آبله‌مرغان و سرخک، در نیمه راه

شفاآنلاین>سلامت>از اواخر سال گذشته برخی پزشکان درباره افزایش بیماری‌های واگیردار و عفونی مانند آبله‌مرغان، سرخک و سرخجه هشدار داده بودند. آبله‌مرغان همان بیماری شایعی است که خیلی‌ها آن را با تاول‌های قرمز و ملتهب می‌شناسند. در کودکان شایع‌تر است و در بزرگسالان معمولا به زونا تبدیل می‌شود. آبله‌مرغان به ایجاد بثورات پوستی و تاول‌های کوچک و خارش‌دار منجر شده که در نهایت پوسته‌پوسته می‌شوند. این تاول‌ها معمولا از قفسه سینه، پشت و صورت آغاز می‌شوند و سپس به پوست سایر اندام‌ها  گسترش می‌یابند.

به گزارش شفاآنلاین:علاوه بر علائم پوستی ممکن است تب، خستگی و سردرد را هم به همراه داشته باشد و معمولا پنج تا هفت روز طول می‌کشد. عوارض آن گاهی حتی به سینه‌پهلو، التهاب مغز و عفونت‌های پوستی باکتریایی هم منجر می‌شود.

القصه اینکه دوباره ساز ناکوک بیماری‌های واگیردار، البته نه به سیاق و شدت گذشته کوک شده است. موضوعی که شهنام عرشی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت هم روز گذشته به آن اشاره کرد: «میزان ابتلا به بیماری آبله‌مرغان در اوایل فصل بهار و اواخر فصل پاییز سال گذشته افزایش یافت. بررسی میزان ابتلا به آبله‌مرغان در سال گذشته از افزایش این بیماری نسبت به سال‌های گذشته حکایت می‌کند». عرشی یکی از دلایل این افزایش را پاندمی کرونا معرفی کرده بود: «ارتباط کودکان به‌واسطه پروتکل‌های بهداشتی در دوران پاندمی کرونا کاهش یافته بود و به همین دلیل هم میزان ابتلا به بیماری آبله‌مرغان در سال‌های گذشته کاهش یافت. سال گذشته، ارتباط کودکان به‌واسطه بازگشت به زندگی عادی افزایش یافت و به همین دلیل، میزان ابتلا به آبله‌مرغان در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافت». او البته گفته بود که صرف‌نظر از علل افزایش بیماری آبله‌مرغان در سال ۱۴۰۲، این احتمال وجود دارد که میزان ابتلا به این بیماری در فصل بهار افزایش یابد. پیش از آن و در اسفند سال گذشته هم محمدرضا کشت‌مندی، متخصص اطفال و مدیر بیمارستان کودکان اکبر مشهد هم از افزایش هفت برابری میزان مراجعه کودکان مبتلا به آبله‌مرغان نسبت به سال گذشته خبر داده بود. البته وضعیت مشهد کمی متفاوت از سایر شهرهاست و به علت زائرپذیربودن حجم زیادی از مسافران در آنجا رفت و آمد دارند؛ چنان‌که نفیسه برهانی، متخصص اطفال، جزئیاتی درخصوص چرایی رشد همه‌گیری آبله‌مرغان در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته بود: «مشهد به دلیل زیارتی‌بودن، در فصول زیارتی حجم مسافر زیارتی زیادی را به‌خصوص از عراق می‌پذیرد. در حرم خیلی‌ها عامل انتقال این بیماری هستند و شاهد هستیم که مردم در حال سرفه و بیماری و حال بد به حرم می‌آیند و در آن فضای محدود و مسقف قرار می‌گیرند. همین باعث انتقال بیماری می‌شود. البته این انتقال بیماری خیلی هم بد نیست و بالاخره بدن باید آنتی‌بادی کسب کند». البته این موضوع مختص مشهد یا صرفا شهرهای مرزی نیست و به‌تازگی خبرهایی از تاخت و تاز بیماری‌های ویروسی در مازندران به‌ویژه در تعطیلات نوروزی هم به گوش می‌رسد. گرچه در این استان بیشتر کرونا،‌ سرماخوردگی و آنفلوانزا جولان داده‌اند. رضا صفری‌عربی، سرپرست معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران، اصلی‌ترین عامل فعلی ابتلای افراد به این بیماری‌های ویروسی را آداب و رسوم عید نوروز می‌داند: «روبوسی و حضور در جمع‌های خانوادگی باعث انتشار سریع و بیشتر ویروس این بیماری‌ها شده است. همان‌طورکه سال‌های قبل و دوران پیدایش و شیوع کرونا نکات بهداشتی جدی گفته می‌شد، اکنون نیز ضرورت دارد این نکات مورد نظر قرار گیرد».

