در این مطلب دكتر قهاری متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب، دكتر عابدینی عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشكی مازندران و دكتر عظیمی متخصص مغز و اعصاب در این باره توضیحاتی را به مخاطبان ارائه می‌كنند.
این بیماری سیستم عصبی‌تان را نشانه می‌گیرد
دیدگاهی
درباره ابتلا به بیماری ام‌اس وجود دارد و آن احتمال ابتلا به این بیماری
در افرادی است كه به میزان كافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند و به
اصطلاح ویتامین D بدن آنها كم است. دكتر عابدینی، در این باره می‌گوید:
«هنوز علت بیماری ام اس نامشخص است. نقش ویتامین D به عنوان علت‌شناسی
بیماری ام‌اس مدنظر پژوهشگران و محققان قرار گرفته اما هنوز به طور كامل
اثبات نشده است. بیماری ام‌اس ازجمله بیماری‌هایی است كه سیستم عصب مركزی
بدن را درگیر خود می‌كند.
این سیستم شامل نخاع، مخچه و ساقه مغز است كه با ابتلا به این بیماری دچار ضایعه می‌شوند.» وی اضافه می‌كند: «ابتلا به ام‌اس علائم مختلفی دارد كه از میان شایع‌ترین آنها می‌توان به گز‌گز كردن و مور‌مور شدن اندام‌ها مانند دست و پا اشاره كرد. علاوه بر این، ضعیف شدن بدن، مور مور شدن، تاری دید و دو بینی دنباله‌دار از جمله علائم ابتلا به این بیماری است كه خوشبختانه با رسیدگی و دریافت دارو در زمان مناسب قابل كنترل است.»
این بیماری تنها بیماری دختران جوان نیست
از
آنجا كه تعداد دختران و زنان مبتلا به ام‌اس در كشور زیاد است، گروهی از
مردم تصور می‌كنند كه این بیماری تنها در میان دختران جوان شایع است، در
حالی كه در میان مبتلایان به ام‌اس مردان و كودكان هم وجود دارند. دكتر
قهاری در این رابطه می‌گوید: «اگرچه ابتلا به این بیماری در كودكان كمتر از
افراد بالغ است اما كودكانی هستند كه علائم ابتلا به این بیماری را دارند و
گاهی با تاری دید این علائم را بروز می‌دهند. ضمن اینكه شایع‌ترین سن
ابتلا به بیماری ام‌اس 18 تا 40 سال است و گاهی افرادی دیده می‌شوند كه در
آستانه 50 سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
شاید هورمون‌های زنانه مقصر باشند
به
طور كلی در سراسر جهان تعداد زنان مبتلا به بیماری ام‌اس یا اسكلروز
چندگانه دو تا دو و نیم برابر مردان است. دكتر قهاری، متخصص بیماری‌های مغز
و اعصاب با اشاره به این مطلب می‌گوید: «البته این رقم در كشور ما به سه
تا سه‌ونیم برابر می‌رسد. به این معنی كه زنان مبتلا به بیماری ام‌اس در
ایران سه برابر مردان مبتلا به این بیماری است و ابتلا به اسكلروز چندگانه
در میان زنان و دختران شایع‌تر است.
بیماری كه ماهیت آن چندان شناخته شده نیست و نمی‌توان به طور قطع مشخص كرد كه چه عاملی در زنان موجب می‌شود تا آنها نسبت به این بیماری آسیب‌پذیرتر باشند و احتمال ابتلای آنها به ام‌اس بیشتر شود. با وجود این برخی از دانشمندان و محققان بر این باورند كه شاید تفاوت هورمون‌های جنسی در زنان و مردان، موجب شده تا احتمال ابتلا به این بیماری در زنان بیشتر باشد. از طرفی این فرضیه نیز مطرح است كه ام‌اس یك بیماری خودایمنی است و زنان در مقایسه با مردان اکثرا به بیماری‌های خودایمنی بیشتری مبتلا می‌شوند.»
استرس علائم بیماری را تشدید می‌كند
دكتر قهاری، استرس، اضطراب و قرارگرفتن در محیط‌های پرتنش و هیاهو
را یكی از عوامل تشدید علائم و وضعیت بیمار می‌داند. او می‌گوید: «اینكه
برخی از مردم تصور می‌كنند استرس و حالت‌های عصبی موجب ابتلای آنها به
بیماری ام‌اس شده، فرضیه‌ایی است كه هنوز درباره آن تحقیقات كاملی صورت
نگرفته است. اما نكته این است كه افراد مبتلا به ام‌اس در صورتی كه در این
شرایط قرار گیرند احساس می‌كنند در وضعیت جسمی بدتری قرار دارند.
