پس از تدوین پیش‌نویس توزیع آنلاین دارو توسط وزارت بهداشت باز هم اما و اگرهایی در این زمینه به وجود آمده است که شاید مهم‌ترین آنها سلامت توزیع دارو و رانت‌های ایجاد شده در این عرصه باشد.
شفاآنلاین>سلامت>هر چند این روزها موضوع فروش اینترنتی دارو بر سر زبان‌ها افتاده و وزرای
وزارت ارتباطات و وزارت اقتصاد بر فروش و توزیع اینترنتی دارو از طریق بعضی
از سکوها که چندان سابقه خوبی هم در حفظ اطلاعات مردم ندارند تاکید دارند
اما هنوز جامعه داروسازی نسبت به سوء‌استفاده از اطلاعات بیماران و به خطر
افتادن سلامت جامعه ابراز نگرانی می‌کنند. طرحی که هرچند در بعضی از کشورها
در حال اجراست اما به گفته کارشناسان این حوزه هنوز زیرساخت‌های آن در
کشور دیده نشده و احتمال افزایش توزیع داروهای غیرقانونی، قاچاق و حتی
زیان‌بار را افزایش می‌دهد. اتفاقی که نه تنها با حذف داروساز می‌تواند
سلامت جامعه را به خطر بیندازد بلکه زمینه ساز بروز سوءاستفاده‌های بسیاری
برای بعضی خواهد شد.
به گزارش شفاآنلاین:حال پس از تدوین پیش‌نویس توزیع آنلاین دارو توسط
وزارت بهداشت باز هم اما و اگرهایی در این زمینه به وجود آمده است که شاید
مهم‌ترین آنها سلامت توزیع دارو و رانت‌های ایجاد شده در این عرصه باشد.
چند روز پیش محمدعلی مظلومی عضو انجمن داروسازان در این رابطه اعلام کرد:
«در حوزه کنترل حوزه تامین دارو با یک سلسله زنجیره‌ای مواجه هستیم که
هرکدام از حلقه‌های آن اگر به صورت شفاف انجام نشود، نمی‌توان اطمینان حاصل
کرد که داروی سالمی به دست بیمار رسیده است. امروز دیگر از روی بسته‌بندی و
اسم دارو به هیچ عنوان نمی‌توان سلامت دارو را تایید کرد.» اما این تمام
ماجرا نیست و شنیده شده برخی، نسخه‌ها را به گروگان می‌گیرند و عنوان
می‌کنند که در صورتی بیمار را به سمت داروخانه شما هدایت می‌کنم و
نسخه‌نویسی انجام می‌دهم که ۵۰درصد سود را در اختیار آنها قرار دهید. این
عدد بسیار رقم بالایی است و داروخانه‌ها را مجبور به تخلف می‌کند. به همین
دلیل بسیاری از کارشناسان حوزه دارو بر این عقیده‌اند که نباید یک شرکت که
تا به امروز تنها در حوزه تاکسی اینترنتی فعال بوده به صورت غیرتخصصی وارد
حوزه توزیع دارو شود. امروز سازمان غذا و دارو آیین‌نامه‌ای را تدوین کرده
اما این آیین‌نامه به زیرساخت‌های موردنیاز برای توزیع دارو اشاره‌ای نکرده
و عملا زیرساختی برای این موضوع وجود ندارد. براساس این آیین‌نامه، مقرر
شده تا سامانه اصلی زیر نظر سازمان غذا و دارو باشد و شرکت‌های خصوصی از
طریق آن اقدام به فروش دارو کنند. این مرجعیت سازمان غذا و دارو خوب است
اما باید توزیع دارو با توزیع پیتزا متفاوت باشد زیرا اصول علمی و بهداشتی
خاص خود را دارد.
توزیع دارو نیازمند لجستیک استاندارد است و متصدی آن نیز باید آموزش دیده
باشد و نمی‌توان به همین راحتی توزیع دارو را به هر کسی سپرد. آیین‌نامه
جدید سازمان غذا و دارو خوب است اما از نظر من انجام‌پذیر نیست و قابلیت
اجرایی در زمان حال را ندارد. امروز در حوزه نسخه الکترونیک نیز شاهد هستیم
که هر از گاهی مشکلاتی پیش می‌آید و سیستم قطع می‌شود. این یک تجربه خوب
است تا با عجله به سراغ توزیع آنلاین دارو نرویم زیرا کوچک‌ترین مشکلی
می‌تواند تبعات نامطلوبی در حوزه داروی کشور داشته باشد. مسائلی همچون
محرمانه بودن پرونده بیماران، احراز هویت و مشاوره دارویی از جمله موضوعاتی
است که هنوز فکری برای آنها نشده است. برخی داروسازی را صرفا حوزه
داروفروشی می‌بینند. داروخانه صرفا محلی برای فروش دارو نیست بلکه در آن
فرآیندی طی می‌شود تا رویه علمی و بهداشتی طی شود. به همین علت در تمامی
داروخانه‌ها دکتر داروساز حضور دارد و متخصصان امور را اداره می‌کنند.