نقش مهم مدارس

بازگشایی مدارس یکی از علل مهم دیگر شیوع بیماری‌ها به‌خصوص بیماری‌های واگیردار محسوب می‌شود. موضوعی که مورد توجه حمید عمادی، رئیس بخش عفونی بیمارستان امام خمینی بوده و به میزان گفته است: «در سالی که گذشت عفونت‌های تنفسی بسیار شایع بود که یکی از دلایلش این بود که بیماری‌ها عمدتا در بین کودکان و در مدارس شیوع داشت و توسط دانش‌آموزان به خانه آورده می‌شد و سایر اعضای خانواده را نیز درگیر می‌کرد و این در حالی است که کودکان هفت تا ۱۲ ساله سالانه بین شش تا ۱۲ بار یعنی تقریبا هر دو ماه یک بار به عفونت‌های تنفسی مبتلا می‌شوند».

به گفته او طی سه سال گذشته به دلیل شیوع بیماری کرونا مدارس به صورت غیرحضوری برگزار می‌شد و پس از حضوری‌شدن نیز شیوه‌نامه‌های بهداشتی از جمله استفاده از ماسک رعایت می‌شد و کودکان کمتر به بیماری‌های عفونی مبتلا شدند، اما در سالی که گذشت به صورت جدی استفاده از ماسک و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی کنار گذاشته شد و مدارس به روال سابق فعالیتشان را از سر گرفتند و به همین دلیل دانش‌آموزان به تمام عفونت‌های تنفسی که باید طی سال‌های گذشته به آنها مبتلا می‌شدند، دچار شدند و از ابتدای سال به صورت متعدد بیمار شدند و هنگامی که از یک عفونت بهبود می‌یافتند، دچار عفونت دیگری می‌شدند و به تبع آنها اعضای خانواده نیز به این عفونت‌ها گرفتار می‌شدند.

چه خبر از سرخک؟

یکی دیگر از بیماری‌های واگیرداری که البته در ایران به کنترل درآمده سرخک است. سرخک نوعی عفونت سیستم تنفسی است و علائمی از جمله تب، سرفه، آبریزش بینی و راش پوستی در نقاط مختلف بدن دارد. این بیماری از طریق تنفس منتقل می‌شود و به‌شدت واگیردار است و گفته می‌شود ۹۰درصد افراد فاقد ایمنی که با بیمار مبتلا به سرخک زندگی می‌کنند، این بیماری را از او می‌گیرند. دوره نهفتگی سرخک به‌طور میانگین ۱۴ روز است و چهار روز پس از بروز راش‌ها قابلیت سرایت دارد.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره وضعیت بروز سرخک گفته است: «اگرچه سرخک را کنترل کرده‌ایم و در مرحله حذف آن قرار داریم، اما به‌واسطه شایع‌بودن این بیماری در کشورهای پاکستان و افغانستان و رفت و آمدها، با خطر بیماری سرخک مواجه هستیم. به دلیل اینکه سرخک در کشورهای همسایه شایع است رصد و پایش این بیماری، مهم قلمداد می‌شود. رصد و پایش سرخک باید به نحوی باشد که افراد واکسینه‌نشده از مرزهای شرقی وارد کشور نشوند».

