بار سنگین بیماری‌ها بر دوش اقتصاد

رویکرد دولت آینده باید تولید امید به عنوان چشم‌انداز سلامت باشد
دکتر محمود فاضل داروساز و رییس شورای عالی سازمان نظام پزشکی در پاسخ به اینکه این روزها حال نظام سلامت ایران خوب است یا نه؟  گفت: به نظرم سلامت به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی زیرمجموعه اجتماعی است، لذا هر اتفاق و تصمیم‌گیری‌ای که در سطح کلان مملکت، در سطح تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری مملکت اتفاق بیفتد لاجرم تاثیرات خودش را بر حوزه سلامت می‌گذارد، سلامت را ما با همان چهار بعد اصلی‌اش می‌شناسیم، یعنی سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی، اگر بخواهیم آن را تقلیل بدهیم به یک حوزه مثلا سلامت جسمی این ظلم در حق سلامت و نشناختن جایگاه سلامت است پس باید سلامت را به تمام وجوهی که یک انسان و یک جامعه زندگی خودش را براساس آنها تنظیم می‌کند، بشناسیم. باید جامعه را به عنوان یک ارگانیسم پویا و زنده، تسری و سرایت بدهیم، مثلا در حالی که وضعیت اقتصادی جامعه نرمال نیست، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که جامعه سالم و فرد سالمی به عنوان کوچک‌ترین واحد اجتماع داشته باشیم یا خانواده سالم به عنوان شکل‌دهنده‌های ساختار اجتماع داشته باشیم.
وی افزود: نمی‌شود انتظار داشته باشیم سبد سلامت خانواده کافی و مکفی باشد در حالی که وضعیت معیشت و ارتزاقش به اندازه کافی از چارچوب‌ها و آن شاخص‌های حوزه سلامت و غذایی برخوردار نیست. ارتباط مستقیم و وثیقی بین فقر و سلامت وجود دارد. هر زمانی که فقر اقتصادی بر خانواده و فرد انسانی سیطره خود را بیندازد حتما سلامت از آن فرد و خانواده دور می‌شود، نه فقط سلامت مواد غذایی و عناصری که تشکیل‌دهنده غذا هستند بلکه این سلامت گاهی در رفتارهای شخص نمود پیدا می‌کند، مثلا در پرخاشگری اجتماعی، اینجا کار روانشناسان و جامعه‌شناسان زیاد می‌شود. یا در حوزه امنیت غذا و تغذیه آن مزرعه‌ای که در آن کاشت می‌شود، سمومی که در آن زده می‌شود، زمان داشت و برداشت خاک، سلامت آب و سلامت محیط‌زیست، همه درهم‌تنیده هستند.
رییس شورای عالی سازمان نظام پزشکی با اشاره به جامعه سالم بیان کرد: به هر حال وقتی به عنوان یک دولتمدار می‌خواهیم دولتمداری کنیم حتما باید طوری رفتار کنیم که بر جامعه سالم- این عبارت جامعه سالم یک ترم بین‌المللی است- حکومت کنیم و دولت‌داری کنیم، نمی‌شود وضعیت صنایع‌مان آنقدر عقب‌مانده باشد که محیط‌زیست‌مان را آلوده کند و به خطر بیندازد، نمی‌شود فضای سبز ما آنقدر سرانه‌اش کم باشد که محیط‌زیست به خطر بیفتد. مجموعه همه این موارد یا سلامت آب‌های دریاها و دریاچه‌ها، همه مجموعه سلامت پیرامونی ما را می‌سازد و اگر غیر از این باشد به سلامت فردی هم دست پیدا نمی‌کنیم. با توجه به تمام این تفاسیر ما سلامت را به عنوان یک نقطه عزیمت تلقی می‌کنیم؛ نقطه‌ای که از آن سایر موضوعات می‌توانند به پرواز دربیایند و منتشر شوند. این نقطه عزیمت باید به خوبی شناخته شود.
او ادامه داد: گمان می‌کنم گاهی در بخشی از اعضای دولت مقاومتی وجود دارد در جهت فهم و درک موضوع سلامت، اینها گاهی گمان می‌کنند که سلامت یک هزینه است، نه یک سرمایه‌گذاری. به همین خاطر باید سلامت و مفاهیم مرتبط با آن را به یک ادراک و فهم مشترک در حوزه هیات ‌دولت تبدیل کنیم.
دکتر فاضل درخصوص اولویت نخست دولت بعدی گفت: سلامت یک مفهوم جامع و کامل است که این به نوبه خودش اقتضا می‌کند به عنوان یک جزیره و موضوع انتزاعی و منتزع از سایر امور در نظر نگیریم، به همین خاطر باید تلاش کنیم تا دکترین ریاست‌جمهوری و دکترین دولت نسبت به حوزه سلامت تغییر کند یعنی آن را فقط به یک وزارتخانه خاص تقلیل ندهیم بلکه حتی سعی و تلاش کنیم چتر آن را بر سر همه وزارتخانه‌ها پوشش بدهیم. به نظرم آن چیزی که امروزه مهم و واجب است برای اینکه دولت رویکرد خودش را نشان بدهد تولید امید به عنوان چشم‌انداز سلامت است، این چشم‌انداز سلامت رخ نمی‌دهد مگر اینکه در تمام حوزه‌ها و در تمام عرصه‌ها بتوانیم این کار را انجام بدهیم مثلا ربط وثیقی هست بین فقر و سلامت، ربط مستقیمی هست بین وضعیت اقتصادی مردم و سلامت که اگر آن یکی از دست برود این یکی هم به تبع خودش دست نخواهد داد.
وی افزود: سلامت عبارت است از نقطه عزیمت دولت، یعنی اگر دولت بتواند سلامت جامعه را استوار و تلاش کند پایه‌های سلامت دچار فروپاشی نشود آن زمان است که می‌تواند به عنوان نقطه عزیمت استفاده کند. یکی از ارکان و زیرساخت‌های این کار عبارت است از افزایش سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی یعنی افزایش سهم سلامت از GBP که باید هم مستقیما به حوزه سلامت تعلق بگیرد و هم اینکه به سایر حوزه‌هایی که در پیش نام بردم اطلاق شود در غیر این صورت ما سلامت را به دست نخواهیم آورد.
رییس شورای عالی سازمان نظام پزشکی با تاکید بر وظیفه ذاتی رییس‌جمهوری آینده در حوزه سلامت اظهار کرد: همچنین لازم است یک انقلاب تخصصی برای به‌کارگیری متخصصان، زبدگان و کسانی که مهارت‌های ویژه دارند در مدیریت‌ها و تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها گرفته شود، در غیر این صورت از بعد سازمانی و از بعد اجرایی نمی‌توانیم موفق شویم. این بحث مهمی است که در مورد سلامت باید در نظر داشته باشیم و تمام این موارد در قالب ارج‌گذاری به شأن علم و کسانی که دانش دارند برقرار می‌شود. در نهایت هم اینکه دولت باید نهایتا به وظیفه خودش که تولیت، سیاستگذاری و نظارت است بپردازد و خودش را از تصدی‌گری برهاند و این کار را به سازمان‌ها و نهادهایی که توانایی قانونی دارند، بسپارد./جهان صنعت