آیا ویروسی کشنده‌ تر از کرونا شایع شده است؟

سازمان جهانی بهداشت "WHO" اخیراً بر فوریت کسب آمادگی جهانی در برابر یک بیماری همه‌گیر جدید، به نام "بیماری X" تأکید کرد.

تدروس آدهانوم مدیر کل سازمان جهانی بهداشت، از کشورهای سراسر جهان خواست با امضای پیمان‌نامه‌ای در خصوص مقابله با این همه‌گیری نوظهور آمادگی لازم برای مواجهه با بیماری مرگبار X، که می‌تواند ۲۰ برابر کشنده‌تر از کووید-۱۹ باشد را کسب کنند.

در همین خصوص مدیرکل سازمان جهانی بهداشت از کشورهای سراسر جهان خواست تا با هم متحد شوند و پیمان‌نامه‌ای را برای مقابله با بیماری مرگبار X امضا کنند.

"بیماری X" چیست؟

بیماری X یک بیماری خاص نیست، بلکه نام یک ویروس بالقوه مشابه کووید-۱۹ است. X ممکن است یک پاتوژن جدید، یک ویروس، یک باکتری یا یک قارچ باشد که فعلاً درمان شناخته‌شده‌ای ندارد. سازمان جهانی بهداشت این بیماری ناشناخته را در میان کووید-۱۹، ابولا، تب لاسا، سندرم تنفسی خاورمیانه "MERS" نیپا و زیکا که قبلاً باعث مرگ و میر گسترده در طول شیوع خود شده‌اند دسته‌بندی کرده است.

مفهوم "بیماری X" به احتمال وجود یک پاتوژن مجهول در آینده اشاره دارد که می‌تواند باعث شیوع شدید بیماری در سطح جهانی شود. شبیه چیزی که در سال ۲۰۱۹ با آن مواجه بودیم و SARS-CoV-۲ یا عامل بیماری کرونا به طور ناگهانی از شهر ووهان چین در سراسر جهان منتشر شد. به گفته کارشناسان، با توجه به اینکه ویروس کووید هنوز به قوت خود باقی است، پیش‌بینی یک بیماری همه‌گیر جدید، نگرانی‌های جدی را در سراسر جهان ایجاد می‌کند.

سازمان جهانی بهداشت این اصطلاح را به طور رسمی و در سال ۲۰۱۸، به یک پاتوژن مجهول در آینده که پتانسیل شروع یک اپیدمی شدید جهانی را دارد، اختصاص داده است. به باور محققان بیماری X ممکن است ۲۰ برابر کشنده‌تر از کووید-۱۹ باشد.

مقابله مؤثر با بیماری X کشورها را ملزم به تمرکز بر نظارت و سیستم‌های تشخیص زودهنگام بیماری‌ها می‌کند که شامل: توانمندسازی قابلیت‌های آزمایشگاهی، پالایش دسترسی و پردازش داده‌ها، حمایت از تحقیقات برای اختراع ابزارهای تشخیصی، درمان‌ها و واکسن‌ها می‌شود.

سازمان جهانی بهداشت همواره در تلاش است که خود را با منابع لازم برای شناسایی و توقف بیماری‌ها قبل از اینکه به همه‌گیری تبدیل شوند آماده کند.

 مدیران صنعت بهداشت و درمان در دیدارهایی که چند روز پیش در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس داشتند، همگی درباره اهمیت برنامه‌ریزی برای همه‌گیری بعدی که جهان را فرا خواهد گرفت، تأکید داشتند. همه‌گیری‌ای که درنتیجه شیوع یک بیماری که فعلاً آن را بیماری ایکس می‌نامیم، پیش خواهد آمد. 

علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر شیوع ویروس خطرناک با نام X مکرر شنیده می‌شود گفت: واقعیت این است که نه بیماری X جدیدی آمده و نه تا به امروز مورد تازه‌ای شناسایی شده است.

وی با بیان اینکه صرفاً سازمان بهداشت جهانی نسبت به شیوع بیماری‌ها و ویروس‌های جدید هشدار داده است اظهار کرد: کارشناسان بهداشت جهانی این زنگ خطر را در مورد نیاز به آمادگی برای ظهور فرضی یک پاتوژن به صدا در آورده‌اند، در هفته‌های اخیر جمعی از متخصصان بهداشت عمومی در طول نشست سالانه ۲۰۲۴ گردهم آمدند تا در مورد چشم‌انداز بیماری X بحث شود، این دانشمندان معتقدند در آینده ممکن است بیماری رخ دهد که چندین برابر از کووید ۱۹ خطرناک‌تر باشد.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: مدیرکل سازمان بهداشت جهانی در پانل آمادگی برای بیماری X گفت که سازمان بهداشت جهانی برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ اصطلاح بیماری X را ابداع کرد، این اصطلاح نشانه آن است که یک اپیدمی جدی بین‌المللی می‌تواند توسط یک پاتوژن ایجاد شود، در حال حاضر این بیماری ناشناخته است ولی در عین حال می‌تواند باعث بیماری انسانی شود، بنا بر اعلام سازمان بهداشت جهانی بیماری کرونا را می‌توان اولین نوع از بیماری X در نظر گرفت.

ناجی در خصوص اینکه بیماری X چگونه می‌تواند ایجاد شود گفت: با وجود اینکه در نهایت مشخص نیست که بیماری X از کجا خواهد آمد و یا چه زمانی ظهور می‌کند، برخی کارشناسان نظریه‌هایی دارند، بیماری ایکس احتمالاً می‌تواند یک ویروس تنفسی باشد، یا عامل آن ویروسی باشد که قبلاً در بین حیوانات در گردش بوده، اما هنوز به انسان منتقل نشده است، به طور مثال ممکن است در خفاش‌ها باشد مانند کووید ۱۹ و یا در پرندگان همانند آنفلوانزای پرندگان و یا حتی در انواع دیگر گونه‌های جانوری مثل خوک یا سایر حیوانات باشد.

وی افزود: تجاوز بیش از پیش انسان به حیاط وحش، تغییرات آب و هوایی در جهان، تحقیقات نابه جا توسط غیرمتخصصان می‌توانند بر روند پیدایش این بیماری‌ها در آینده اثر داشته باشد، به استناد نظریات سازمان بهداشت جهانی، آمادگی برای بیماری X مستلزم تعهد مجدد برای تقویت مراقبت‌های بهداشتی و همچنین تحقیق و توسعه برای آزمایش دارها و سایر ابزارها است، همه گیری کووید درس‌هایی برای آینده ارائه کرده بنابراین مشکلاتی که برخی کشورها در مدیریت بیماری با آن مواجه شدند و موجبات افزایش بیماران در بیمارستان‌ها را ایجاد کرد برای کشورها مشخص است.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در پایان اضافه کرد: اجرای اصول بهداشتی، عقیم سازی انتشار بیماری، ایجاد بستر مناسب در تشخیص آزمایشگاهی بیماری‌های عفونی، انجام ردیابی موارد در تماس با بیمار و تقویت زنجیره‌های تأمین لوازم و تجهیزات از جمله مواردی است که با هدف کنترل بیماری‌های نوپدید می توان انجام داد. / فارس