرواگیر کشور است که در سالجاری بیش از سایر بیماری های غیرواگیر به آن پرداخته شد.
علی قنبری مطلق مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت، بهمن ماه از تدوین بسته حمایت از مبتلایان سرطان بمنظور بهبود پوشش بیمه ای داروهای شیمی درمانی خبر داد و 13 اسفند ماه نیز وزیر بهداشت، طی حکمی، رضا ملک زاده را به عنوان نایب رییس کمیته و مسوول برنامه ملی کنترل سرطان منصوب کرد.
** بیماری های مشترک بین انسان و حیوان
سالک، هاری، کالاآزار و تب مالت چهار بیماری مشترک بین انسان و حیوان به شمار می روند که وزارت بهداشت امسال به مقابله با آنها پرداخت.
هرچند تعداد موارد سالک در کشور رو به کاهش است اما کانون های بروز سالک به دلیل تغییرات آب و هوایی و گرم شدن زمین و مهاجرت موش های بیابانی مخزن سالک به روستاها در حال افزایش است.
محمد مهدی گویا رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت در زمینه هاری در مهر ماه اظهار داشت که برنامه حذف و ریشه کنی بیماری هاری در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد.
سالانه 150 هزار نفر در کشور مورد گزش حیوانات قرار می گیرند.
تب مالت نیز مهممرین بیماری مشترک انسان و حیوان(زئونوز) در کشور است و سالانه 19 هزار نفر به تب مالت مبتلا می شوند.
** جمعیت
سازمان ملل 18 خرداد ماه پیش بینی کرد، ایران بعد از امارات متحده عربی و بحرین، رتبه سوم جهان را از نظر سرعت پیر شدن جمعیت را دارد.
طرح افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت کشور، فروردین ماه به امضای 82 نماینده مجلس شورای اسلامی رسید.
ضمن اینکه وزارت بهداشت، امسال پیشنهاد طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده برای افزایش نرخ باروری کلی در کشور را ارائه داد.
** سلامت جوانان
بزرگترین مشکل حوزه سلامت جوانان از نظر وزارت بهداشت امسال ازدواج بود زیرا 30 درصد جوانان گروه سنی 20 تا 35 سال کشور معادل 12 میلیون نفر، در کشور ازدواج نکرده اند، از این رو برنامه آموزشی ازدواج سالم در کشور، امسال همزمان با هفته جوان - 17 تا 23 خرداد ماه - اجرا شد.
تدوین معیارهای همسرگزینی با همکاری وزارت بهداشت و مرکز پژوهش های حوزه علمیه و افزایش ساعات کلاس های آموزشی ازدواج از جمله اقدامات وزارت بهداشت در این حوزه طی سال جاری به شمار می آید.
اما غیر از مساله ازدواج، طرح دیگری برای جوانان اجرا شد؛ محمداسماعیل مطلق مدیرکل سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، آبان امسال از اجرای آزمایشی بسته خدمات سلامت جوانان در استان های کرمانشاه، آذربایجان شرقی، زابل، سیستان وبلوچستان، فارس و خراسان رضوی خبر داد.
این بسته شامل ثبت مشخصات فردی جوانان شامل محل اقامت، جنسیت، وضعیت تحصیل، وضعیت اشتغال، وضعیت تاهل، سابقه بیماری در خانواده و بررسی سبک زندگی جوانان است.
** سلامت مادران
میزان مرگ مادران از 308 مورد در 100 هزار تولد زنده در سال 81، اکنون به 291مورد ر کاهش یافته است.
برای سلامت مادران در دو حوزه درمان و بهداشت، امسال فعالیت هایی از سوی وزارت بهداشت انجام شد.
بطور مثال در حوزه درمان با توجه به مزایای زایمان طبیعی برای مادران، برگزاری کلاس های آمادگی زایمان طبیعی در همه بیمارستان ها با اجرای طرح تحول نظام سلامت الزامی شد، ضمن اینکه برای مادران باردار شرکت در این کلاس ها رایگان است.
