شفا آنلاين-مرگ همیشه اینجا میایستد. اینجا ایستادن کارش است. همیشه همینجا پشت همین پنجره «آیسییو» کمین کرده و از پشت شیشه با آن چشمهای خیره و از حدقه در آمدهاش صاف زل میزند توی چشمهای نیمه باز همانی که در مقابلش روی تخت دراز به دراز افتاده و آن یک ذره تخت حالا برایش تبدیل شده به میدان نبردی تنگاتنگ.
به گزارش
شفا آنلاين،نبرد بین مرگ و زندگی. مرگ آنقدر اینجا میایستد که یا عقب رانده شود و
آهنگ زندگی گوشهایش را کر کند یا اینکه پیروز میدان شود. آنقدر میایستد
تا از لحظهای فرصت بهره بجوید و خود را به جلو براند. لحظهای فرصت کافی
است. لحظهای غفلت، لحظهای سهلانگاری، لحظهای بیخیالی... درست مانند
لحظهای که دستانی آلوده، دستکش غیراستریل یا وسایل معاینه غیراستریل راه
را برای باکتریها باز میکنند. یک باکتری کوچک کافی است نفوذ کند به بدن
بیرمق بیماری تا به یک عفونت بزرگ تبدیل شود. عفونتی که قادر است مرگ را
پیروز میدان کند و به همین راحتی جان بستاند. تا آنجا که طبق آمارهای
سازمان بهداشت جهانی، هر روز از هر 10 نفری که در بیمارستانها پذیرش و
بستری میشوند، یک نفر به عفونت بیمارستانی مبتلا میشود و در این میان
تقریباً 10 درصد بیمارانی که دچار عفونت شدهاند جان خود را از دست می
دهند. از طرفی هزینه های بیماری که دچار عفونت شده چیزی حدود 3 برابر هزینه
بیمارانی است که به عفونت بیمارستانی مبتلا نشدهاند.
عفونتهایی که حالا
وبالی هستند بر گردن نظام سلامت کشورها و با همه پیشرفتهای علم پزشکی،
بیماریهای عفونی هنوز هم از جمله خطرناکترین بیماریهای تهدیدکننده جان
بشر هستند. اما وضعیت کشور ما چگونه است؟ آنطور که دکتر حسین معصومی اصل،
رئیس اداره بیماریهای منتقله از طریق آب، غذا و عفونتهای بیمارستانی
وزارت بهداشت میگوید، میزان شیوع عفونتهای بیمارستانی در کشورمان چیزی در
حدود 10 تا 15 درصد برآورد میشود: «آمارهای عفونتهای بیمارستانی در دنیا
متفاوت است، در کشورهای توسعه یافته ۶ تا ۱۱ درصد بیماران بستری در
بیمارستان مبتلا به عفونت بیمارستانی میشوند. هر بیماری که در بیمارستان
بستری میشود در معرض ابتلا به عفونت بیمارستانی است و این در تمام دنیا
وجود دارد، ولی در سالهای اخیر آمار عفونت بیمارستانی در کشورمان رو به
گسترش است.»
این در حالی است که به گفته معصومی اصل، 90 درصد عفونتهای بیمارستانی
قابل پیشگیری است و با یک شستوشوی ساده دست در بیمارستان می توان از آن
جلوگیری کرد؛ پزشک، پرستار و همراه بیمار باید قبل از انجام هر کاری
دستها را بشوید. از طرفی مسئولان و مدیران بیمارستانها و پزشکان باید
عفونتهای بیمارستانی را به دقت شناسایی و اقدامات کنترل و پیشگیری را به
کار گیرند.
البته باید این نکته را در نظر داشت که میزان شیوع عفونتهای بیمارستانی
در کشورمان مانند خیلی از چیزهای دیگر به طور دقیق، قابل ارزیابی نیست و
آمارهایی که ارائه میشود هم با واقعیت فاصله دارد. بیمارستانها هم با هم
فرق میکنند و فعالیتشان در این زمینه متفاوت است. برخی از بیمارستانها
در این راستا رکورددار هستند و ممکن است 40درصد بیماران را دچار عفونت
کنند، برخی هم 5 درصد.
