شفاآنلاین-این روزها انتشار گسترده پیام هایی در فضای مجازی در خصوص کمبود ذخایر خونی کشور و فراخوان برای مراجعه و اهدای نمونه خون در بیمارستان شریعتی تهران، سوالات و ابهامات زیادی را در اذهان عمومی ایجاد کرده است.
به گزارش شفا آنلاین،آن طور که از متن این پیام ها پیداست، تولید و انتشار این خبر با نیت انساندوستانه و به منظور کمک به درمان بیماران انجام می گیرد اما نادرست یا ناقص بودن بخشی از اطلاعات ارائه شده، علاوه بر ایجاد نگرانی و سردرگمی در افکار عمومی، مشکلات عدیده ای را نیز برای سازمان انتقال خون ایران به وجود آورده است.
برای روشن شدن این ابهامات مژگان شایگان؛ رئیس مرکز سلول های بنیادی غیر خویشاوند سازمان انتقال خون گفت: این پیام برای انجام یک کار خوب که جذب افراد نیکوکار است طراحی شده اما عناصر خبری درست و نادرست ناشی از کم اطلاعی کنار هم قرار گرفته و موجب سردرگمی افکار عمومی و عکس العمل اشتباه می شود. آنچه باید فراخوان شود و بیماران سرطانی به آن نیاز مبرم دارند، «سلول های بنیادی خون ساز است و نه خون».
وی ادامه داد: در این راه اولین گام بررسی آنتی ژنهای HLA خواهر و برادران بیمار و سپس سایر اعضای خانواده او است زیرا بیشترین امکان شباهت بین افراد خانواده وجود دارد که پیوند را میسر می سازد.
اما اگر بیماری در بین فامیل خود فرد سازگاری نداشته باشد باید از افراد علاقهمند به اهدای این سلول ها که تطابق HLA با بیمار دارند، پیوند سلولی دریافت کند. ( آنتی ژن های HLA در واقع یک جور سیستم کدگذاری ژنتیکی سلول های بدن هستند، که برای هر انسان کاملاً اختصاصی بوده و در افراد خویشاوند که وابستگی زنتیکی بیشتری دارند، احتمال سازگاری بیشتری دارند. )
شایگان گفت: در برخی منابع احتمال سازگاری آنتی زنهای HLA بین دو غیر خویشاوند یک در ده هزار مطرح می شود. سازمان انتقال خون ایران در سال 1389 در یک طرح ملی مرکز اهداکنندگان سلول های بنیادی خون ساز را تأسیس کرد که تا سال 1392حدود ۳ هزار و 300 فرد را جذب و تعیین HLA کرده. تاکنون نیز 5 اهداکننده غیر خویشاوند با سازگاری کامل آنتی ژنی به بیمارستان شریعتی معرفی و اهدای سلولهای بنیادین آنها انجام شده است.
وی در مورد انتخاب اهدا کننده گفت: تکنیک نمونه گیری از بزاق یکی از روش های نمونه گیری برای بررسی این سیستم آنتی ژنی است که در برخی نقاط دنیا انجام می شود اما در کشور ما هنوز از همان نمونه گیری خون، این سیستم بررسی می شود. مرکز سپاس و خون بند ناف سازمان انتقال خون دو مرکز گرد آوری سلولهای بنیادین برای کمک به بیماران است.
شایگان افزود: در مرکز سپاس سلولهای بنیادی خونساز از خون محیطی اهدا کننده جمع آوری می شود. البته در مرحله نخست اطلاعات اهداکننده در بانک اطلاعات ثبت می شود و تنها وقتی بیماری سازگار با HLA اهدا کننده داشته باشیم برای او فراخوان اهدای خون ارسال می شود.
رئیس مرکز سلول های بنیادی غیر خویشاوند سازمان انتقال خون گفت: اهدای خون بند ناف هم راه دیگر اهدای سلول بنیادی به غیر خویشاوند است، که بانک خون بند ناف نیز درسال 1389 در سازمان انتقال خون تشکیل شده و شش پیوند نیز در بیمارستان شریعتی از واحدهای جمع آوری شده در بانک خون بند ناف سازمان با موفقیت تا آبان 93 انجام شده اند. با احتساب نمونه های بانک های خون بند ناف در سازمان انتقال خون، بیمارستان شریعتی، موسسه رویان و افرادی که تمایل خود را به اهدای سلول بنیادی به غیر خویشاوند اعلام کرده و ثبت نام شدهاند، در کشور کمتر از ۲۰ هزار مورد تا الان نمونه ثبت شده، است.
وی افزود: طبیعتاً هر چه تعداد نمونه های خون بند ناف یا افراد داوطلب بیشتر باشد، شانس نجات بیماران نیازمند پیوند سلول های بنیادی خون ساز افزایش می یابد.
شایگانی افزود: بنابراین اگر میخواهید برای نجات جان بیماران سرطانی کمک کنید باید اول ببینید آنها دقیقاً به چه چیزی نیاز دارند. بعد به مراکزی که برای اهدای سلولهای بنیادی خونساز یا پلاکت تأسیس شده اند، مراجعه کنید.مراکز خون بند ناف و سپاس سازمان انتقال خون ایران نیز دو تا از مراکزی هستند که در این رابطه فعالیت دارند و البته تنها مراکز نیستند.
وی ادامه داد: تعداد داوطلبان اهدای سلول بنیادی غیر خویشاوند در کل دنیا حدود 27 میلیون نفر و داوطلبان اهدای سلولهای بنیادین خون ساز در آلمان حدود ۵ میلیون نفر است.