فرآیند کنترل دارو و مشاوره اهمیت بالایی دارد که تا به این لحظه در حوزه
فروش اینترنتی دارو برای آن راهکاری در نظر نگرفته‌اند.امروز فروش اینترنتی دارو هنوز به حجم زیادی نرسیده زیرا اساسا مردم به این پلتفرم‌ها اعتماد نکرده‌اند. بنابراین مردم ترجیح می‌دهند که از داروخانه‌ها خرید کنند اما باید توجه داشت که این روند ممکن است تغییر کند. فروشگاه‌های غیرمجاز اینترنتی دارو، سهم بسیار کمی از بازار دارو دارند اما اگر نظارت‌ها به نقطه‌ای نرسد که جلوی این اقدام خطرناک را بگیرد، مشخصا سهم بیشتری از فروش دارو را به خود اختصاص خواهند داد. از سوی دیگر باید توجه داشت که نرم‌افزارهایی مخصوص نسخه‌نویسی طراحی شده و شرکت‌ها نیز مجوز نسخه‌نویسی دریافت کرده‌اند که مجموع این دو اتفاق سبب شده به پزشکان پول داده شود تا از یک داروی خاص با یک برند خاص برای بیماران تجویز شود. بعضا حتی شاهد هستیم که پلتفرم‌ها به سمت داروخانه‌ها می‌روند و با آنها توافق می‌کنند تا فروش اینترنتی را به سمت آنها سوق دهند و در مقابل درصدی از قیمت دارو به حساب پلتفرم واریز شود. به گفته یکی از اعضای انجمن داروسازی یک شرکتی نسخه‌ها را به گروگان می‌گیرد و عنوان می‌کند که در صورتی بیمار را به سمت داروخانه شما هدایت می‌کنم و نسخه‌نویسی انجام می‌دهم که ۵۰ درصد سود را در اختیار آنها قرار دهید. این عدد بسیار رقم بالایی است و داروخانه‌ها را مجبور به تخلف می‌کند!
فروش اینترنتی دارو به‌ضرر مردم و به‌نفع سرمایه‌داران
آرش محبوبی رییس انجمن داروسازان تهران در نشست خبری دیروز در رابطه با توزیع اینترنتی دارو بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌های قانونی و حتی نیاز جامعه گفت: متاسفانه آن چیزی که به زودی در این حوزه به خطر می‌افتد سلامت مردم است.
وی با اشاره به اینکه برخی وزارت فناوری وزارت اقتصاد در حوزه کاری وزارت بهداشت ورود کرده و دخالت می‌کنند، افزود: این در حالی است که براساس تفکیک اختیارات، معذوریت‌ها و سیاست‌های مقام معظم رهبری، کلیه اموری که به بحث بهداشت و سلامت برمی‌گردد باید در چرخه وزارت بهداشت صورت بگیرد.
برخی به حوزه دارو به عنوان تجارت نگاه می‌کنند و می‌گویند ما زیرساخت‌های تجارت الکترونیک را فراهم کرده‌ایم و یک‌سری شرکت‌ها نیز در این حوزه چندصد هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده‌اند، پس می‌توان در قالب این سرمایه‌گذاری توزیع اینترنتی دارو را هم جا داد. محبوبی ادامه داد: با این حال از آنجایی که به نظر می‌رسد برخی در وزارتخانه‌های دیگر منافع یا زیرساخت‌های آماده‌ای را دارند که می‌توانند از آنها استفاده کنند و درآمدزایی داشته باشند به این حوزه ورود کرده‌اند. به‌خصوص که مدام به حوزه تجارت الکترونیک اشاره می‌کنند و متوجه نیستند که بحث بهداشت و درمان حوزه تجارت نیست یعنی گرفتاری ما نیز سر همین مباحث فلسفی سلامت و حقوق اولیه انسانی در حوزه سلامت است.
این داروساز تاکید کرد: این افراد به حوزه دارو به‌عنوان تجارت نگاه می‌کنند و می‌گویند ما زیرساخت‌های تجارت الکترونیک را فراهم کرده‌ایم و یک‌سری شرکت‌ها نیز در این حوزه چندصد هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده‌اند، پس می‌توان در قالب این سرمایه‌گذاری توزیع اینترنتی دارو را هم جا داد و به زور می‌خواهند این کار را جلو ببرند.
