شفاآنلاین-افزایش استفاده از روش ها و مواد طبیعی و سنتی برای درمان بیماری ها که در «طب سنتی» نمود یافته است، این پرسش را مطرح می کند که آیا این روش ها در تقابل با «پزشکی نوین» و علم و ابزارهای روز است؟
به گزارش شفا آنلاین،«دکتر علفی»، «عطار»، «شکسته بند»، «حجامتگر»، «متخصص طب سوزنی» و «درمانگر
گیاهی» نام هایی است که در حوزه ی سلامت با طب سنتی گره خورده است.
برخی از این حرفه ها دارای پیشینه ی چند هزار ساله در ایران و شماری نیز همچون طب سوزنی به تازگی در کشورمان از طرف مردم شناسایی و با اقبال روبرو شده است.
طب سنتی شاخه یا در واقع گونه یی از پزشکی به شمار می رود که مدعی است در کنار پزشکی نوین می تواند دردها و بیماری های جسمی و حتی روحی را از تن بزداید.
این گونه از پزشکی دهه ها پیش و با شروع فرایند نوسازی در زمینه های گوناگون به تدریج به حاشیه رانده شد و دانش آموختگان دانشگاه های غربی و سپس داخلی جایگزین طبیبان سنتی شدند.
در حالی که برای سال های طولانی در بسیاری از روستاها و حتی شهرها، طبیبان سنتی حرف اول و آخر را در درمان بیماران می زدند، درمانگاه ها و خانه های بهداشت در سراسر کشور و حتی مناطق دورافتاده گسترش یافت تا دانش نو مسوولیت پیشگیری و درمان را به تمامی بر عهده گیرد.
با وجود این، در سال های گذشته بار دیگر طب سنتی مورد توجه قرار گرفته است. افزون بر پدربزرگ ها و مادربزرگ هایی که همچنان درمان خود و اطرافیانشان را در تجویز دمنوش آویشن، گل گاوزبان، عرق خارشتر، شیرخشت و ... جست و جو می کنند، جوانترها نیز به درمان های سنتی بیش از پیش گرایش یافته اند.
افزون بر مساله ی درمان، گرایش به استفاده از محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی طبیعی نیز افزایش یافته است. از این رو قرار گرفتن برچسب گیاهی یا سنتی بر روی بسیاری از کالاها همانند مهر استانداردی عمل می کند که تضمین کننده ی کارایی و کیفیت آن کالا برای بسیاری از مشتریان است.
افزون بر این گرایش عمومی، در سطح نخبگان نیز شاهد توجه بیش از پیش به طب سنتی هستیم. دوشنبه ی هفته ی گذشته هفتم مهرماه، دومین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآورده های طبیعی و طب سنتی ایران در مصلای تهران و با حضور «اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس جمهوری و برخی چهره های دولتی گشایش یافت تا در طول چهار روز، شرکت های فعال در حوزه ی گیاهان دارویی، فرآورده های طبی و صنایع عطرسازی، طعم، رنگ و چاشنی، مکمل های غذایی، آفت کش، کودهای گیاهی و ... به عرضه ی محصولات خود بپردازند.
در مراسم افتتاحیه از برخی چهره های شاخص و پیشکسوتان طب سنتی نیز تقدیر و تجلیل به عمل آمد.
پیش از این و در اسفندماه پارسال، «محمود خدادوست» معاون طب سنتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از گسترش طب سنتی در دانشگاه های کشور و نیز حمایت دولت یازدهم از این روند خبر داده بود.
خدادوست سیزدهم اسفندماه سال 1392 اعلام کرد: به زودی شمار دانشکده ها و ظرفیت پذیرش دانشجویان طب سنتی به 2 برابر افزایش خواهد یافت.
به گفته ی معاون طب سنتی وزارت بهداشت، هم اکنون هفت دانشکده طب ایرانی فعال هستند و در 16 دانشگاه کشور این طب آموزش داده می شود.