اما این رقم هر چه باشد تبعات و هزینههای سنگینی را روی دوش نظام سلامت
میگذارد، در حالی که با رعایت نکات اولیه بهداشتی و کنترل عفونتها، هم
هزینهها تا حدود زیادی کاهش مییابد و هم لطمههای جبران ناپذیری بر بدن
نحیف بیماران میگذارد.
افزایش عفونتهای بیمارستانی و اعلام نشدن خطاها
اگر به همین آمار و ارقام دکتر معصومی اصل اکتفا کنیم و این را هم بدانیم
که سالانه 6 میلیون نفر در بیمارستانهای کشور بستری میشوند، با یک حساب
سرانگشتی به رقمی بزرگ و ترسناک میرسیم.
به رقمی که میگوید سالانه حدود
600 هزار بیمار بستری در بیمارستانهای کشور به عفونت بیمارستانی مبتلا
میشوند که البته معلوم نیست چند درصد از این بیماران فوت میکنند. رقمی که
نسبت به گذشته افزایش یافته و عبدالرحمان رستمیان عضو کمیسیون بهداشت و
درمان مجلس نیز از این افزایش آن ابراز نگرانی میکند: «عفونتهای
بیمارستانی در کشور ما از متوسط جهانی بیشتر است، از سوی دیگر مصرف بیشتر
آنتیبوتیکها از سوی افراد یا تجویز بیرویه آن به وسیله پزشک، میزان
مقاومت افراد را نسبت به عفونتها افزایش میدهد و بدن را مقابل این
بیماریها ضعیف میکند. ازطرفی مشکلات دیگری همچون مهارتهای پرسنل
بیمارستانی و رعایت بهداشت و شستوشوی دستها بعد از معاینه افراد بویژه
کودکان از دلایلی است که میتواند منجر به افزایش این آمار در کشور شده
باشد که اگر رعایت شود عفونتهای بیمارستانی را کاهش میدهد.
همراهان
بیمار در بخشهای مراکز درمانی نیز بر معضل عفونتهای بیمارستانی
میافزایند چراکه این افراد آموزشهای لازم را ندیدهاند و با بیاطلاعی
ممکن است فضای آلودهای را در بخش ایجاد کنند.»
اما این عضو کمیسیون پزشکی مجلس موضوع اعلام نشدن دقیق آمارها را هم ضعف
دیگری میداند که باید به این مشکلات اضافه کرد: «متأسفانه خطاهای پزشکی و
عفونتهای بیمارستانی گزارش نمیشود که به نظر میرسد این ضعف حوزه سلامت
است زیرا در صورت گزارش علت و چرایی خطاها، میتوان آنها را کاهش داد و
کنترل کرد.»
رسول خضری از دیگر اعضای هیأت رئیسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، میزان
عفونتهای بیمارستانی در کشورهای پیشرفته را یک الی دو درصد اعلام میکند و
وضعیت عفونتهای بیمارستانی در کشور را مورد نقد قرار میدهد و معتقد است،
درمان این عفونتها به مراتب سختتر از عفونتهای عادی است و با شدت
بیشتری بیمار را درگیر میکنند. از طرفی اینگونه عفونتها اغلب نسبت به
آنتیبیوتیکها مقاوم میشوند و به سختی میتوان آنها را درمان کرد.
خضری علاوه بر مسائل مطرح شده که میتواند منجر به عفونتهای بیمارستانی
شود مسأله فرسودگی بیمارستانها را هم مطرح میکند: «عفونتهای بیمارستانی
میتواند ناشی از تجهیزات و امکانات پزشکی یا فرسودگی بیمارستانها باشد.
فرسودگی بیمارستانها نقش صد درصدی در بروز عفونتهای بیمارستانی دارد.