محبوبی با اشاره به وظایف وزارت بهداشت تصریح کرد: وظیفه ذاتی مسئولان این وزارتخانه این است که از سلامت مردم دفاع کند و نگذارند آسیبی به سلامت مردم وارد شود. این درحالی است که طی ۲سال گذشته خیلی از این شرکت‌ها که در حوزه تجارت الکترونیک در بخش‌های تاکسی اینترنتی و حتی هتلداری و… فعالیت دارند به بزرگ‌ترین توزیع‌کنندگان فرآورده‌های قاچاق سلامت، دارو و فرآورده‌های ممنوعه تبدیل شده‌اند.
این داروساز اضافه کرد: گزارش تخلفات آنها بسیار زیاد بوده و جای تاسف دارد که بعضی از نهادها با نفوذی که دارند باعث شدند تا این لحظه با این پلتفرم‌ها برخورد چندانی نشود. همچنین در اثر برخی حمایت‌های بعضی از وزارتخانه‌ها و نهادها از آنها، توانستند به سادگی از این موضوع قسر در بروند.
برخی نهادها به جای کمک به مردم دنبال منافع مالی هستند
محبوبی در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی که برخی از نهادها اصرار به توزیع اینترنتی دارند چه پیشنهادی می‌دهد؟ گفت: الان در حوزه دسترسی به دارو، به خدمات دارویی و داروخانه‌ها در کشور وضعیت مطلوبی داریم و این حوزه مشکل دسترسی ندارد اما مسلم است که شمار بسیاری از نیازهای دیگر در حوزه ای‌تی و زیرساخت‌های مربوط به آن وجود دارد که می‌تواند در بخش‌های توزیع، نگهداری و حفظ کیفیت کمک‌کننده باشد.
وی افزود: با این حال به‌خاطر اینکه این حوزه‌ها هزینه‌بر است و در نهایت هم برای دوستان هم سود چندانی ندارد نمی‌خواهند به سلامت مردم کمکی کنند. پیشنهاد بنده این است عزیزانی که می‌خواهند در حوزه آی‌تی خدمتی انجام دهند بیایند برای رفع نیازهایی که اعلام کرده‌ایم و تاکنون هیچ‌کسی تمایلی به انجام آنها نداشته است این نیازها را در دست بگیرند و کمک کنند که باری از دوش مردم برداشته شود. بنابراین به جای اینکه بار جدیدی بر دوش مردم بگذارند باری از دوش بردارند.
کشورهای پیشرفته توزیع اینترنتی دارو را نپذیرفتند
رییس انجمن داروسازان تهران در پاسخ به این سوال که چقدر تجربه توزیع اینترنتی دارو در بین کشورهای همسایه و از آن مهم‌تر در سطح بین‌المللی موفق بوده است؟ گفت: شاید کشورهای اطراف ایران چندان مرجع خوبی برای سیاستگذاری حوزه دارو نباشند چراکه یکی از بزرگ‌ترین بازارهای قاچاق دارو در سطح دنیا در همسایگی ماست. تولید و عرضه قاچاق دارو در دنیا در همین نزدیکی ایران رخ می‌دهد بنابراین اگر می‌خواهیم وضعیت بهتر شود باید به دنبال مراجع بهتری باشیم.
محبوبی افزود: دارو در کشور ما مساله پنهانی نیست و تمامی روند آن از عرضه، قیمت، خدمات دارویی و غیره به صورت شفاف انجام می‌شود و این مهم در مقایسه با تمامی همسایه‌هایمان از لحاظ قیمت و دسترسی شرایط بسیار متفاوت و بهتری دارد. علاوه‌بر این، از لحاظ تعداد داروسازان، سرانه داروسازان، تعداد داروخانه‌ها، سرانه داروخانه‌ها و حتی نوع خدمت و نظام ژنریکی که در ایران ارائه می‌شود همگی باعث شده مشابه ایران نه تنها در سطح کشورهای همسایه بلکه در دنیا بسیار کم باشد.
این داروساز با اشاره به اینکه به جای مقایسه با کشورهای همسایه باید خودمان را با کشورهای پیشرو‌تر مقایسه کنیم، ادامه داد: برای مثال در کشورهای آسیایی که با آنها برخورد داریم همین کره‌جنوبی باوجود برخورداری از سیستم آی‌تی بسیار قوی از آن جهت که با توزیع اینترنتی احتمال خطر برای سلامت مردم را می‌دهد و نتواند کنترل لازم بر روی آن داشته باشد، به‌طور کامل این شیوه از دارو‌رسانی را ممنوع اعلام کرده است.