همچنین در حوزه بهداشت، بسته های آموزشی کلاس های آمادگی زایمان لحاظ و به دانشگاه های علوم پزشکی کشور ابلاغ شد.
براساس اعلام دکتر فرحناز ترکستانی رییس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت، چنانچه بیمارستانی میزان عمل های سزارین را کاهش ندهد، در ارزشیابی بیمارستانی، یک درجه تنزل می کند.
ارتقای سلامت مادران باردار و کاهش مرگ ومیر مادران تا 43 روز پس از بارداری، افزایش کیفیت مراقبت های دوران بارداری، ساماندهی حاملگی پرخطر، کاهش میزان سزارین و بررسی و ساماندهی عوارض شدیدی که در بارداری رخ می دهد از اهداف ترسیم شده وزارت بهداشت برای سلامت مادران در سال جاری بود.
** سلامت سالمندان
وزارت بهداشت در حوزه سلامت سالمندان اقدامات خوبی انجام داد، بطوریکه امسال برنامه های واکسیناسیون و ارائه مکمل های غذایی به سالمندان آغاز شد.
همچنین طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، برنامه های سلامت سالمندان ایران به عنوان فوکال پوینت(مرجع) منطقه مدیترانه شرقی انتخاب شده است.
** سلامت کودکان
به گفته حامد برکاتی رییس اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت، با اجرای نظام مراقبت مرگ کودکان از سه سال پیش تاکنون در کشور، از جمله کشورهایی هستیم که بیشترین سرعت کاهش مرگ کودکان را داشته ایم.
** گردشگری سلامت
اداره گردشگری سلامت که پیش از این به صورت کمیته گردشگری فعالیت می کرد فروردین ماه در ساختار معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شد.
اجرای طرح آزمایشی ساماندهی پذیرش بیماران خارجی در 17 دانشگاه علوم پزشکی منتخب کشور نیز در خرداد ماه آغاز شد.
** اورژانس
امسال، مرکز 115 اورژانس هر 10 ثانیه، یک ماموریت انجام داد، به آن معنا که امسال هر ساعت، یک حادثه ویژه در حوزه سلامت رخ داد.
همچنین امین صابری نیا رییس مرکز فوریت های پزشکی وزارت بهداشت شهریور ماه از آمادگی این وزارتخانه برای امدادرسانی در حوادث هسته ای خبر داد.
تعداد پایگاه های اورژانس کشور از دو هزار و 59 پایگاه در سال گذشته به دو هزار و 88 پایگاه در سال 93 رسید.
شمار ماموریت های اورژانس کشور برای تصادفات، 9/3 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافت که احتمالا به علت افزایش سطح پوشش خدمات اورژانسی و آمادگی پرسنل این مرکز شاهد این افزایش هستیم.
شمار پایگاه های اورژانس هوایی از پنج پایگاه به 14 پایگاه در سال جاری افزایش یافت. بطور میانگین امسال 4 / 4 مجروح در روز از طریق بالگردهای اورژانس هوایی به بیمارستان ها منتقل شدند.
مطالعات مقدماتی برای راه اندازی قایق های اورژانس نیز در شمال کشور آغاز شده است.
به گفته معاون درمان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حدود 15 هزار تکنسین در پایگاه های فعال موجود و در پایگاه هایی که باید ساخته شود، کمبود داریم.
** حوادثی که امسال نظام سلامت را درگیر کرد
امسال، حوادث مختلفی در کشور رخ داد که برخی آنها نظام سلامت را بیشتر از سایر حوادث درگیر کرد.
نخستین حادثه غیرقابل پیش بینی سال 93، طوفان 12 خرداد ماه بود که چهار کشته و بیش از 30 مصدوم داشت و پیش بینی وقوع مجدد آن در 13 خرداد ماه، وزارت بهداشت را بر آن داشت که با انتشار خبری از مردم بخواهد تا از تردد در محیط های باز خودداری کنند.