با توجه به آنچه گفته شد، طب سنتی نیز در حال قرار گرفتن در قالب ها و الگوهای آموزشی دانشگاهی است؛ اما هنوز طبیبان غیر دانشگاهی و تجربی، متصدی بخش عمده یی از درمان سنتی یا طبیعی در جامعه هستند.
همین موضوع سبب شد تا پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی با یکی از این طبیبان تجربی به گفت و گو بنشیند و نظرهای او را در مورد انگاره های عمومی در مورد طب سنتی، مزایا و حتی آسیب های این گونه از پزشکی جویا شود.
*** طب سنتی از دید یک طبیب تجربی
«حمید کارخانی» طبیب تجربی است که با 40 سال سن و پنج سال تجربه کاری، در یک فروشگاه گیاهان دارویی در منطقه ی مهرآباد جنوبی تهران به تجویز گیاهان دارویی و درمان طبیعی می پردازد.:
کارخانی که دارای مدرک کاردانی در یک رشته ی غیرمرتبط با علوم طبیعی است، دانش خود در زمینه ی طب سنتی و گیاهان دارویی را دستاورد سال ها مطالعه ی شبانه روزی و بهره جویی از تجربه ی بزرگان طب سنتی در کلاس های گوناگون می داند.
کارخانی در پاسخ به این پرسش که دلیل گرایش او به این حرفه چه بوده است، گفت: من نسل اندر نسل و همانند بسیاری از پزشکان سنتی، طبیب زاده نبوده ام و این عشق و علاقه نسبت به گیاهان دارویی و خلاقیت در این زمینه بوده که مرا به سمت حرفه گیاه درمانی سوق داده است. پیروی از راه پیشگامان طب سنتی همچون «جالینوس»، «زکریای رازی» و «ابوعلی سینا» و مطالعه ی دقیق آثار این دانشمندان سبب شد تا بر اطلاعات من در این زمینه افزوده شود.
کارخانی در مورد حوزه ی مطالعات و حرفه ی خود چنین توضیح داد: طب سنتی بسیار گسترده است و شاخه های فراوانی دارد. در این پیوند و در کنار تخصص هایی چون طب سوزنی، حجامت و شکسته بندی، علمی مانند عنبیه شناسی وجود دارد که می تواند از راه بررسی ویژگی های این قسمت از چشم از برخی بیماری های پیشگیری یا آن ها را درمان کند. از میان این تخصص ها، من گیاه شناسی و گیاه درمانی را برگزیده ام و در این زمینه فعالیت می کنم.
کارخانی در مورد موضوع همسنجی عملکرد طب سنتی و پزشکی نوین گفت: به طور مشخص بیماری که به طبیب سنتی یا پزشک دانشگاه رفته مراجعه می کند، از او انتظار درمان دارد. من بیماری داشته ام که به مدت 10 سال از بیماری معده و مشکل گوارشی رنج برده و پس از نتیجه نگرفتن از درمان نوین و بهبود نیافتن قطعی به سمت درمان گیاهی روی آورده است. برخی از پزشکان به جای شناخت ریشه ی بیماری ها به دنبال رفع نشانه ها هستند و همین موضوع سبب بی اعتمادی مردم به پزشکی نوین می شود. البته بسیارند پزشکانی که بر پایه ی علوم نوین، در پی درمان واقعی هستند.
به گفته ی وی، در مورد مقایسه ی این دو نوع طب باید گفت: بحث کنار گذاشتن یکی و جایگزین کردن دیگری مطرح نیست زیرا مردم حق انتخاب دارند و خود با توجه به نتیجه یی که از گونه های مختلف درمان می بینند، دست به انتخاب می زنند. نکته ی مهم وظیفه یی است که هم طبیبان سنتی و هم پزشکان دانشگاه رفته در حوزه ی سلامت مردم بر عهده دارند و آن به روزرسانی اطلاعات و دانش پزشکی است. همان اندازه که یک طبیب گیاهی باید به دنبال راهکارهای درمانی تازه باشد، یک پزشک هم وظیفه دارد دانش خود را به روزرسانی کند.
