ë آیا ممکن است ویروسی در بدن فردی وجود داشته باشد اما صدمه‌ای به میزبان وارد نکند؟
این احتمال در مورد بسیاری از ویروس‌ها وجود دارد که در میزبان‌های انسانی
و حیوانی به صورت طبیعی سازگار شوند و بر همین اساس هیچ صدمه‌ای به میزبان
وارد نسازند. در حقیقت این روند بالقوه‌ای است که ویروس طی می‌کند اما
مادامی که با تغییرات ژنتیک رو به رو یا ویروسی از همان خانواده وارد بدن
میزبان شود وضعیت بالفعل پیدا کرده و این احتمال وجود دارد که به عاملی
برای انتقال بیماری ویروسی شوند. به این ترتیب ویروسی جدید، بیماری زا و از
همان خانواده که قدرت تکثیر و تهاجم بیشتری دارد وارد بدن میزبان شده و او
را به عنوان ناقل یا مخزن ویروس در طبیعت حفظ می‌کند.
ë با وجود این آیا در خصوص بیماری‌های ناشی از ویروس ابولا در کشورمان جای نگرانی وجود دارد؟
ویروس ابولا در حال تبدیل شدن به یک بحران جهانی است اما تا به حال درهیچ
منطقه‌ای از ایران و در میان جوندگان و خفاشان موجود در کشور یا نمونه‌های
انسانی مواردی از ابتلا به بیماری ویروس ابولا گزارش نشده است اما باید به
خاطر داشت آن دسته از هموطنانی که به کشورهای آفریقای غربی سفر می‌کنند یا
قصد سفر به این کشورها را دارند نیازمند دقت و توجه ویژه تری خواهند بود
زیرا در صورتی که به هر دلیلی به ویروس ابولای شایع در این مناطق آلوده
شوند، به این بیماری مبتلا شده و به منبع تهدید‌کننده انتشار این بیماری در
کشور تبدیل می‌شوند که امکان انتقال ویروس را فراهم می‌کنند.
ë تاریخچه این بیماری به چه زمانی باز می‌گردد؟
بیماری ویروسی ابولا که بشدت مسری است و در گذشته به عنوان « تب خونریزی
دهنده ابولا» شناخته می‌شد نخستین بار در سال 1976 در کشورهای کنگو، سودان و
در نزدیک رودخانه‌ای به نام « ابولا» در کشور کنگو بروز کرد. همه‌گیری این
بیماری که از قاره آفریقا و مناطق جنگلی و باران خیز آفریقای مرکزی وغربی
آغاز شد در هر جامعه‌ای امکان مرگ و میر بیش از 90 درصد افراد مبتلا را به
وجود می‌آورد.
ë نحوه ابتلای انسان‌ها به این ویروس چگونه است؟
میزبان اولیه این بیماری حیوانات آلوده هستند و بر اساس مطالعات نوعی خفاش
میوه خوار نواحی گرمسیر یا (Fruit bat) از خانواده (Pteropodidae) میزبان
طبیعی ویروس ابولا شناخته شده است. علاوه بر این شامپانزه، گوریل، خفاش
میوه خوار، میمون‌ها، (بز کوهی -جنگلی)از جمله حیوانات حساس به ویروس ابولا
هستند که به دنبال آلوده شدن احتمال انتقال بیماری به انسان‌ها را فراهم
می‌کنند.
انسان‌ها در تماس با این حیوانات، مبتلا شده و سپس به سرعت عفونت را به
افراد دیگر انتقال می‌دهند همچنین تماس انسان با ترشحات و خون حیوان آلوده
موجب ابتلا به بیماری می‌شود. ضمن اینکه تماس مستقیم انسان‌ها با فرد آلوده
یا در تماس غیر مستقیم با خون و ترشحات بدن وی (ویروس ابولا از ترشحات
دستگاه تولید مثل مبتلایان مانند اسپرم دفع می‌شود و پس از گذشت 7 هفته از
بیماری و بهبود بیمار باعث سرایت بیماری می‌شود) زمینه ابتلا به بیماری را
مهیا می‌سازد.
ë آیا در خصوص این ویروس واکسنی وجود دارد؟
تا کنون هیچگونه درمان اختصاصی یا واکسن مؤثری برای مقابله و پیشگیری از
عفونت ویروس ابولا در حیوانات و انسان‌ها کشف و ارائه نشده است.
ë نشانه‌های این بیماری چیست؟
مانند تمام بیماری‌های حاد ویروسی (مثل سرماخوردگی ها) بیماری با شروعی
ناگهانی از تب بالا، ضعف عمومی و درد ماهیچه‌های بدن، سردرد و گلودرد آغاز
شده و در مراحل بعدی با تهوع، استفراغ و اسهال، بثورات پوستی و با پیشرفت
بیماری با نارسایی کلیوی و کبدی و خونریزی‌های داخل احشایی وپوستی – مخاطی
توأم می‌شود. در آزمایشات معمولی خون، شایع‌ترین یافته کاهش گلبول‌های
سفید و پلاکت‌های خون است.
ë دوره کمون این بیماری به چه صورت است؟
دوره پنهان بیماری ابولا یعنی از زمان ورود ویروس به بدن تا زمان شروع علائم بیماری بین 2 تا 21 روز است.
ë آیا می‌توان به نکات تشخیصی یا درمانی درمورد بیماری ابولا اشاره کرد؟
همان‌طور که اشاره شد تا به امروز واکسن مؤثری علیه بیماری کشف، تولید و
ارائه نشده است و هیچ داروی اختصاصی علیه ویروس در دسترس نیست اما باید به
این نکات توجه داشت که نمونه‌های خون و ترشحات بیماران مبتلا به ابولا بشدت
آلوده‌کننده است وهنگام حمل نمونه‌ها به آزمایشگاه باید محتاطانه عمل کرد.
ضمن اینکه بیماران بدحال باید هرچه سریعتر در بخش «آی. سی. یو» بستری شوند
و تحت درمان مراقبتی قرار گیرند.
ë بهترین اقدام برای پیشگیری از این بیماری چیست؟
لازم است در منطقه شیوع بیماری قرنطینه اعلام شود وتمام بیماران از افراد
سالم جدا (ایزوله) شوند وحیوانات مشکوک به آلودگی تلف و از محیط تماس
انسانی دورشوند. اکنون سازمان بهداشت جهانی برنامه‌های مراقبتی و نظارت
مستمر و جدی را در کنار پروژه‌های پژوهشی برای به دست آوردن راهکارهای
درمانی و واکسیناسیون آغاز کرده است، مضاف بر اینکه آموزش همگانی در زمینه
ابعاد بیماری از طریق رسانه‌های عمومی، ساده ترین، کم هزینه‌ترین و
مؤثرترین راهکار فعلی برای مقابله با «بیماری ویروس ابولا» بشمار می‌رود.ایران