وی اضافه کرد: در ژاپن که از لحاظ تکنولوژی آی‌تی یا خدمات درمان دارویی و استانداردهای دارویی وضعیت بهتری نسبت به ما دارد نیز می‌بینیم که توزیع اینترنتی دارو فقط به داروهای OTC یا همان داروهای بدون نسخه محدود شده و کاملا تحت کنترل است.
این داروساز تاکید کرد: خیلی از اوقات طرفداران توزیع اینترنتی دارو طی مثال‌هایی که می‌زنند به آمریکا اشاره می‌کنند و می‌گویند این موضوع در آمریکا اجرایی می‌شود. بد نیست بدانید که یک بسته قرص استامینوفن در آمریکا به قیمت ۱۰۰دلار به فروش می‌رسد و اگر حتی آن را با ارز دولتی ایران هم حساب کنید قیمتی در حدود ۴میلیون تومان دارد بنابراین اگر بخواهیم آن شرایط را ایجاد کنیم این گرانی هم ایجاد خواهد شد.
بدون زیرساخت قانونی مجوز به پلتفرم‌ها فسادزاست
محبوبی با اشاره به اینکه توزیع اینترنتی دارو در آینده نزدیک باعث این می‌شود که درمان سرطان در کشور برای هر بیمار به هزار دلار تا ۲هزار و ۵۰۰ برسد، گفت: آیا این نقطه مطلوب مردم است؟ یعنی فقط برای اینکه یک عده‌ای وارد تجارت الکترونیک و کسب و کار الکترونیک شوند ما می‌توانیم به آن حوزه هم ورود کنیم؟ آیا اصلا کشور ما به لحاظ ارزی و ریالی و پشتوانه صنعتی و مالی شرایط این کار را دارد؟ فکر می‌کنم ندارد.
وی تصریح کرد: وقتی شیوه توزیع به آن شکل را بیاوریم و مصرف القایی شروع شود، مصرف بالا برود و اطلاعات مردم به دست پلتفرم‌ها بیفتد آیا قوانین پیشگیری از کارتل‌ها را داریم؟ آیا قوانینی برای جلوگیری از فساد در این حوزه را پیش‌بینی کرده‌ایم؟ آیین‌نامه‌ها را نوشته‌ایم و قوانین آن در مجلس تصویب شده است؟
این داروساز اضافه کرد: در آن کشورهایی که درباره‌شان صحبت می‌شود تمامی این نکات از قبل دیده و تبدیل به قانون شده و به آنها عمل می‌شود اما ما هنوز برای این موارد هیچ آیین‌نامه و قانونی نداریم و می‌خواهیم این سیستم را راه‌اندازی کنیم. بنابراین به نظر می‌رسد اگر قرار است روزی به این شکل عمل شود اول باید با نظر نیروهای متخصص چه در بخش حقوقی، در بخش پزشکی، دارویی و حتی اخلاق پزشکی مشورت شود و در نتیجه آن مشورت آیین‌نامه، قوانین و نکاتی را که موجب حفظ سلامت مردم و حفظ حقوق اولیه مردم می‌شود در نظر بگیرند.
رییس انجمن داروسازان تهران ادامه داد: در گام‌های بعدی باید به سراغ حوزه اجرا براساس قوانین و آیین‌نامه‌هایی که تدوین شده برویم اما اتفاقی که الان افتاده، بیش از ۲سال است که در کشور یک تعداد از همین سکوها به صورت کاملا غیرقانونی این کار را انجام می‌دهند و برخورد آنچنانی هم با آنها نشده است. بنابراین وای به روزی که یک مجوزی بدون نوشتن هیچ آیین‌نامه و دستورالعملی هم به این دوستان داده شود، بنده نمی‌دانم آن روز چه اتفاقی خواهد افتاد؟
محبوبی تاکید کرد: همانطور که اشاره کردم توزیع اینترنتی دارو در خیلی از کشورهای پیشرفته ممنوع است. متاسفانه در نظام‌های اقتصادی آزاد کنترل روی قیمت و دسترسی نیست. آیا می‌خواهیم نظام دارویی و سلامت مردم را به آن سمت سوق دهیم؟ اگر سیاست این است و بعد نمی‌خواهیم هیچ‌کسی پاسخگو و مسئولیت کاری که کرده است را بپذیرد باشد به آن سمت برویم.
وی تصریح کرد: هرچند اجرای این طرح از جهت مالی به نفع جامعه داروسازی و پزشکی است چراکه خدمت ما گران‌تر خواهد شد و دسترسی هم به خدمت ما کمتر می‌شود و ارزش کار ما بالا می‌رود اما از لحاظ سلامت مردم این یک خطر همه جانبه است که متاسفانه برای آن گوش شنوایی نیست./جهان صنعت
نظرشما
آخرین اخبار