در ادامه، پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی پرسید: «آیا گیاه درمانی و طب سنتی می تواند راهکاری برای درمان بیماری های سخت همچون سرطان ارایه کند» که کارخانی پاسخ داد: صد در صد چنین امکانی وجود دارد زیرا خداوند برای دردهایی گوناگون، درمان هایی را در طبیعت قرار داده است. در ادامه راه دانشمندان بزرگی چون ابوعلی سینا، باید به سمت شناخت بیشینه ی خواص درمانی گیاهان پیش رفت. چه بسا گیاهانی که در آن ها درمان بیماری های سخت نهفته است و هنوز دانش بشر به مرحله کشف بسیاری از ویژگی های عناصر طبیعی نرسیده است.
کارخانی در این زمینه با ارایه ی مثالی گفت: ماده ی گیاهی همچون زردچوبه که در آشپزخانه ی همه ی ما ایرانی ها وجود دارد، دارای اثری معجزه وار در کند کردن روند پیشروی برخی گونه های سرطان و درمان آن است. متاسفانه در زمینه ی خواص درمانی این مواد هیچ آگاهی بخشی صورت نمی گیرد؛ همین زردچوبه در خارج از کشور با فراوری درون کپسول هایی قرار می گیرد و به عنوان داروی درمان سرطان با قیمت های گزاف به بیماران عرضه می شود.
در ادامه، این پرسش مطرح شد که «طب سنتی بر بایسته های بکارگیری درمان های گوناگون، متناسب افراد با مزاج ها و ویژگی های روحی و جسمی مختلف تاکید دارد، چگونه می توان با استفاده از شمار مشخصی از گیاهان دارویی چنین درمانی را به کار بست؟»
کارخانی در پاسخ این پرسش گفت: در منابع طب سنتی نزدیک به 100 نوع گیاه به عنوان مواد پایه ی دارویی شناخته شده اند. یک طبیب سنتی باید با استفاده از این گیاهان، ترکیب هایی را به وجود آورد که درمان دردهای بیماران گوناگون باشد. همچنین مساله یی که طب سنتی بر آن تاکید دارد شانه به شانه بودن درمانی روحی و جسمی است. به باور پزشکان بزرگ طب قدیم، بسیاری از بیماری های جسمی از بیماری های روحی مانند بخل، حسد، بدبینی، حرص، دروغگویی و ... ریشه می گیرد و از این رو طبیب باید روح بیمار خود را بشناسد و روش های درمانی جسمی و روحی را به طور همزمان به کار بندد.
کارخانی در توضیح زیان های استفاده ی نادرست از ابزارهای طب سنتی و گیاهان درمانی گفت: برخی گمان می کنند، طبیعی و گیاهی بودن دارو به معنای بی زیان بودن استفاده از آن است. به عنوان مثال گیاهی چون «سیاه دانه» در ترکیب با گیاهان دیگر می تواند برای درمانی 75 نوع بیماری استفاده شود، اما استفاده ی نادرست از آن به پاره شدن مویرگ های بدن منجر می شود.
به گفته ی این طبیب سنتی، به طور کلی فرمولی برای استفاده از گیاهان دارویی وجود دارد که در بسیاری موارد از سوی عطارها نادیده گرفته می شود و مردم نیز از آن بی اطلاعند و آن طول دوره ی درمان گیاهی است. برخی از گیاهان دارویی طول درمان خاصی دارند. اگر استفاده از گیاهی برای مدت یک ماه تجویز شده باشد، در هر هفته فقط سه تا چهار بار باید از آن استفاده کرد. پس از چهار هفته نیز بیمار به مدت سه ماه باید از مصرف این گیاه دارویی چشم پوشی کند تا به عوارض و زیان های آن گرفتار نشود.
کارخانی در پایان با تاکید بر غنی بودن ایران از نظر گیاهان دارویی و پیشینه ی چشمگیر پزشکی طبیعی، خواستار توجه بیشتر به طب سنتی و گسترش آن در دانشگاه ها شد.
*** طب سنتی، سودمند اما مشروط
«علی اکبری» دانش آموخته ی مدیریت عالی (MPH) پزشکی خانواده به 2 علت اصلی در گرایش مردم به سمت داروهای گیاهی اشاره کرد.