19 مرداد ماه، یک فروند هواپیمای ایران 140 متعلق به شرکت هواپیمایی سپاهان با 48 سرنشین به مقصد تهران - طبس، ساعت 9 و 18 دقیقه و دقایقی پس از برخاستن ،دچار سانحه شد و پس از برخورد به دیواره حائل کارخانه شیشه سازی مینا(کیلومتر 6 جاده مخصوص بلوار مینا)، سقوط کرد که در این خصوص بیمارستان ها آماده پذیرش مصدومان این حادثه شدند.
هرچند متاسفانه، اغلب مسافران جان خود را از دست دادند.
اسیدپاشی های زنجیره ای در اصفهان نیز یکی از مهمترین و دردناک ترین حوادث امسال به شمار می رود که چند قربانی داشت؛ اهمیت این مساله تا آنجا بود که وزیر بهداشت، شخصا 30 مهر ماه چشمان سهیلا جورکش دختر 27 ساله قربانی اسیدپاشی را معاینه و هزینه درمان تمام قربانیان حادثه اسیدپاشی را رایگان اعلام کرد.
اما چهارم آبان ماه، 235 دانش آموز بر اثر استنشاق گاز سمی ناشی از ریخته شدن سموم گیاهی تاریخ مصرف گذشته در کانال فاضلاب واقع در شمال زاهدان، مسموم و روانه بیمارستان شدند.
مصطفی قانعی رییس انستیتو پاستور ایران، انتشار گاز سمی زاهدان را نخستین حادثه شیمیایی از این نوع در کشور عنوان کرد.
حادثه مسمومیت غذایی آسایشگاه پاکدشت دی ماه منجر به فوت سه تن و بیماری 27 تن شد.
** پیوند اعضا
ایران، بر اساس آمارهای موجود رکورددار پیوند اعضا از مرگ مغزی در منطقه به شمار می آید.
امسال کارگروه و شورای عالی پیوند اعضا تشکیل شد تا در مورد پیوند اعضای اتباع بیگانه در کشور بازنگری کند.
** بهبود تغذیه
هرچند وزارت بهداشت در ابعاد مختلف سلامت، تلاش های زیادی می کند اما در زمینه تغذیه، نقش اصلی را خود مردم دارند.
بر اساس آخرین پیمایش کشوری در مورد عوامل خطر غیرواگیر سال 1390، تغذیه ناسالم، پس از مصرف سیگار به عنوان مهمترین عامل مرگ زودرس در گروه سنی 30 تا 70 سال معرفی شده است.
به گفته علی اکبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت، 47 میلیون نفر در کشور غذای ناسالم مصرف می کنند.
تغذیه ناسالم به معنای مصرف غذاهای آماده، پرنمک و پرچربی و مصرف کافی نداشتن سبزی و میوه و لبنیات است.
بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی، مصرف لبنیات طی 10 سال گذشته 12 درصد کاهش داشت که حذف یارانه شیر و در پی آن گران تر شدن این ماده غذایی، از عوامل موثر در کاهش میزان مصرف آن در کشور از سوی مسوولان اعلام شد.
وزارت بهداشت برای ترویج فرهنگ تغذیه سالم، امسال بسیج ملی کاهش مصرف نمک را در کشور اجرا کرد.
** طب سنتی
معاونت طب سنتی ایرانی - اسلامی وزارت بهداشت، خرداد ماه کتاب راهبرد طب سنتی سازمان جهانی بهداشت 2023 - 2014 را منتشر کرد؛ این کتاب حاوی قواعد منطقی و راهکارهای اصولی است که می تواند در راه احیا و ترویج طب سنتی راهگشا باشد.
