اظهارات مسئولان دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران نشان می‌دهد که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد بیماران بیمارستان‌های تهران را افراد شهرستانی تشکیل می‌دهند. حتی پیش از این علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفته بود ۶۵ درصد بیماران یکی از بیمارستان‌های بزرگ آموزشی تهران، از شهرستان می‌آیند.گشتی در بیمارستان‌های مشهد نیز شما را با تعداد زیادی از بیماران شهرستانی روبرو خواهد کرد. چهره‌های سبزه و گندم گونی که هر کدام از شهر و دیاری برای درمان عزیزانشان، راهی مشهد شده‌اند.دهقانی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در این باره می‌گوید «بر اساس بررسی‌های انجام شده در پنج مرکز درمانی بزرگ مشهد، حدود ۳۰ درصد از بیماران و مراجعین به مراکز درمانی این دانشگاه افراد غیر بومی هستند.» او عمده این بیماران را از اهالی گلستان، مازندران، خراسان شمالی و جنوبی و کرمان می‌داند.وضعیت در دیگر کلان‌شهرهای کشور نیز دست کمی از مشهد ندارد. جوکار، نماینده مردم یزد در مجلس، معتقد است بین ۳۰ تا ۴۰ درصد تخت‌های بیمارستانی یزد را افراد غیربومی تشکیل می‌دهند. خرداد ماه سال جاری نیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز اعلام کرد که ۲۸ درصد بیماران استان فارس غیربومی هستند.برخی علت این حجم از مراجعات را توزیع نامناسب پزشکان در کشور می‌دانند. برای اثبات این ادعا نیز به حضور بیش از ۴۰ درصد پزشکان متخصص کشور، فقط در ۵ کلان‌شهر استناد می‌نمایند. ادعایی که گرچه درست است اما نمی‌تواند به تنهایی عامل این مراجعات باشد.
نگاهی به آمار پزشکان متخصص کشور نشان می‌دهد که به ازای هر ۱۰۰۰ نفر کمتر از یک پزشک متخصص در کشور فعالیت دارد. در نتیجه دسترسی پایین به پزشک، راهی جز آوارگی در شهرهای غریب را پیش پای بیماران باقی نمی‌گذارد.از سوی دیگر ماندگاری پایین پزشکان در شهرستان‌ها نیز در افزایش سفرهای درمانی موثر بوده است. چرا که پزشکان غیربومی بلافاصله پس از اتمام دوره تعهد خدمت خود، این مناطق را ترک کرده و به شهرهای بزرگ می‌روند. در حالی که بخش زیادی از تجارب پزشکی خود را به واسطه فعالیت در شهرستان‌ها بدست آورده‌اند. با رفتن این پزشکان به شهرهای بزرگ، مردم نیز برای گرفتن خدمات با کیفیت مجبور خواهند شد به دنبال پزشکان، راهی کلان‌شهرها شوند.کارشناسان نیز معتقدند بخش زیادی از خدمات بهداشت و درمان، «انسان محور» است. به عبارت دیگر حتی با تامین تجهیزات و تخت بیمارستانی در مناطق مختلف،باز هم نمی‌توان تضمین کرد که مشکلات برطرف شود.چندی پیش بود که اعلام گردید یکی از اتاق‌عمل‌های بیمارستان شهر کوار، به علت کمبود پزشک غیر فعال مانده است. علاوه بر این طی دوسال اخیر بیش از ۱۵ هزار تخت بیمارستانی نیز به افتتاح رسیده اما همچنان سفرهای درمانی به قوت خود باقی مانده‌اند.وزارت بهداشت تنها مسئول سلامت بیمار است نه همراهان در حاشیه نشست طرح سلامت نوروزی وزارت بهداشت، معاون درمان این وزارتخانه در پاسخ به پرسشی در مورد مرگ خانواده کردنژاد، گفت:«همراه بیمار چند نفر هستند و از کجا آمده‌اند و کجا باید اسکان پیدا کنند، مسئولیت شهرداری، وزارت شهرسازی و وزارت کشور است و جایی باید برای آنان درست کنند تا گرفتار نشوند.»
سفرهای درمانی: سرقت، بار مالی و تصادف
وی با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت تنها مسئول مریض است و بودجه‌اش هم کفایت نمی‌کند، می‌گوید «ما در بودجه‌مان پولی برای همراه مریض نداریم و مجبوریم خیرین را پای کار بیاوریم.» سعید کریمی در پاسخ به اینکه آیا کمبود پزشک عامل این سفرهای درمانی بیماران شهرستانی است توضیح می‌دهد « پزشک و تخصص‌های پزشکی به اندازه کافی هستند و حضورشان در تهران به علت بی‌اطلاعی مردم است.»سفرهای درمانی در وهله اول فرصت خوبی برای جبران کمبود پزشک بنظر می‌رسد. اما در عمل مشکلات مختلفی را باخود به همراه دارد. اسکان همراهان بیمار یکی از این موارد است. مشکلی که بسیاری از آنان را مجبور کرده تا درون چادر یا خودروهای خود روزگار بگذرانند. مشکل دیگر به خطرات طول سفر مربوط است. از سرقت وسایل و گم‌شدن در شهرهای بزرگ گرفته تا تصادف در جاده‌های ارتباطی.اسماعیلی، نماینده مردم میانه در مجلس، در مورد مشکلات حاصل از سفرهای درمانی می‌گوید:«سفرهای درمانی هم مشکلات خاص خودش را دارد؛ شرایط برخی از بیماران در مناطق محروم کاملاً اورژانسی است و تا به مراکز درمانی مجهز برسند، برخی از آنان جان خود را از دست می‌دهند. همچنین هزینه مراجعه به مراکز درمانی در مراکز استان‌ها یا شهرستان‌ها یا پایتخت بسیار زیاد است و به مردم مناطق محروم و روستانشین هزینه زیادی را تحمیل می‌کند.»کارشناسان معتقدند هزینه‌های بالا و سختی‌های مسافرت باعث می‌شود مردم مناطق محروم، وقتی به پزشک مراجعه کنند که بیماری به مراحل حاد خود رسیده باشد. با وخیم شدن بیماری، احتمال بهبود نیز کاهش می‌یابد. علاوه بر این طول مدت درمان نیز افزایش می‌یابد. اتفاقی که افزایش هزینه‌ها را به دنبال خواهد داشت.آرمان