به باور این پزشک، در سال های گذشته افزایش آگاهی عمومی نسبت به برخی پیامدهای نامطلوب و عوارض جانبی شماری از داروهای شیمیایی سبب گرایش به سمت محصولات بهداشتی- درمانی سنتی یا گیاهی شده است. همچنین، از سوی برخی بنگاه های اقتصادی سرمایه گذاری و تبلیغات گسترده ای روی محصولات یاد شده صورت گرفته و تمایل به سمت استفاده از کالاهای دارای برچسب طبیعی و سنتی را تشدید کرده است.
به گفته ی اکبری، با وجود همه ی پیشرفت ها و راهکارهای نوینی که در عرصه ی پزشکی نوین به دست آمده است، نمی توان نتایج سودبخش و کارآیی درمان های سنتی را انکار کرد. حتی در مورد برخی بیماری ها می توان گفت، پزشکی نوین هنوز نتوانسته به درمان موثری دست یابد، حال آنکه طب سنتی در این موارد ویژه تا حدی کارآمد ظاهر شده و دست کم در فرایند درمان عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای غیر طبیعی برجای گذاشته است.
اکبری در پاسخ به پرسشی در مورد بایسته های طب سنتی گفت: با توجه به تجربه هایی که در پزشکی سنتی و نوین شاهد آن بوده ام، شناسایی و سپس تجویز درست را شرط اصلی کارآمد بودن فرایند درمان می دانم. در فرایند درمان چه سنتی و چه نوین، مقدار، شیوه و زمان مصرف دارو اهمیت بسیاری دارد که این مساله به ویژه از سوی برخی طبیبان سنتی نادیده گرفته می شود. از این رو، درمان نادرست چه سنتی و چه نوین می تواند به مسمومیت های دارویی و عوارض منجر نامطلوب شود.
این کارشناس تاکید کرد: با توجه به سودمندی های انکارناپذیر طب سنتی، به طور کلی با درمان طبیعی موافقم اما باید توجه داشت که در سال های گذشته برخی افراد سودجو بدون دانش لازم مدعی درمان طبیعی بیماران بوده اند و با جان افراد بازی کرده اند و این در حالی است که طبیبان سنتی نیز باید به طور جدی در پی به روز رسانی دانش و اطلاعات پزشکی خود باشند. همچنین در کنار گسترش آموزش دانشگاهی طب سنتی باید نظارت درستی بر فرایند تولید داروهای گیاهی صورت گیرد و هر دارو یا محصولی که آکنده از مواد نگهدارنده و شیمیایی مضر است با برچسب طبیعی و گیاهی وارد بازار مصرف نشود.
*** جمع بندی
در سال های گذشته با توجه به آشکار شدن سودمندی های برخی انواع طب همچون سوزنی، حجامت، زالو درمانی و ... ، مشتریان روش های درمان و کالاهای گوناگون طبیعی افزایش یافته است.
به باور شمار از ناظران، آشکار شدن زیان های مصرف برخی مواد صنعتی در تولیدات و مواد غذایی، سبب فاصله گرفتن گروهی از مردم از محصولات صنعتی شده است.
در حوزه ی سلامت و درمان نیز عاملی چون ورود برخی داروهای بی کیفیت خارجی به بازار مصرف در سال های پیشین از سطح اعتماد عمومی نسبت به درمان با داروهای صنعتی کاسته است.
این در حالی است پیش از آن نیز تمایل مردم به درمان برکنار از عوارض نامطلوب استفاده از داروهای شیمیایی یا روش هایی چون پرتودرمانی، زمینه ساز گرایش بیش از پیش نسبت به مصرف داروهای غیرصنعتی شده بود.
افزون بر آنچه گفته شد، می توان ارزان بودن مداوای طبیعی را (البته برای بیماری های عمومی و صرف نظر از نتیجه درمان) از دلایل روی آوردن به داروهای گیاهی دانست.
با وجود این مزیت ها، حوزه ی طب سنتی نیز از سودجویی ها و پیامدهای نامطلوب ناآگاهی و بی دانشی برخی مدعیان برکنار نمانده است.
