شفا آنلاین>سلامت>انگار همیشه از داخل یک لوله تفنگ به دنیا نگاه می کنند و هرچه می گذرد هم میدان بینایی شان از اطراف تنگ تر می شود. نوعی دید مرکزی که احتمالا احساس کلافگی هم به دنبال دارد. قصه ولی به همین جا ختم نمی شود، با ادامه یافتن بیماری همین دید مرکزی هم از بین می رود و رفته رفته فرد دچار نابینایی می شود. این شرایطی است که بیماران مبتلا به آب سیاه یا گلوکوم دارند. یک عارضه بی نشانه که با آسیب دیدن عصب های بینایی به وجود می آید. به مناسبت روز جهانی آب سیاه برای افزایش بردن آگاهی همگانی درباره این بیماری و پیامدهای جبران ناپذیرش قرار است کمی در این باره بگوییم.
وقتی عصب‌ها آسیب می‌بینند
به گزارش شفا آنلاین:چشمان ما دارای نوعی
مایع داخلی است که زلالیه نام دارد. این مایع دائم از مویرگ ها در چشم ترشح
می شود و ضمن تغذیه رساندن، به چشم شکل و قوام می دهد. اگر به هر دلیلی
مایع زلالیه بیش از اندازه تولید یا دفع شود، فشار داخلی چشم بالا می رود.
به همین دلیل آرام آرام و بدون اینکه فرد متوجه شود به قسمت هایی از عصب
بینایی که مربوط به دید محیطی و میدان بینایی هستند آسیب وارد می شود.
دومین عامل کوری
آب سیاه یا گلوکوم دومین عامل کوری
برگشت ناپذیر در دنیاست و شامل گروهی از بیماری هاست که با افزایش فشار
داخل کره چشم, فرورفتگی و آتروفی سر عصب بینایی و اختلال میدان دید مشخص
می شود.
76,000,000 نفر در جهان
در سال ۲۰۲۰ برآورد شده بود که ۷۶میلیون نفر در جهان مبتلا به این بیماری هستند و شیوع بیماری رو به افزایش است.
6 درصد
حدود 6 درصد از افراد بالای چهل سال مبتلا به بیماری آب سیاه چشم هستند و به دلیل اینکه نشانه خاصی ندارد از آن بی خبرند.
50 درصد
با اینکه گلوکوم ارتباط مستقیمی با فشار
داخلی چشم ها دارد، تقریبا ۵۰ درصد بیمارانی که دچار آب سیاه می شوند
در بازه ای از زمان ها فشار چشم طبیعی دارند. از این رو ممکن است فردی فشار
چشم طبیعی داشته باشد و به گلوکوم مبتلا باشد و برعکس فشار چشم بالایی
داشته باشد، ولی گلوکوم نداشته باشد.
10 برابر
احتمال بروز گلوکوم در افرادی که بستگان درجه یک آن ها مبتلا به این بیماری هستند ۱۰ برابر بیشتر از دیگران است.
سن بیماری گلوکوم
هیچ سنی از ابتلا به گلوکوم مصون
نیست، طوری که این بیماری ممکن است در نوزادان هم یافت شود، ولی شیوع آن
خیلی کم است. در حالت کلی هرچه سن بالاتر برود، میزان شیوع این بیماری
بیشتر می شود.
جنس بیمار در گلوکوم
این بیماری به غیر از انواع خاصی از آن، ارتباط چندانی با جنسیت ندارد.
گلوکوم مادرزادی
گلوکوم مادرزادی در نوزادان
و شیرخواران با نشانه های ریزش اشک، بستن چشم ها در تماس با نور یا ترس
از نور و جمع کردن پلک ها مشخص می شود. گاهی هم قرنیه چشم بزرگ و کدر
می شود.
روش رایج جراحی گلوکوم
هدف از جراحی چشم در بیماری
گلوکوم، ایجاد محل خروج جدیدی برای مایع داخل چشم است. جراح قطعه کوچکی
از بافت صلبیه یعنی سفیدی چشم را بر می دارند و این سبب به وجود آمدن کانال
کوچکی برای عبور مایع درون چشم می شود. سپس قسمت سفید چشم که برداشته شده
است با لایه نازک و شفافی از ملتحمه (به معنی جوش خورده و به هم پیوسته
و منظور غشا مخاطی نازک و شفافی که سطح داخلی پلک ها را مفروش می کند)
پوشانده می شود. مایع از مجرای ایجاد شده و از زیر ملتحمه ای که روی
آن پوشانده شده است عبور می کند و از چشم خارج می شود. در بعضی از بیمارانی
که جراحی شده‌اند تا حدود ۹۰ درصد در کاهش فشار ایجاد شده مؤثر بوده است.
با این حال اگر مجرای جدید که در جراحی به وجود آمده است مسدود شود ممکن
است به جراحی دیگری نیاز باشد. با اینکه جراحی گلوکوم باقی مانده دید بیمار
را حفظ می کند، ولی سبب بهبود دید نمی شود. در واقع، دید بیمار ممکن است
به خوبی دیدِ پیش از جراحی نباشد، ولی اگر جراحی نشود در درازمدت ممکن است
دید خود را کامل از دست بدهد.