او اعلام کرد که سال گذشته، بیماری سرخک در استان‌های جنوب شرقی به ویژه شهرستان چابهار افزایش یافت و بر همین اساس هم اقدامات کنترلی انجام شد؛ «چندین دوره واکسیناسیون سرخک در استان‌های جنوب شرقی کشور به منظور کنترل شرایط انجام شد و وزارت بهداشت به‌واسطه انجام واکسیناسیون توانست اپیدمی سرخک در استان‌های جنوب‌ شرقی کشور را کنترل کند».

آن‌طورکه او گفته خوشبختانه با پاندمی سرخک مواجه نیستیم، چراکه واکسیناسیون این بیماری به صورت مستمر در تمام نقاط کشور انجام می‌شود؛ «علاوه بر واکسیناسیون روتین وزارت بهداشت علیه بیماری سرخک، واکسیناسیون اضافه بر سازمان نیز در صورت نیاز انجام می‌شود. کمیته کشوری ایمن‌سازی توصیه کرده است که واکسن سرخک در شش‌ماهگی برای اطفال در معرض خطر تزریق شود». هفته گذشته حسین فرشیدی، معاون وزیر بهداشت هم دراین‌باره هشدار داده و به آنا گفته بود: «متأسفانه با وجود اینکه واکسیناسیون سرخک در کشور بسیار خوب بوده اما موارد ابتلا در حال افزایش است». او نیز مهم‌ترین دلایل افزایش آمار سرخک در کشور را شیوع بالای آن در چهار کشور همسایه دانسته بود؛ «در افغانستان آماری که وجود دارد این است که شش هزار نفر در این کشور به سرخک مبتلا شده‌اند. در پاکستان، عراق و ترکیه هم همین آمارها وجود دارد. اگرچه در کشورهای همسایه ممکن است واکسیناسیون کمتری نسبت به ایران انجام داده باشند با این حال در کشورهای اروپایی هم میزان افزایش موارد مبتلا به سرخک نیز دیده می‌شود، بر همین اساس می‌توان گفت که جابه‌جایی جمعیت از پاکستان و افغانستان به اروپا و ایران که در مسیر آن است موجب افزایش ابتلا به سرخک شده است».

استان‌های در معرض بیماری

استان‌های جنوب شرقی شامل سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان بیشتر در معرض سرخک قرار دارند و در این استان‌ها واکسیناسیون در حال انجام است. چنانچه رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت هم گفته است که اگر میزان ابتلا به سرخک در استان سیستان و بلوچستان افزایش نیابد، برنامه واکسیناسیون روتین انجام می‌شود. اگر موارد افرادی که از مرزها وارد کشور می‌شوند افزایش یابد، برنامه واکسیناسیون اضافه بر سازمان توسط وزارت بهداشت انجام می‌شود.

با این حال، به نظر می‌رسد به مراقبت‌های مرزی بیشتری نیاز است. البته مراقبت صرفا به مسیرهای زمینی و مرزها محدود نمی‌شود و به گفته حسین فرشیدی، معاون وزیر بهداشت، در فرودگاه‌های بین‌المللی هم تیم‌هایی مستقر هستند که به رصد مسافرانی از کشورهای دارای آلودگی و منشأ بیماری می‌پردازند. اگر فردی مشکوک به یک بیماری باشد در همان‌جا از فرد نمونه‌برداری شده و در صورت نیاز به مراکز تشخیصی و درمانی منتقل می‌شود.

نگرانی‌ها درمورد افزایش بیماری‌های تنفسی در ایام نوروز بیشتر بود، آن هم به دلیل حجم بیشتر سفرها و جابه‌جایی مردم در شهرهای مختلف و حتی سفرهای خارجی. دلیل دیگر هم خنکی فصل بهار عنوان شد. اینکه به دلیل خنکی هوا این بیماری‌ها در بین مردم می‌چرخید. بنابراین این احتمال وجود دارد که با گرم‌شدن شاهد کاهش عفونت‌های تنفسی باشیم./شرق