از این رو، نظارت دقیق تر بر گونه های مختلف طب سنتی و تولید داروها و محصولات طبیعی و نیز گسترش آموزش دانشگاهی آن بایسته ای مهم در این زمینه به شمار می رود.
ایرنا
برخی از این حرفه ها دارای پیشینه ی چند هزار ساله در ایران و شماری نیز همچون طب سوزنی به تازگی در کشورمان از طرف مردم شناسایی و با اقبال روبرو شده است.
طب سنتی شاخه یا در واقع گونه یی از پزشکی به شمار می رود که مدعی است در کنار پزشکی نوین می تواند دردها و بیماری های جسمی و حتی روحی را از تن بزداید.
این گونه از پزشکی دهه ها پیش و با شروع فرایند نوسازی در زمینه های گوناگون به تدریج به حاشیه رانده شد و دانش آموختگان دانشگاه های غربی و سپس داخلی جایگزین طبیبان سنتی شدند.
در حالی که برای سال های طولانی در بسیاری از روستاها و حتی شهرها، طبیبان سنتی حرف اول و آخر را در درمان بیماران می زدند، درمانگاه ها و خانه های بهداشت در سراسر کشور و حتی مناطق دورافتاده گسترش یافت تا دانش نو مسوولیت پیشگیری و درمان را به تمامی بر عهده گیرد.
با وجود این، در سال های گذشته بار دیگر طب سنتی مورد توجه قرار گرفته است. افزون بر پدربزرگ ها و مادربزرگ هایی که همچنان درمان خود و اطرافیانشان را در تجویز دمنوش آویشن، گل گاوزبان، عرق خارشتر، شیرخشت و ... جست و جو می کنند، جوانترها نیز به درمان های سنتی بیش از پیش گرایش یافته اند.
افزون بر مساله ی درمان، گرایش به استفاده از محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی طبیعی نیز افزایش یافته است. از این رو قرار گرفتن برچسب گیاهی یا سنتی بر روی بسیاری از کالاها همانند مهر استانداردی عمل می کند که تضمین کننده ی کارایی و کیفیت آن کالا برای بسیاری از مشتریان است.
افزون بر این گرایش عمومی، در سطح نخبگان نیز شاهد توجه بیش از پیش به طب سنتی هستیم. دوشنبه ی هفته ی گذشته هفتم مهرماه، دومین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآورده های طبیعی و طب سنتی ایران در مصلای تهران و با حضور «اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس جمهوری و برخی چهره های دولتی گشایش یافت تا در طول چهار روز، شرکت های فعال در حوزه ی گیاهان دارویی، فرآورده های طبی و صنایع عطرسازی، طعم، رنگ و چاشنی، مکمل های غذایی، آفت کش، کودهای گیاهی و ... به عرضه ی محصولات خود بپردازند.
در مراسم افتتاحیه از برخی چهره های شاخص و پیشکسوتان طب سنتی نیز تقدیر و تجلیل به عمل آمد.
پیش از این و در اسفندماه پارسال، «محمود خدادوست» معاون طب سنتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از گسترش طب سنتی در دانشگاه های کشور و نیز حمایت دولت یازدهم از این روند خبر داده بود.
خدادوست سیزدهم اسفندماه سال 1392 اعلام کرد: به زودی شمار دانشکده ها و ظرفیت پذیرش دانشجویان طب سنتی به 2 برابر افزایش خواهد یافت.
به گفته ی معاون طب سنتی وزارت بهداشت، هم اکنون هفت دانشکده طب ایرانی فعال هستند و در 16 دانشگاه کشور این طب آموزش داده می شود.
با توجه به آنچه گفته شد، طب سنتی نیز در حال قرار گرفتن در قالب ها و الگوهای آموزشی دانشگاهی است؛ اما هنوز طبیبان غیر دانشگاهی و تجربی، متصدی بخش عمده یی از درمان سنتی یا طبیعی در جامعه هستند.
همین موضوع سبب شد تا پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی با یکی از این طبیبان تجربی به گفت و گو بنشیند و نظرهای او را در مورد انگاره های عمومی در مورد طب سنتی، مزایا و حتی آسیب های این گونه از پزشکی جویا شود.