بازنگری سند توسعه طب سنتی ایرانی - اسلامی، تشکیل کمیته های تخصصی برای تدوین آیین نامه ها و دستورالعمل ها، تدوین برنامه چهار ساله طب سنتی ایران با استفاده از اسناد بالادستی و تدوین برنامه آموزش مجازی ویژه پزشکان عمومی از جمله اقدامات معاونت طب سنتی وزارت بهداشت در سال جاری به شمار می رود.
دکتر مهدی یوسفی مدیر کل توسعه سلامت طب سنتی وزارت بهداشت نیز اسفند ماه از تدوین و ابلاغ چشم انداز توسعه سلامت با بهره گیری از طب سنتی در این معاونت به دانشگاه های علوم پزشکی کشور خبر داد.
** پرستاری
با توجه به اینکه کمبود نیروی پرستار در مراکز درمانی، مهمترین مشکل این حوزه به شمار می رود، دستورالعمل اجرایی استفاده از دانشجویان گروه پرستاری در بالین، تیر ماه به دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ شد.
هرچند امسال 32 برنامه عملیاتی در حوزه پرستاری با مشارکت وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری تنظیم و نقش پرستاران در مراکز بهداشتی و درمانی، باز تعریف شده است، اما این اقدامات به تدریج نتایج خود را نشان می دهد.
هاشمی وزیر بهداشت در ماه اخیر اعلام کرد که پیگیری مسایل پرستاری را با جدیت در دستور کار قرار داده است.
** پدافند غیرعامل
وزیر بهداشت مرداد ماه طی حکمی دکتر محمد آقاجانی را به عنوان معاون خود و نیز رییس کمیته پدافند غیرعامل منصوب کرد.
امین صابری نیا رییس مرکز اورژانس کشور آبان ماه از راه اندازی قرارگاه پدافند زیستی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خبر داد.
وزارت بهداشت هنگام مواقع بحرانی در این قرارگاه می تواند اقداماتی را تا سطحی معین انجام دهد.
** اتفاقات جالب سلامت در سال 93
در سال 93 اتفاقات جالبی در حوزه سلامت رخ داد که پیش از این در کشور رخ نداده یا کم سابقه است.
بطور مثال تابستان امسال بسیاری از چهره های مشهور دنیای ورزش و سینما در چالش جهانی سطل آب یخ برای حمایت از بیماران ای.ال.اس شرکت کردند.
بیماری ای.ال.اس، نوعی بیماری عصبی است که طی آن سلول های مربوط به سیستم عصبی که عضلات را عصب دهی می کنند به تدریج تخریب می شوند.
اما شایعات شبکه های مجازی از دیگر اتفاقات جالبی بود که امسال در حوزه سلامت به کرات اتفاق افتاد و همچنان ادامه دارد.
امسال، پیامک های مختلفی در قالب اس.ام.اس یا وایبر با غیرمجاز خواندن محصولات متعدد شامل آب معدنی، خرما، دلستر، نوشابه، سوسیس، کالباس و مواد لبنی ارسال شد با این متن که به عنوان مثال این محصول غذایی و لبنی را نخورید و به دوستان خود نیزاطلاع دهید.
این شایعات آنقدر زیاد بود که وزیر بهداشت از حجم آنها انتقاد کرد و سازمان غذا و دارو نیز با انتقاد از شایعات منتشره در حوزه سلامت، این خبر ها را از کرم کشنده نارنگی پاکستانی تا خرمای داعشی، غیرواقعی خواند.
یکی دیگر از اتفاقات جالب سلامت در سال 93 مربوط به سوسک بود زیرا شهریور ماه یکی از نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی از وجود سوسک های خطرناک با عنوان لازیردرما در توتون های وارداتی خبر داد.
مگس های سفید نیز پاییز امسال به پایتخت هجوم آورند و از نظر تشدید آلرژی در حوزه سلامت مورد توجه قرار گرفتند.