متأسفانه این عوامل آمار اینگونه عفونتها را در کشور ما افزایش داده و
این امر حمایت و نظارت بیشتر متولیان امر را میطلبد.»
اما عفونتهای بیمارستانی دقیقاً چه نوع عفونتهایی هستند و چگونه میتوان
آنها را از انواع دیگر عفونتها تشخیص داد؟ دکتر شیرین فرجی گودرزی، پزشک
عمومی در تعریف اینگونه عفونتها میگوید: «به عفونتهایی بیمارستانی
میگویند که بیمار هنگام بستری در بیمارستان به آن مبتلا شود. علائم این
عفونتها ممکن است در هنگامی که فرد بستری است ظاهر شود یا بعد از مرخص شدن
از بیمارستان، اما معمولاً عفونتهایی که بعد از 48 تا 72 ساعت پس از
بیمارستان نمایان میشوند عفونت بیمارستانی هستند و اگر کمتر از 48 ساعت پس
از بستری شدن رخ دهد به احتمال زیاد ناشی از عفونتهای بیمارستانی نخواهد
بود. البته بیمارانی هم هستند که در بدن آنها جسم خارجی کار گذاشته میشود
که در اینصورت تا یکسال پس از عمل جراحی نیز ممکن است عفونت رخ دهد.»
جالب است بدانید این فقط بیماران نیستند که در معرض خطر ابتلا به
عفونتهای بیمارستانیاند، بلکه کارکنان بیمارستانها و عیادتکنندگان نیز
امکان ابتلا به این عفونتها را دارند. اما شایعترین این عفونتها کدامها
هستند؟ به گفته دکتر فرجی گودرزی، طبق آمار سازمان بهداشت جهانی شایعترین
عفونت بیمارستانی، عفونت مجاری ادراری است که حدود 32 درصد از کل
عفونتهای بیمارستانی را شامل میشود. عفونتهای ادراری زمانی رخ میدهند
که سوند در شرایط نامناسب ضد عفونی برای بیمار کار گذاشته میشود. به غیر
از این مورد میتوان عفونت محل عمل جراحی در حدود 22 درصد و عفونتهای
تنفسی بخصوص پنومونی بیمارستانی در حدود 15 درصد را هم اضافه کرد که
بیشترین عفونتهای بیمارستانی را شامل میشوند. عفونت خونی، عفونتهای
پوستی، گوارشی و سیستم عصبی مرکزی هم در ردههای بعدی قرار دارند.
کشندهترین عفونت بیمارستانی چیست؟
آنطور که این پزشک عمومی میگوید، یکی از شایعترین عفونتهای بیمارستانی
در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستانها، پنومونی است که باعث مرگومیر
بالایی میشود. پنومونی یا همان عفونت دستگاه تحتانی تنفسی در بیمارانی
دیده میشود که با جایگذاری لوله نای و به وسیله دستگاه تنفس میکنند. در
این میان سالمندان، نوزادان، بیماران قلبی - عروقی یا بیمارانی که سیستم
ایمنی آنها تضعیف شده است، در معرض خطر جدیتری قرار دارند. برای این
بیماران لولهگذاری نای و تهویه مکانیکی، راه مستقیمی است برای ورود
باکتریها، قارچها و ویروسها به درون دستگاه تنفسی آنها.
مرگ در هر گوشه از بیمارستان پرسه میزند تا راهش را پیدا کند و بیمارانی
را که به امید بهبودی پا به بیمارستان گذاشتهاند مغلوب خود کند. بیمارانی
که بیمارستان آخرین پناهشان است و جانشان را گذاشتهاند روی تختهای
بیمارستان. روی تختهایی که فقط چند وجب جا برای خواب نیست، میدانی است
برای جدال بین مرگ و زندگی و در این میدان فقط یک اشتباه کافی است. اشتباهی
مانند یک باکتری کوچک که راهش را پیدا کند و...
ایران