*** طب سنتی از دید یک طبیب تجربی
«حمید کارخانی» طبیب تجربی است که با 40 سال سن و پنج سال تجربه کاری، در یک فروشگاه گیاهان دارویی در منطقه ی مهرآباد جنوبی تهران به تجویز گیاهان دارویی و درمان طبیعی می پردازد.:
کارخانی که دارای مدرک کاردانی در یک رشته ی غیرمرتبط با علوم طبیعی است، دانش خود در زمینه ی طب سنتی و گیاهان دارویی را دستاورد سال ها مطالعه ی شبانه روزی و بهره جویی از تجربه ی بزرگان طب سنتی در کلاس های گوناگون می داند.
کارخانی در پاسخ به این پرسش که دلیل گرایش او به این حرفه چه بوده است، گفت: من نسل اندر نسل و همانند بسیاری از پزشکان سنتی، طبیب زاده نبوده ام و این عشق و علاقه نسبت به گیاهان دارویی و خلاقیت در این زمینه بوده که مرا به سمت حرفه گیاه درمانی سوق داده است. پیروی از راه پیشگامان طب سنتی همچون «جالینوس»، «زکریای رازی» و «ابوعلی سینا» و مطالعه ی دقیق آثار این دانشمندان سبب شد تا بر اطلاعات من در این زمینه افزوده شود.
کارخانی در مورد حوزه ی مطالعات و حرفه ی خود چنین توضیح داد: طب سنتی بسیار گسترده است و شاخه های فراوانی دارد. در این پیوند و در کنار تخصص هایی چون طب سوزنی، حجامت و شکسته بندی، علمی مانند عنبیه شناسی وجود دارد که می تواند از راه بررسی ویژگی های این قسمت از چشم از برخی بیماری های پیشگیری یا آن ها را درمان کند. از میان این تخصص ها، من گیاه شناسی و گیاه درمانی را برگزیده ام و در این زمینه فعالیت می کنم.
کارخانی در مورد موضوع همسنجی عملکرد طب سنتی و پزشکی نوین گفت: به طور مشخص بیماری که به طبیب سنتی یا پزشک دانشگاه رفته مراجعه می کند، از او انتظار درمان دارد. من بیماری داشته ام که به مدت 10 سال از بیماری معده و مشکل گوارشی رنج برده و پس از نتیجه نگرفتن از درمان نوین و بهبود نیافتن قطعی به سمت درمان گیاهی روی آورده است. برخی از پزشکان به جای شناخت ریشه ی بیماری ها به دنبال رفع نشانه ها هستند و همین موضوع سبب بی اعتمادی مردم به پزشکی نوین می شود. البته بسیارند پزشکانی که بر پایه ی علوم نوین، در پی درمان واقعی هستند.
به گفته ی وی، در مورد مقایسه ی این دو نوع طب باید گفت: بحث کنار گذاشتن یکی و جایگزین کردن دیگری مطرح نیست زیرا مردم حق انتخاب دارند و خود با توجه به نتیجه یی که از گونه های مختلف درمان می بینند، دست به انتخاب می زنند. نکته ی مهم وظیفه یی است که هم طبیبان سنتی و هم پزشکان دانشگاه رفته در حوزه ی سلامت مردم بر عهده دارند و آن به روزرسانی اطلاعات و دانش پزشکی است. همان اندازه که یک طبیب گیاهی باید به دنبال راهکارهای درمانی تازه باشد، یک پزشک هم وظیفه دارد دانش خود را به روزرسانی کند.
در ادامه، پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی پرسید: «آیا گیاه درمانی و طب سنتی می تواند راهکاری برای درمان بیماری های سخت همچون سرطان ارایه کند» که کارخانی پاسخ داد: صد در صد چنین امکانی وجود دارد زیرا خداوند برای دردهایی گوناگون، درمان هایی را در طبیعت قرار داده است. در ادامه راه دانشمندان بزرگی چون ابوعلی سینا، باید به سمت شناخت بیشینه ی خواص درمانی گیاهان پیش رفت. چه بسا گیاهانی که در آن ها درمان بیماری های سخت نهفته است و هنوز دانش بشر به مرحله کشف بسیاری از ویژگی های عناصر طبیعی نرسیده است.
