این طرح پیشتر و به طور آزمایشی در چهار استان هرمزگان، قزوین، مرکزی و گیلان اجرا شده بود و دولت حالا اجرای سراسری آن را آغاز کرده است. آنطور که در این اطلاعیه آمده، «در این طرح، اعتبار کلیه خانوارهای یارانهبگیر شارژ شده است و آنان میتوانند یک ماه زودتر از دریافت یارانه نقدی، از این اعتبار برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی مشمول طرح ملی کالابرگ الکترونیک استفاده کنند».
در این طرح، دارندگان کالابرگ الکترونیکی تنها میتوانند از فروشگاههای معین و برخی خردهفروشیها خرید کنند. مقامهای دولتی میگویند طرح کالابرگ الکترونیکی کاملا اختیاری است و «هیچ عنوان به معنای حذف یارانه نیست، بلکه شارژ حساب یارانهبگیران برای ماه بعد است».
آنها همچنین مدعیاند این طرح با اهداف مشخصی از جمله حمایت از «اقشار ضعیف» و «جلوگیری از تورم» به اجرا درآمده و تنها برای خانوارهایی است که یارانه دریافت میکنند. در جریان حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی، مجلس موافقت با حذف این ارز را به این مشروط کرد که دولت برای جبران اثر حذف یارانه ارزی این کالاها بر معیشت مردم، راهکاری ارائه دهد. در نهایت مقرر شد اجرای طرح کالابرگ الکترونیک بر مبنای قیمت کالاهای اساسی در دستور کار قرار بگیرد؛ اما در ابتدای کار، به دلیل مهیا نبودن زیرساختهای موردنیاز، این طرح به طور آزمایشی در چهار استان به اجرا درآمد.
خبرگزاری ایسنا در توضیح این طرح نوشته است: در این مرحله برای هر فرد شامل گوشت مرغ، گوشت قرمز، برنج، روغن، ماکارونی، شیر، پنیر، ماست، قند و شکر، تخممرغ و حبوبات با قیمتهای مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب شده است.
البته خرید همه این اقلام اجباری نیست و افراد میتوانند به هر میزان از هر کدام از این کالاها و از هر مارکی خرید کنند؛ اما سقف اعتبار اختصاصیافته به هر فرد از میزان یارانه نقدی او فراتر نخواهد رفت.
این طرح در قالب «فجرانه» به مدت ۳ ماه به گونهای اجرا میشود که «شرط خرید ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه» حذف شده و اعتبار تشویقی آن از ۱۲۰ به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافته است؛ به عبارتی با این افزایش اعتبار، تورم ایجادشده کالاهای اساسی پوشش داده میشود و قیمت سبد ۱۱ قلم غذایی برای مشمولان به جای ۷۴۳ هزار تومان به نرخ روز، ۵۲۳ هزار تومان براساس قیمت سال ۱۴۰۱ خواهد بود.
یکی از سوالهایی که در زمان استفاده از این اعتبار برای افراد مطرح میشود، سازوکار استفاده از این اعتبار است. برای مثال اینکه آیا افراد میتوانند تمام اعتبار ۲۲۰هزارتومانی خود را صرف خرید برنج یا گوشت کنند؟ در همین رابطه نکته مهم دیگری که یحیوی به آن اشاره کرد این بود که افراد نمیتوانند تمام اعتبار ویژه ۲۲۰هزارتومانی خود را صرف خرید یک کالا کنند، بلکه برای هر کالا اعتبار مشخصی در نظر گرفته شده است. برای مثال ۷۵هزارتومان برای خرید نیمکیلو گوشت قرمز به ازای هر نفر در نظر گرفته شده است.
مجلس با اجرای سراسری این طرح به دولت اجازه داد به منظور «جبران کاهش قدرت خرید دهکهای پایین درآمدی» در سال ۱۴۰۲، علاوه بر یارانه نقدی و معیشتی، کالابرگ الکترونیکی هم به آنها بدهد.