وجود یک گربه هار در تهران در بهمن ماه از دیگر اتفاقات جالبی توجه بود که وزارت بهداشت نسبت به آن هشدار داد.
** وزیر بهداشت، وزیر پرکار و محبوب سال 93
سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت را شاید بتوان پرکارترین و محبوب ترین وزیر دولت یازدهم نام برد.
هاشمی در روزهای آغازین امسال، چشمان شوخان، دختر بچه ای را که بینایی اش را به علت تزریق پنی سیلین، از دست داده بود، شخصا جراحی کرد و این کودک تیر ماه پس از دو پیوند سلول های بنیادی که روی چشمهایش انجام شد، توانست اطرافیان خود را ببیند و رنگ ها را تشخیص دهد.
** روغن پالم
وزیر بهداشت مرداد ماه اولین هشدارها در زمینه استفاده از روغن پالم در برخی لبنیات را اعلام کرد و بلافاصله روز بعد کمیته فنی بازنگری مصرف روغن پالم در فرآورده های غذایی به ویژه مواد لبنی در وزارت بهداشت تشکیل شد. در نهایت نیز تخلف 30 فرآورده در خصوص مصرف روغن پالم احراز و از تولید آنها جلوگیری شد.
همچنین سفر بهمن ماه وزیر بهداشت به اهواز به عنوان نماینده ویژه رییس جمهور در اوج تراکم گرد و غبار در این شهر به محبوبیت این وزیر افزود.
** چالش های نظام سلامت کشور
هرچند وزارت بهداشت امسال تلاش های زیادی برای ارتقای سطح سلامت مردم انجام داد، اما مقوله سلامت یک مساله چند وجهی است که به همکاری همه دستگاه ها و آحاد مردمی نیاز دارد.
به عنوان مثال، انتقاداتی بر اجرای طرح تحول نظام سلامت وارد است که کمبود نیروی انسانی، نبود گاید لاین(راهنمای بالینی)، در نظر نگرفتن بیماران سرپایی و سطح بندی نشدن بیماران بستری از جمله این مشکلات است.
همچنین هر چند کتاب جدید تعرفه های پزشکی یا کتاب ارزش گذاری نسبی خدمات سلامت ، پس از سال ها بازنگری شد و به اجرا در آمد، اما انتقاداتی هم بر اجرای این کتاب وارد است.
برخی پزشکان رشته های مختلف پزشکی معتقدند که میزان تعرفه ای که برای رشته آنها در نظر گرفته شده، هنوز هم در حد عادلانه نیست.
البته ناگفته نماند که وزارت بهداشت و در کل نظام سلامت به شدت در پی تکمیل کتاب تعرفه های پزشکی است تا سطح نابرابری ها در رشته های مختلف پزشکی را از بین ببرد.
ضمن اینکه پرستاران نیز در خصوص اجرا نشدن تعرفه های خدمات آنها گله مند هستند.
ناگفته نماند که وزارت بهداشت به رغم تلاش هایی که برای کاهش کمبود پرستار انجام داده است اما باز هم در مراکز درمانی با این کمبود مواجه است.
به گفته مسوولان ذیربط ، هوای آلوده و اعتیاد تزریقی، نیز از جدی ترین چالش های نظام سلامت کشور است.
در حوزه درمان نیز فرسوده بودن ساختار فیزیکی بیمارستان ها و کمبود نیروی پرستار بیش از سایر مشکلات به چشم می خورد.
آمار بالای سوختگی در کشور و کمبود تخت برای بیماران سوختگی و همچنین بیماران روانی از دیگر مشکلات نظام سلامت می توان بر شمرد.
از سوی دیگر برخی بیماری های غیرواگیر در کشور رشد روزافزونی دارد، بطور مثال بیماری های قلبی و عروقی، تصادف و سرطان به ترتیب به عنوان سه عامل اصلی مرگ ومیر در کشور به شمار می روند.
ایرنا
نظرشما
آخرین اخبار