کارخانی در این زمینه با ارایه ی مثالی گفت: ماده ی گیاهی همچون زردچوبه که در آشپزخانه ی همه ی ما ایرانی ها وجود دارد، دارای اثری معجزه وار در کند کردن روند پیشروی برخی گونه های سرطان و درمان آن است. متاسفانه در زمینه ی خواص درمانی این مواد هیچ آگاهی بخشی صورت نمی گیرد؛ همین زردچوبه در خارج از کشور با فراوری درون کپسول هایی قرار می گیرد و به عنوان داروی درمان سرطان با قیمت های گزاف به بیماران عرضه می شود.
در ادامه، این پرسش مطرح شد که «طب سنتی بر بایسته های بکارگیری درمان های گوناگون، متناسب افراد با مزاج ها و ویژگی های روحی و جسمی مختلف تاکید دارد، چگونه می توان با استفاده از شمار مشخصی از گیاهان دارویی چنین درمانی را به کار بست؟»
کارخانی در پاسخ این پرسش گفت: در منابع طب سنتی نزدیک به 100 نوع گیاه به عنوان مواد پایه ی دارویی شناخته شده اند. یک طبیب سنتی باید با استفاده از این گیاهان، ترکیب هایی را به وجود آورد که درمان دردهای بیماران گوناگون باشد. همچنین مساله یی که طب سنتی بر آن تاکید دارد شانه به شانه بودن درمانی روحی و جسمی است. به باور پزشکان بزرگ طب قدیم، بسیاری از بیماری های جسمی از بیماری های روحی مانند بخل، حسد، بدبینی، حرص، دروغگویی و ... ریشه می گیرد و از این رو طبیب باید روح بیمار خود را بشناسد و روش های درمانی جسمی و روحی را به طور همزمان به کار بندد.
کارخانی در توضیح زیان های استفاده ی نادرست از ابزارهای طب سنتی و گیاهان درمانی گفت: برخی گمان می کنند، طبیعی و گیاهی بودن دارو به معنای بی زیان بودن استفاده از آن است. به عنوان مثال گیاهی چون «سیاه دانه» در ترکیب با گیاهان دیگر می تواند برای درمانی 75 نوع بیماری استفاده شود، اما استفاده ی نادرست از آن به پاره شدن مویرگ های بدن منجر می شود.
به گفته ی این طبیب سنتی، به طور کلی فرمولی برای استفاده از گیاهان دارویی وجود دارد که در بسیاری موارد از سوی عطارها نادیده گرفته می شود و مردم نیز از آن بی اطلاعند و آن طول دوره ی درمان گیاهی است. برخی از گیاهان دارویی طول درمان خاصی دارند. اگر استفاده از گیاهی برای مدت یک ماه تجویز شده باشد، در هر هفته فقط سه تا چهار بار باید از آن استفاده کرد. پس از چهار هفته نیز بیمار به مدت سه ماه باید از مصرف این گیاه دارویی چشم پوشی کند تا به عوارض و زیان های آن گرفتار نشود.
کارخانی در پایان با تاکید بر غنی بودن ایران از نظر گیاهان دارویی و پیشینه ی چشمگیر پزشکی طبیعی، خواستار توجه بیشتر به طب سنتی و گسترش آن در دانشگاه ها شد.
*** طب سنتی، سودمند اما مشروط
«علی اکبری» دانش آموخته ی مدیریت عالی (MPH) پزشکی خانواده به 2 علت اصلی در گرایش مردم به سمت داروهای گیاهی اشاره کرد.
به باور این پزشک، در سال های گذشته افزایش آگاهی عمومی نسبت به برخی پیامدهای نامطلوب و عوارض جانبی شماری از داروهای شیمیایی سبب گرایش به سمت محصولات بهداشتی- درمانی سنتی یا گیاهی شده است. همچنین، از سوی برخی بنگاه های اقتصادی سرمایه گذاری و تبلیغات گسترده ای روی محصولات یاد شده صورت گرفته و تمایل به سمت استفاده از کالاهای دارای برچسب طبیعی و سنتی را تشدید کرده است.