کارشناسان در مخالفت با اجرای این طرح گفتهاند که «تجربه نشان داده است این منابع صرف ذینفعان نخواهد شد».
چندی پیش روزنامه تعادل نیز با ابزار تردید درباره موفقیتآمیز بودن این طرح نوشت که محدودیتهای درآمدی و نبود اعتماد باعث شده است مردم یارانه نقدی را به کالابرگ یا کوپن ترجیح دهند. این روزنامه افزود: «چند ۱۰ میلیون ایرانی در خانوارهای مختلف از نظر اقتصادی به شرایطی رسیدهاند که برای ادامه زندگی به حمایتهای دولتی نیاز دارند و این زنگ خطر میتواند در آینده به تشدید فقر منجر شود.»
واکنش کاربران به طرح جدید دولت رئیسی برای مقابله با گرانی:
* مجید غمخوار، روزنامهنگار: فروشنده که تازه مغازهاش به طرح کالابرگ وصل شده نفری ۴۰ هزار تومان از حساب مشتریای بدبخت میکشه برای خودش تا بهشون جنس یارانهای رو بده کل پول کالا برگ رو با مقداری از پول خود ملت بر میداره و بهشون میگه برید دو روز دیگه بیاید بهتون جنس بدم.
* نواب، یکی از کاربران فضای مجازی هم با گلایه نوشت: این کالا برگ دیگه چیه مردم بخاطرش دم مغازهها صف کشیدن؟ مردم رو تحقیر نکنید.
* ایرج دیگر کاربر توئیتر هم نوشته است: جلوی یه مغازه غلغله بود. از خانم مسنی پرسیدم صف چیه؟ گفت صف کالابرگ. 220 تومن جنس می دن. دو ساعت بعد وقتی همون مسیر رو برمی گشتم ، دیدم خانمه هنوز منتظر ایستاده. گفتم هنوز نگرفتید؟ گفت از 9 صبح این جام! ساعت 8 شب بود. چه اصراری به تحقیر مردم دارید؟
* مژگان هم با گلایه توئیت زد: چند روزه که بخشی از ملت در صفهای شلوغ کالابرگ فجرانه دارن می ایستن، بیشتر ساعات سیستمهای این کالابرگ قطع هست، بعضی فروشگاهها دارن کلاه سر مردم میذارن و تخلف کیفیت و قیمت و ... دارن.
* نسرین هم واکنش نشان داد و گفت: آقایان مسوول که نمیدونم کی هستن حواستون هست کالابرگ وسیلهای برای عدم رعایت شان مردم شده؟ حواستون هست اونطور که گفتید اجرایی نمیشه؟ حواستون هست فروشندهها یکسریاشون بجز مبلغ کالابرگ پول هم از مردم میگیرن؟ حواستون هست همهی اجناسرو نمیدن؟چرا بازرس نمیزارید؟ کجا باید گزارش تخلف داد؟
* محمد ازحامیان این طرح در حساب توئیتری خود نوشت: رفتم سبد کالا گرفتم،هر چی خودت میخواستی میتونستی بگیری،میونستی به اندازه همون مبلغ برداری یا اگه زیاد شد مبلغ اضافی پرداخت کنی. اگه به همین روال باشه و ربطی به کالابرگ الکترونیکی نداشته باشه و جنس دلخواهت بگیری و مهمتر از همه ادامه دار باشه خوبه و میتونه کاری مثبت برای دولت باشه.
* نرگس هم در توئیتر خود اینگونه نظر داد: آقای دولت کالابرگ میدی به قشر ضعیف دمت گرم ولی لطفا جوری مدیریت کن صف درست نشه جلو مراکزی که کالا میدن ، چند روزه تو مسیر برگشتم شاهد این صحنم که تو سرما و بارون ملت صف کشیدن از زن و مرد ، این حفظ کرامت انسانی نیست...