زخم کاری تهران
حالا آتشی که به‌جان هتل- بیمارستان گاندی افتاده، روایت‌های مختلفی از دلیل بروز آن بیان می‌شود. از آغاز آتش سوزی در آشپزخانه بیمارستان تا وقوع آتش سوزی در لابی و حتی شروع آتش سوزی در ساختمان کناری آن و سرایت شعله ها به بیمارستان و… گرچه هنوز نظریه‌ای قطعی در این زمینه منتشر نشده است. این حریق در حالی اتفاق می‌افتاد که چندی قبل دادستانی اسامی ۷۵ ساختمان ناایمن عمومی تهران را اعلام کرده بود که در بین آنها نام بیمارستان‌های مشهوری چون رسول اکرم (ص) و امام خمینی (ره) نیز مشاهده می‌شد. با این حال در این لیست نامی از بیمارستان گاندی به چشم نمی‌خورد، ولی جلال ملکی سخنگوی آتش نشانی، بعد از اطفای حریق بیمارستان با لحنی تند و عصبانی گفته بود: «به این بیمارستان ۵ بار اخطار ناایمن بودن از منظر آتش نشانی داده شده است!» با این حال باز هم حادثه رخ داد و مسئولانی چون وزیر کشور و استاندار تهران و بسیاری دیگر از مسئولان را به پای صحنه حاثه کشاند اما….
همه ساختمان های ناایمن پایتخت
با این حال به نظر می‌رسد بیمارستان گاندی اولین مرکز درمانی نبود دچار حریق می‌شد و آخرین هم نیست، ضمن آنکه به نظر می‌رسد تعداد بیمارستان های ناایمن تهران بسیار بیش از ۶ بیمارستانی است که در لیست ساختمان های ناایمن به آنها اشاره شده است. لیستی که بعد از حادثه پلاسکو تهیه شد و از ۳ هزار ساختمان ناایمن امروز به ۷۵ سازه رسیده است. اما اینکه چطور این لیست این‌همه کاهش داشته است سوالی است که به نظر نمی رسد پاسخ به آن چندان ساده بوده باشد! کمااینکه مهدی خسروانی؛ مدیر بحران منطقه ۶ شهرداری تهران نیز با ذکر اینکه به ۴۰ بیمارستان خصوصی و دولتی بزرگ، مانند بیمارستان امام خمینی و شریعتی که در سطح منطقه هستند، هشدار داده‌ایم گفته است: «هر کدام حداقل سه اخطار را دریافت کرده و با مسئولان آنها جلسات متعددی برای حل مشکلات‌شان برگزار کرده‌ایم. ۴۰ بیمارستان این منطقه به‌خاطر ناایمن بودن وضعیت ساختمان‌ها تاکنون سه بار اخطار ایمنی دریافت کرده‌اند. در آخرین جلسه مدیریت بحران شهرداری منطقه در بیمارستان دی و با حضور مدیر بیمارستان گاندی برگزار شد که در آن مسئولان این بیمارستان‌ها مجاب شدند که در آتش‌نشانی تشکیل پرونده دهند. در این حلسات مقرر شد که مسوولان بیمارستان گاندی یک مشاور برای چگونگی اجرای به‌روزترین سیستم‌های اطفا و اعلان حریق به منظور رعایت ایمنی در فازبندی‌های مختلف داشته باشند.
اما از همان ساعت های ابتدایی انتشار این خبر تا اکنون، این سوال شاید مهمترین چالش شهروندان باشد. اینکه چرا با وجود این همه اخطارهایی که داده شده، هیچ اقدام عملی برای تعطیلی بیمارستان های ناایمن نشده و آیا نمی‌شود و در عوض این مراکز که قرار است خود مامنی برای پناه بیماران باشند، به کانون‌های خطر بدل شده‌اند؟. سوالی که چندی قبل کامران عبدولی، معاون پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در پاسخ به آن، آب پاکی را روی دست شهروندان و افکار عمومی ریخت و گفت: «برای ایمن سازی بیمارستان‌ها نمی‌توانیم آنها را تعطیل کنیم. مردم به خدمات درمانی احتیاج دارند و ایمن سازی مراکز درمانی به زمان احتیاج دارد. مراکز درمانی باید به فعالیت خود ادامه دهند و همزمان موضوع ایمن سازی را انجام دهند. ایمن سازی آنها را فازبندی کردیم و متناسب با هر فاز مجوز فعالیت موقت به آنها می‌دهیم کاری که در گذشته سابقه نداشته است. برخی از مراکز درمانی فاز دوم و سوم ایمن سازی را انجام داده اند و برخی دیگر هنوز در فاز اول ایمن سازی هستند.»