از آنجا كه در بیماری ام‌اس سیستم عصبی آسیب دیده، هدایت عصبی هم مختل می‌شود و در شرایطی كه بیمار در شرایط بحرانی، عصبی یا در معرض بیماری‌های عفونی، تب، هیجان و اضطراب قرار گیرد این علائم تشدید می‌شود. اما تا امروز تحقیقی در این باره صورت نگرفته كه آیا استرس و اضطراب می‌تواند عاملی برای ابتلا به این بیماری باشد یا خیر؟ از آنجا كه سن ابتلا به بیماری ام‌اس در گروه سنی 20 تا 40 سال است بررسی این روند كار مشكلی است، چرا كه افرادی كه در این سن قرار دارند ناخودآگاه با مسائل پرحاشیه و استرس‌زا رو به رو هستند.
درس خواندن، وضعیت كاری، وضعیت اقتصادی و مشكلات زندگی روزمره مسائلی است كه غالب مردم به‌ویژه این گروه سنی را درگیر كرده است. به همین دلیل بررسی این موضوع كه چقدر استرس در شیوع این بیماری موثر است، امكان پذیر نیست.
پولدارها ام اس می‌گیرند؟
در
گذشته احتمال ابتلا به ام‌اس در كودكان و اعضای خانواده‌هایی كه در جوامع
مرفه زندگی می‌كردند، بیشتر بود. دكتر قهاری در این زمینه می‌گوید: «این
دیدگاه وجود داشت كه این گروه از كودكان به دلیل مراقبت بهداشتی دقیق‌تر
كمتر به بیماری‌های عفونی مبتلا می‌شدند و این شاید عاملی بود تا
بیماری‌های خودایمنی مانند ام‌اس در بزرگسالی در این كودكان شایع باشد و در
مقابل كودكانی كه از طبقه اجتماعی پایین‌تری بودند به این دلیل كه در كوچه
و بازار بازی می‌كردند و احتمال ابتلای آنها به بیماری‌های عفونی مختلف در
كودكی بیشتر بود، احتمال كمتری برای ابتلا به بیماری ام‌اس داشتند.»
وی اضافه می‌كند: «البته این فرضیه چندان قطعی نیست، چراكه طی سال‌های اخیر بیمارانی كه توسط مراكز ام‌اس در شهرهای مختلف ثبت شده‌اند از تمامی گروه‌های اقتصادی و طبقات اجتماعی بوده‌اند، بنابراین نمی‌توان به طور فرضیه این موضوع را مطرح كرد.»
آیا ام‌اس معضل طبقات بالای جامعه است؟
دکتر
امیررضا عظیمی، متخصص مغز و اعصاب با اشاره به این مطلب كه تاكنون دلیل
خاصی برای بیماری ام‌اس مشخص نشده می‌گوید: «ام‌اس یك بیماری چند فاكتوری
است و عوامل محیطی، ژنتیك و ویروس‌ها می‌توانند در ابتلا به آن موثر باشند.
اما نكته این است كه حتی نوع این عوامل محیطی كه می‌تواند در ابتلا به این
بیماری موثر باشد هنوز مشخص نشده است.
در سال‌های اخیر بحث ابتلا به ویروس EBV مطرح شد كه می‌تواند یكی از دلایل ابتلا به ام‌اس باشد اما این موضوع هنوز ثبت نشده است. نظریه كمبود ویتامین D نیز یكی از مواردی است كه در ابتلا به ام‌اس طرح شده است و حتی تحقیقی در ایالات‌متحده روی سربازان صورت گرفته و مشخص شده در نمونه خونی سربازانی كه بعد از سربازی به ام‌اس مبتلا شده‌اند، سطح ویتامین D پایین‌تری نسبت به افراد سالم داشتند.»
این متخصص مغز و اعصاب اضافه می‌كند:
«یكی دیگر از نتایج مطالعاتی كه درباره بیماری ام‌اس صورت گرفته، این است
كه معمولا بیماری ام‌اس در افرادی كه از نظر اجتماعی و اقتصادی به طبقه
بالای جامعه تعلق دارند بیشتر است. نتایج این تحقیقات نشان می‌دهد ابتلا به
ام‌اس معضل طبقات پایین یا كارگری نیست و افراد تحصیلكرده و متعلق به طبقه
بالای جامعه بیشتر در معرض این بیماری هستند. اگرچه هنوز دلایل اصلی و
كاملی برای این مورد ذكر نشده است.»
مجله سیب سبز
