استفاده از بافت‌های اجساد برای درمان بیماری های مختلف

به گزارش شفا آنلاین:اما افراد زیادی هستند که معتقدند کمک و انفاق و نوع دوستی شان حتی بعد از مرگ هم باید ادامه یابد و باقیات و صالحاتی از خود به جا می گذارند یکی از این نوع ایثارها اهدای جسد است که افرادی بعد از مرگ وصیت می کنند که آخرین بخشش خود را با اهدای جسد به پایان برسانند و از این رو داوطلب اهدای جسد می شوند.

بر اساس گزارش های پزشکی قانونی اجساد اهدایی بیشتر برای موارد آموزشی مورد استفاده قرار می گیرند چون بیشتر جسدهای اهدایی متعلق به افراد مسن هستند و کمتر مورد استفاده‌ درمانی قرار می‌گیرند.

اجساد اهدایی ممکن است برای بهره گیری در حوزه های آموزشی یا پزشکی باشد و این اقدام باعث پیشرفت پزشکی می شود که اقدامی خداپسندانه و انسانی است و عملی برای باقیات و الصالحات فرد اهدا کننده است؛ وقتی که عضوی یا بافتی به بدن فرد بیماری پیوند زده می‌شود جدای از اینکه نفس این کار امری خیر و مورد رضای خداوند متعال است، تا زمانی که فرد دریافت کننده در قید حیات است و با آن زندگی می کند، فرد اهدا کننده هم در خیرات اعمال فرد گیرنده عضو و بافت شریک است.

برای اهدای پیکر، دو حالت وجود دارد؛ حالت اول زمانی است که متقاضی در زمان حیات خود وصیت به این کار کرده و پس از مرگ با رضایت از خانواده وی، مراحل آماده سازی جسد برای تحویل به دانشگاه‌های علوم پزشکی برای مقاصد آموزشی انجام می‌شود و حالت دوم زمانی است که یک نفر فوت می‌کند و پزشکی قانونی تشخیص می‌دهد شرایط جسد وی برای مقاصد آموزشی و درمانی مناسب است، از این رو در تماس با خانواده و شرح لازم، رضایت آنها برای این کار انسان دوستانه به قصد اهدای بافت و درمان گرفته می‌شود.

استفاده از بافت‌های جسد برای درمان بیماری های مختلف

در حوزه اهداف درمانی از پیکر متوفی بافت‌هایی مانند استخوان، پوست، دریچه‌های قلب و تاندون‌ها برداشته می‌شود که این بافت‌ها پس از فرآوری، در درمان بیماری‌های مختلف همچون درمان بیماری های ارتوپدی، برخی سرطان‌های استخوانی، بیماران دچار سوختگی و بیماری‌های قلبی محتاج پیوند دریچه قلبی استفاده می‌شود.

با توجه به اینکه اعضای بدن پس از مرگ به سرعت مراحل فساد را طی می‌کنند، برای اهدای بافت از بدن متوفی زمان زیادی وجود ندارد و فقط تا حدود ۲۴ ساعت بعد از فوت به شرط احراز سایر شرایط، امکان استفاده از بافت و برداشت آن برای درمان بیماران وجود دارد.

برای اهدای «کالبد درمانی» محدودیت سنی و یا سلامت جسمی مطرح است، لازم است اهداکننده حداقل سلامت جسمانی را داشته باشد. به عنوال مثال بافت افراد مبتلا به سرطان، بیماری‌های خودایمنی، معتادان تزریقی و افرادی که سابقه زندان و یا کمپ داشته اند، قابلیت اهدا ندارد. بافت‌های اجساد آقایان بالای ۶۵ سال و خانم‌های بالای ۵۵ سال نیز برای این منظور قابل استفاده نیست.

از پیکر متوفی بافت‌هایی مانند استخوان، پوست، دریچه‌های قلب و تاندون‌ها برداشته می‌شود که این بافت‌ها پس از فرآوری، در درمان بیماری‌های مختلف همچون سرطان‌های استخوانی و بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود.