توصیه‌هایی برای حفظ سلامت چشم‌ها
زمان حضور در فضای باز از عینک آفتابی و کلاه لبه پهن استفاده کنید.
سیگار را ترک کنید زیرا خطر ابتلا به بیماری های چشمی را افزایش می دهد.
غذاهای مغذی بخورید که از سلامت چشم پشتیبانی می کنند.
از نظر جسمی تحرک داشته باشید و وزن مناسب را حفظ کنید.
فشار خون بالا و دیابت را کنترل کنید، زیرا مشکلات چشم را بیشتر می کند.
وقتی روی صفحه‌نمایشگر یا یک شیء متمرکز هستید، با نگاه کردن به دور، هر بیست دقیقه به مدت بیست ثانیه، خستگی چشم را کاهش دهید.
معاینات منظم چشم را انجام دهید، پیش از اینکه به حالت های جدی تری تبدیل شوند.
نشانه های احتمالی آب سیاه
وجود نقاط کور در دید جانبی یا مرکزی
دید تونل مانند
سردرد
دردهای چشمی
حالت تهوع
تاری دید
مشاهد هاله در اطراف نور
قرمز بودن چشم
دوربین شدن چشم
تغییر مداوم شماره چشم و تعویض عینک
تأثیر منفی آب سیاه بر بینایی
گلوکوم به دو شکل زاویه باز و بسته سبب ایجاد فشار چشم و از بین رفتن رشته های عصبی و در نهایت کم شدن دید می شود.
آب سیاه زاویه باز: تخلیه زلالیه با سرعت بسیار کمی انجام می شود.
کند بودن تخلیه زلالیه سبب افزایش فشار چشم و در نتیجه آسیب عصب بینایی
می شود.
آب سیاه زاویه بسته: زلالیه به سختی خارج می شود و فشار چشم بالا می رود.
عوارض جراحی
جراحی گلوکوم هم مانند هر جراحی دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد، ازجمله:
ایجاد کاتاراکت یا آب مروارید
بروز مشکلات قرنیه
بروز التهاب یا عفونت داخل چشم
بروز تورم عروق خونی پشت چشم
راه های پیشگیری
معاینه منظم چشم
متأسفانه
بیماری آب سیاه نشانه چندانی ندارد و ممکن است شخصی با وجود داشتن این
بیماری نتواند آن را تشخیص دهد. معاینه منظم چشم به تشخیص زودهنگام آن کمک
می کند. تشخیص به موقع تنها راه برای جلوگیری از پیشرفت بیماری آب سیاه
است.
بررسی ژنتیک
ازآنجا که آب سیاه ممکن
است ارثی به بیمار منتقل شود، بهتر است ژنتیک خانواده بررسی شود. بررسی
ژنتیک، احتمال بروز این بیماری در یک فرد را نشان می دهد. اگر احتمال بروز
این بیماری در فرد تأیید شد باید از سوی متخصص چشم منظم معاینه تا در صورت
بروز بیماری فوری برای درمان آن اقدام شود.
ورزش کردن
ورزش
کردن یکی از راه های مؤثر در پیشگیری از بیماری گلوکوم است. نتایج به دست
آمده نشان می دهد فشار خون بالا و بیماری دیابت احتمال بروز آب سیاه
را افزایش می دهند و ورزش کردن یک راهکار مؤثر برای تنظیم فشار خون و قند
خون است.
قطره های چشمی
استفاده
از داروهای تجویز شده از سوی پزشک به پیشگیری و جلوگیری از پیشرفت بیماری
آب سیاه کمک می کند. انواع داروهای خوراکی و قطره های چشمی سبب کم شدن فشار
چشم و در نتیجه جلوگیری از بیماری گلوکوم می شود.
دلایل بروز بیماری
دیابت
سابقه خانوادگی و وراثت
بالا بودن سن
شرایط محیط زندگی و کار
تغذیه
ضربه های چشمی یا اعمال جراحی چشمی
التهابات درون چشمی یا سابقه نزدیک بینی
مصرف کورتون
گلوکوم نادر
میزان شیوع گلوکوم نادر در ایران
و خاورمیانه حدود یک در ۷ هزار تولد است. به طور کلی نشانه های گلوکوم
مادرزادی در سه سال اول زندگی فرد ظاهر می‌شود.
خوراکی‌هایی برای پیشگیری از آب سیاه
انواع میوه ها به ویژه موز و آووکادو
سبزیجات پهن برگ مانند کاهو و کلم
مواد غذایی آنتی اکسیدان دار
آجیل به ویژه دانه کدو تنبل
غذاهای دریایی
پرهیزهایی برای پیشگیری از فشار چشم
غذاهای فراوری شده یا پخته شده
غذاهای سرخ شده
بستنی
ذرت بو داده
گوشت گاو
بازه های سنی معاینه های دوره ای
از چهل تا پنجاه وچهارسالگی هر3سال یک‌بار
از پنجاه وپنج تا شصت وچهار سالگی هر2سال یک‌بار
بعد از 65 سال هر یک سال یک‌بار/شهرآرا
