یکى از مهم ترین مسائل دین مبین اسلام توجه به بهداشت جسمانى و روانى است. از دیدگاه آموزه هاى دینى هیچ انسانى حق ندارد که با انجام کارهاى زیان آور و روى آوردن به امور ناشایست، به سلامت جسم و روان خود آسیب وارد کند یا خود را در معرض هلاکت و نابودى قرار دهد.
قرآن کریم در این زمینه مى
فرماید: «...لاتلقوا بایدیکم الى التّهلکة...؛(1) با دستان خود، خویشتن را
به هلاکت نیندازید...».نظر به این که مسئله سلامتى و بیمارى هم براى فرد و
هم براى جامعه از اهم موضوعات بوده، لذا همیشه بشر به دنبال کشف علل و
عوامل پیدایش بیمارى و راه هاى پیش گیرى از آن بوده است.همچنین کشف و تبیین
علل بیمارى فقط مخصوص انسان هاى عادى نبوده، بلکه اولیاى الهى هم سایر
انسان ها را به رعایت و حفظ بهداشت جسم و روان سفارش نموده و به منظور
شناسایى و راه هاى پیشگیرى از ابتلا به انواع بیمارى هاى جسمى و روانى
راهکارهایى را پیشنهاد داده اند. یکى از این راهبردها بهره گیرى از دعا و
نیایش است که در این نوشتار به بیان اهمیت و تأثیر آن در سلامت روان و آثار
روان شناختى اش خواهیم پرداخت. امید است که مورد توجه و عنایت نیایشگران
واقعى قرار گیرد.
آثار روان شناختى نیایش
نیایش از نظر روان شناختى آثار متعددى در روح و روان آدمى دارد که در ادامه این نوشتار به بیان برخى از شاخصه هاى آن خواهیم پرداخت.
1ـ رهایى از تنهایى و بیگانگى:نیایش انسان را از انزواى درونى بیرون مى
آورد و به جمع پیوند مى دهد. در حقیقت همنشین شایسته اى است که تنهایى و
غربت را به انس و الفت تبدیل مى کند. شخصى که در حال دعا و نیایش است، نه
تنها خود را بیگانه نمى بیند، بلکه با چشم دل مى فهمد که در آن حالات
عرفانى، مجموعه جهان هستى با او همنوا هستند، زیرا قرآن کریم مى فرماید:
«...و ان من شى ءٍ الّا یسبّح بحمده ولکن لاتفقهون تسبیحهم...(6)؛ هر
موجودى تسبیح و حمد خدا را مى گوید ولى شما تسبیح آن ها را نمى‌فهمید.»
2ـ روشن دلى:دومین اثر از آثار نیایش روشن دلى است. انسان همین که به حکم
ارتباط با معبود خویش جهان را به نور حق و حقیقت روشن دید، همین روشنى فضاى
روح او را روشن مى کند و در حکم چراغى مى گردد که در درونش روشن شده باشد.
چنین فردى به خوبى مشکلات را مى بیند و در پرتو عنایات خداوند متعال به حل
مشکلات مى پردازد و کم تر دچار اضطراب مى شود.
3ـ کاهش ناراحتى‌ها:زندگى بشر آکنده از شیرینى ها و تلخى ها، آسایش و رنج،
پیروزى و شکست مى باشد، لذا بشر موظّف است با طبیعت دست و پنجه نرم کند تا
بتواند تلخى ها را به شیرینى و شکست ها را به پیروزى تبدیل کند.نیایش و
ارتباط با معبود در انسان نیروى مقاومت مى آفریند و تلخى ها را قابل تحمّل
مى گرداند، به طورى که لذّت زندگى در دوره پیرى براى مردم خداپرست و مؤمن
از دوره جوانى بیش تر مى شود و قیافه مرگ در چشم فرد با ایمان انتقال از
دنیاى فانى به دنیاى باقى و از جهانى کوچک تر به جهانى بزرگ تر است. از این
رو چنین فردى نگرانى ها و اضطراب خویش را از مرگ با کوشش در کارهاى نیک که
در زبان دین «عمل صالح» نامیده مى شود، بر‌طرف مى سازد و از نزدیک شدن مرگ
دچار اضطراب نمى شود.
4ـ امید و نشاط:هر انسانى که بخواهد با روانى شاداب و روحیه اى بالا با
مشکلات زندگى مواجه شود و با امید و اطمینان، زندگى خویش را ادامه دهد،
باید به نیایش پناه برد.راز و نیاز با خداوند به انسان امید و توان مى دهد.
فرد احساس مى کند که به پناهگاه مطمئن متّکى است و بدین سان احساس نشاط و
توانمندى مى کند و اگر این ارتباط با آن منبع عظمت و رحمت قطع باشد، احساس
دلتنگى و نگرانى در او ایجاد مى شود و به بیمارى‌هاى روانى گرفتار
مى‌شود.به این حقیقت بسیارى از روان شناسان و روان کاوان اشاره کرده‌اند و
ایمان به خدا را اساس و پایه پیشگیرى و معالجه بیمارى‌هاى روانى مى
دانند.(7)
5 ـ پرورش تمرکز ذهن:اضطراب فکرى و تنش هاى روانى از بیمارى‌هاى مهلکى است
که بشریّت قرن حاضر را تهدید مى کند. روان کاوان و دانشمندان مى کوشند تا
راه هاى کاهش بار فکرى انسان ها را پیش بینى کنند و به فکر و روان او
استراحت دهند و او را از دگرگونى هاى روحى نجات دهند. مهار این پراکندگى
هاى فکرى و تنش هاى درونى شرط نخست دست‌یابى به نبوغ، درایت و فهم مسائل
است.
آرمان
آرمان
نظرشما
آخرین اخبار