نزدیک به هزار «سی‌سی» انواع محصولات استخوانی از هر جسد به‌دست می‌آید که برای درمان بیماری های ارتوپدی و جراحی‌های ستون فقرات و دندانپزشکی استفاده می‌شود. به طور متوسط از یک جسد حدود ۱۴ تا ۱۶ بافت برداشت می‌شود.

با تاکید بر حرمت جسد در دین اسلام، برای اهدای بافت دو شرط «رضایت آگاهانه از خانواده و حفظ حرمت جسد» ضروری است؛ بنابراین این موارد به دقت رعایت می شود.

سالانه ۴۰۰ هزار بیمار از محصولات فرآوری بافت استفاده می کنند

رییس سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: به طور متوسط سالانه ۴۰۰ هزار بیمار از محصولات فرآوری بافت استفاده می کنند و این سازمان تلاش دارد تا با ورود به این حوزه، کشور را به خودکفایی در این بخش برساند.

در حال حاضر این اقدام توسط دو شرکت خصوصی انجام می شود که پاسخگوی نیازهای کشور نیست و سازمان پزشکی قانونی با ورود به این حوزه، در راستای کمک به بیماران نیازمند و در اختیار قرار دادن این محصولات اقدام خواهد

کرددکتر عباس مسجدی افزود: موضوع فراوری بافت در سال های اخیر به طور جدی در دستور کار قرار گرفته است و با توجه به اهمیت این موضوع و فواید قابل توجه آن در درمان برخی بیماری ها و رفع مشکلات بیماران، اخیرا با هماهنگی و همراهی دانشگاه آزاد اسلامی در حال ساخت مرکزی مجهز در محدوده پرند برای راه اندازی این واحد هستیم.

وی تصریح کرد: در حال حاضر این اقدام توسط دو شرکت خصوصی انجام می شود که پاسخگوی نیازهای کشور نیست و سازمان پزشکی قانونی با ورود به این حوزه، در راستای کمک به بیماران نیازمند و در اختیار قرار دادن این محصولات اقدام خواهد کرد.

آزمایشگاه سلامت بافت مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در فهرست آزمایشگاه های همکار وزارت بهداشت

رییس مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی گفت: با پیگیری های صورت گرفته و چندین نوبت بازدید ناظران سازمان غذا و دارو، آزمایشگاه سلامت بافت مرکز تحقیقات پزشکی قانونی موفق به کسب پروانه بهره برداری آزمایشگاه های همکار سازمان غذا و دارو شد.

دکتر محسن صابری افزود: سلامت بافت های برداشتی از پیکرها، که مورد فراوری قرار گرفته و محصول به دست آمده از آن در درمان برخی بیماری ها استفاده می شود، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید سلامت آن پیش از فرآوری در آزمایشگاه های معتبر مورد سنجش و تأیید قرار گیرد.

وی ادامه داد: از آنجا که سازمان پزشکی قانونی کشور و آزمایشگاه سلامت بافت مرکز تحقیقات پزشکی قانونی اهمیت ویژه ای برای سلامت مردم و درمان بیماران نیازمند به بافت های فراوری شده قائل است همواره تلاش کرده این امر مهم را به بهترین و دقیق ترین شکل ممکن انجام دهد تا نتایج اعلام شده از سوی آن مرکز دقیق و تأمین کننده سلامت مردم باشد.

صابری تصریح کرد: پیرو درخواست مرکز تحقیقات و پس از بازدیدهای متعدد ناظران آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو، آزمایشگاه سلامت بافت مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در فهرست آزمایشگاه های همکار سازمان غذا و دارو قرار گرفت و این به آن معناست که از این پس نظرات اعلام شده از سوی این آزمایشگاه به شرکت های فعال در زمینه فراوری بافت به منزله اعلام نظر آزمایشگاه مرجع خواهد بود و باید بر اساس آن اقدام شود.