لزوم تعامل سازمانی
زهرا نژاد بهرام، عضو هیات رئیسه شورای
شهر پنجم، در مورد نقش مدیریت شهری در مواجهه با سازه های ناایمن و اینکه
چرا سازه های پرترددی مانند مدارس و بیمارستان های ناایمن بسته نمی‌شوند،
می‌گوید: «در این پرونده، ما با دو متولی اصلی مواجهیم. اول وزارت بهداشت و
بعدی شهرداری‌ها. وزارت بهداشت اتفاقا برای ایمن‌سازی بیمارستان ها و
مراکز درمانی اساسنامه و استانداردهای سفت و سخت و در عین حال به روزی دارد
و شهرداری ها نیز به خاطر آنکه باید برای سازه ها پروانه ها صادر کنند و
دستورالعمل ایمنی دارند، هر دو مستقیما در این موضوع سهیم
هستند.
اما در خصوص مواجهه با سازه‌های نا ایمن دو مساله باعث می‌شود تا برنامه‌های مد نظر در این زمینه اجرایی نشود. اول اینکه هر وقت صحبت از ناایمنی مدارس یا بیمارستان‌ها می‌شود، می گویندکه به‌خاطر کمبود بودجه نمی‌توانند ایمن سازی را رعایت کنند یا به بیمارستان ها برای ایمن سازی کمک کنند و دوم اینکه به محض پیگیری چنین مواردی و اینکه بخواهیم موضوع ناایمن بودن بیمارستان ها یا مدارس را پیگیری کنیم، فوری می‌گویند؛ این گونه موارد مخالف با مصالح اجتماعی است و ممکن است باعث نارضایتی در جامعه شود.» وی با ذکر اینکه آتش سوزی سینا اطهر هم نتوانست برای ما تجربه شود، می‌گوید: در دوران ما لیستی از ساختمان‌های ناایمن تهیه شد که به دلیل همان مصالحی که گفته شد، اجازه ندادند که منتشر شود. در آن لیست نام بیش از هزار مدرسه هم آمده بود فرسوده و ناایمن بودند. حالا شما حساب کنید اگر در یکی از این مدارس خدای ناکرده آتش سوزی رخ دهد چه فاجعه ای رخ خواهد داد!. با این وجود بیمارستان‌ها حتی شاید از مدارس هم اولویت بیشتری برای ایمن سازی داشته باشند. چون در آنجا کسانی بستری می شوند که از لحاظ جسمی ناتوانند و اتفاقا برای درمان به این مراکز مراجعه کرده‌اند!.
با تمام این تفاصیل اما هنوز یک سوال
اساسی باقی است. اینکه، بالاخره برای ایمن سازی مراکز درمانی و یا مدارس و
از این دست سازه ها چه باید کرد؟ سوالی که نژاد بهرام در پاسخ به آن
می‌گوید: «الان بسیاری از مشکلات ما و حوادثی که در ساختمان‌های ناایمن
عمومی رخ می‌دهد، به خاطر تعارض منافع سازمانی است. یعنی هر سازمانی می
خواهد فقط وظایف خودش را انجام دهد. بنابراین اگر می خواهیم مشکل ایمنی این
بناها حل شود، ابتدا باید سازمان های متولی دور یک میز جمع شوند و با
تعامل و همفکری و مشارکت هم یک برنامه جامع برای بحث ایمن سازی این ساختمان
ها تدوین کنند و بعد، با کمک هم این سناریوها را اجرا کنند در غیر
این‌صورت باید در آینده نیز منتظر تکرار چنین حوادث وحشتناکی بود!.»/آرمان