به گفته ی اکبری، با وجود همه ی پیشرفت ها و راهکارهای نوینی که در عرصه ی پزشکی نوین به دست آمده است، نمی توان نتایج سودبخش و کارآیی درمان های سنتی را انکار کرد. حتی در مورد برخی بیماری ها می توان گفت، پزشکی نوین هنوز نتوانسته به درمان موثری دست یابد، حال آنکه طب سنتی در این موارد ویژه تا حدی کارآمد ظاهر شده و دست کم در فرایند درمان عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای غیر طبیعی برجای گذاشته است.
اکبری در پاسخ به پرسشی در مورد بایسته های طب سنتی گفت: با توجه به تجربه هایی که در پزشکی سنتی و نوین شاهد آن بوده ام، شناسایی و سپس تجویز درست را شرط اصلی کارآمد بودن فرایند درمان می دانم. در فرایند درمان چه سنتی و چه نوین، مقدار، شیوه و زمان مصرف دارو اهمیت بسیاری دارد که این مساله به ویژه از سوی برخی طبیبان سنتی نادیده گرفته می شود. از این رو، درمان نادرست چه سنتی و چه نوین می تواند به مسمومیت های دارویی و عوارض منجر نامطلوب شود.
این کارشناس تاکید کرد: با توجه به سودمندی های انکارناپذیر طب سنتی، به طور کلی با درمان طبیعی موافقم اما باید توجه داشت که در سال های گذشته برخی افراد سودجو بدون دانش لازم مدعی درمان طبیعی بیماران بوده اند و با جان افراد بازی کرده اند و این در حالی است که طبیبان سنتی نیز باید به طور جدی در پی به روز رسانی دانش و اطلاعات پزشکی خود باشند. همچنین در کنار گسترش آموزش دانشگاهی طب سنتی باید نظارت درستی بر فرایند تولید داروهای گیاهی صورت گیرد و هر دارو یا محصولی که آکنده از مواد نگهدارنده و شیمیایی مضر است با برچسب طبیعی و گیاهی وارد بازار مصرف نشود.
*** جمع بندی
در سال های گذشته با توجه به آشکار شدن سودمندی های برخی انواع طب همچون سوزنی، حجامت، زالو درمانی و ... ، مشتریان روش های درمان و کالاهای گوناگون طبیعی افزایش یافته است.
به باور شمار از ناظران، آشکار شدن زیان های مصرف برخی مواد صنعتی در تولیدات و مواد غذایی، سبب فاصله گرفتن گروهی از مردم از محصولات صنعتی شده است.
در حوزه ی سلامت و درمان نیز عاملی چون ورود برخی داروهای بی کیفیت خارجی به بازار مصرف در سال های پیشین از سطح اعتماد عمومی نسبت به درمان با داروهای صنعتی کاسته است.
این در حالی است پیش از آن نیز تمایل مردم به درمان برکنار از عوارض نامطلوب استفاده از داروهای شیمیایی یا روش هایی چون پرتودرمانی، زمینه ساز گرایش بیش از پیش نسبت به مصرف داروهای غیرصنعتی شده بود.
افزون بر آنچه گفته شد، می توان ارزان بودن مداوای طبیعی را (البته برای بیماری های عمومی و صرف نظر از نتیجه درمان) از دلایل روی آوردن به داروهای گیاهی دانست.
با وجود این مزیت ها، حوزه ی طب سنتی نیز از سودجویی ها و پیامدهای نامطلوب ناآگاهی و بی دانشی برخی مدعیان برکنار نمانده است.
از این رو، نظارت دقیق تر بر گونه های مختلف طب سنتی و تولید داروها و محصولات طبیعی و نیز گسترش آموزش دانشگاهی آن بایسته ای مهم در این زمینه به شمار می رود.
ایرنا
نظرشما
آخرین اخبار