در صورت تأیید سلامت بافت توسط آزمایشگاه به فراوری انجام خواهدشد

وی با تأکید بر اینکه بافت های برداشتی باید از سلامت کامل برخوردار باشند تا مورد فراوری قرار گیرد، ادامه داد: آلودگی هایی همچون HIV، هپاتیت A، هپاتیت B و به طور کلی تمامی آلودگی های ویروسی و باکتریایی بافت از طریق نمونه خونی مورد بررسی قرار می گیرد و شرکت ها در صورت تأیید سلامت بافت توسط این آزمایشگاه به فراوری اقدام خواهند کرد.

صابری یادآور شد: پیش از آنکه آزمایشگاه سلامت بافت مرکز تحقیقات در فهرست آزمایشگاه های همکار قرار گیرد، شرکت ها می توانستند پس از اخذ نظر این آزمایشگاه، از آزمایشگاهی دیگر نیز در خصوص سلامت بافت تأییدیه دریافت کنند و چون ما جزو آزمایشگاه های همکار نبودیم، می توانستند نظر آزمایشگاه دوم را، حتی اگر مغایر با نظر پزشکی قانونی باشد، ملاک عمل قرار دهند و از این ناحیه ممکن بود مخاطراتی برای سلامت مردم و بیماران ایجاد شود.

آلودگی هایی همچون HIV، هپاتیت A، هپاتیت B و به طور کلی تمامی آلودگی های ویروسی و باکتریایی بافت از طریق نمونه خونی مورد بررسی قرار می گیرد

رییس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی خاطرنشان کرد: از این پس نظر آزمایشگاه مرکز تحقیقات در حوزه سلامت بافت نظر قطعی و نهایی و در واقع همان نظر آزمایشگاه مرجع است که باید ملاک عمل شرکت های فرآوری بافت قرار گیرد.

وی اخذ این پروانه را اعتباری برای مرکز تحقیقات و پزشکی قانونی دانست و گفت: مجهز بودن به بهترین و به روز ترین تجهیزات، پایبندی کامل به دستورالعمل های موجود و صحت سنجی از عملکرد و فرایندها و برخورداری از نیروی انسانی مجرب، متعهد و متخصص از جمله عواملی هستند که زمینه اخذ این پروانه از سازمان غذا و دارو را برای مرکز تحقیقات پزشکی قانونی فراهم کردند.

برداشت بافت به دلیل تأثیر قابل توجه آن در درمان و بهبود برخی بیماری ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است

صابری گفت : برداشت و فرآوری بافت با راه اندازی بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی در سال ۱۳۹۹ به طور جدی در دستور کار قرار گرفت. برداشت بافت به دلیل تأثیر قابل توجه آن در درمان و بهبود برخی بیماری ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و با فرآوری و استفاده از این بافت ها می توان به نجات و درمان بسیاری از بیماران کمک کرد.

وی ادامه داد: بر این اساس و پس از موافقت و اعلام رضایت خانواده متوفی، بافت هایی مانند دریچه های قلبی، قرنیه چشم، تاندون های اتصال دهنده عضلات، استخوان‌ها و قسمت هایی از پوست برداشت می شود.

رییس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی تاکید کرد: به طور متوسط از پیکر هر متوفی حدود ۱۴ نوع بافت را می توان برداشت کرد که با دانش فعلی، ۱۴۰ بیمار به طور مستقیم یا غیرمستقیم از بافت های یک پیکر بهره مند می شوند و با استفاده از این بافت های فرآوری شده یا از مرگ نجات پیدا کرده و یا کیفیت زندگی آن ها بهتر می شود.

وی تصریح کرد: بافت های برداشته شده از جمله در درمان ناهنجاری های مادرزادی یا اکتسابی قلبی، زخم های ناشی از سوانح و سوختگی ها، ضایعات بینایی ناشی از اختلالات قرنیه، اعمال جراحی ترمیمی دندان پزشکی و جراحی های ارتوپدی بیماران و... کاربرد داشته و به صورت وسیع مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس از برداشت بافت ها از پیکر متوفی، این بافت ها تحت فرآوری قرار گرفته که این فرایند حدود سه ماه به طول می انجامد.