سکته مغزی شوک‌آورتر شد

به گزارش شفا آنلاین:سکته مغزی هنگامی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به قسمتی از مغز قطع یا کم می‌شود. در این وضعیت از دریافت اکسیژن و مواد مغذی توسط مغز جلوگیری شده و سلول‌های مغزی در عرض چند دقیقه شروع به مردن می‌کنند. به تازگی، عضو هیئت مدیره انجمن سکته مغزی ایران با اشاره به این مهم که سکته مغزی دومین علت مرگ و میر در ایران محسوب می‌شود، گفته که بروز سکته مغزی در دنیا یک چالش بسیار بزرگ است و از نخستین علل ناتوانی افراد در کل دنیا هم شناخته می‌شود. شریفی‌پور در ادامه گفته: «متوسط بروز سکته مغزی در جهان در سنین ۷۰ سال به بعد است که متاسفانه در کشور ما ۱۰سال پایین‌تر بوده و در سنین ۶۰ سال به بعد اوج بروز این سکته‌ها اتفاق می‌افتد. متاسفانه میزان بروز سکته مغزی در ایران 5/1 برابر متوسط جهانی است به‌طوری که اگر در جهان به ازای هر ۱۰۰هزار نفر کمتر از ۱۰۰ سکته مغزی به صورت سالانه بروز کند در ایران طبق مطالعات دقیقی که انجام شده این میزان به ۱۵۰ مورد بروز سکته مغزی در هر ۱۰۰هزار نفر است و جا دارد برنامه های جدی برای پیشگیری از این بیماری مرگبار برنامه ریزی و اجرایی شود». دبیراجرایی پانزدهمین کنگره سکته مغزی به این نکته هم اشاره کرده که: «خوشبختانه با برنامه ۷۲٤ که با همکاری وزارت بهداشت، انجمن سکته مغزی و دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور اجرا شد به صورت موفقی توانستیم در عرصه درمان سکته مغزی عمل کنیم که نتیجه آن طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی و سازمان جهانی سکته مغزی، ایران جزو ۱۰ کشور موفق در زمینه درمان حاد سکته مغزی قرار گرفته است». به همین بهانه و در پرونده امروز زندگی‌سلام با دکتر «میثم جوادی»، متخصص مغز و اعصاب در این باره گفت‌و‌گو کرده که از علایم، راهکارهای پیشگیری، توصیه به اطرافیان بیمار و... گفته‌ایم.

 

 

 

عواملی که ریسک سکته را بالا می‌برند

از دکتر درباره آمار بالای سکته بین ایرانیان نسبت به بقیه کشورها می‌پرسم که پاسخ می‌دهد: «این که چرا درصد سکته بین ایرانیان بیشتر شده به طور دقیق مشخص نیست. این آمار تازه گرفته شده است، چون به تازگی روی سکته کار بیشتری می‌شود. شاید قبلا این آمار و اطلاعات نبوده یا شاید کشورهای دیگر آمار درستی ارائه نداده باشند. اتفاقا کشورمان به نسبت امکانات و بنیه مالی در قضیه سکته مغزی خیلی پیشرو بوده و کارهای خوبی انجام شده است. در بسیاری از شهرهایمان امکانات خوبی برای درمان و مثلا تزریق داروی سکته مغزی مهیاست. خیلی کارهای خوبی انجام شده و احتمالا به دلیل همین کارها، آمار دقیق‌تری داریم که به نسبت کشورهای دیگر بالاتر دیده می‌شود.» او درباره عواملی که ریسک سکته را بیشتر می‌کند، می‌گوید: «در کل هر چیزی که باعث اختلال عروقی شود و شانس لخته شدن خون را در رگ‌ها زیاد کند، ریسک سکته مغزی را زیاد می‌کند. تقریبا مانند سکته قلبی است. مواردی مانند دیابت، فشار خون، سیگار کشیدن، مسائل نژادی، ژنتیک و وراثت، چربی خون، نداشتن تحرک، جنسیت که در زن‌ها احتمال سکته مقداری بیشتر از مردان است، ابتلا به بعضی بیماری‌ها مانند روماتولوژی، بیماری‌های خونی و... ولی عمدتا ریسک فاکتورها به دو دسته تقسیم می‌شود: قابل تغییر و غیرقابل تغییر. عوامل قابل تغییر مانند سیگار کشیدن، فشار خون، دیابت، اضافه وزن و سبک زندگی هستند. عوامل غیرقابل تغییر هم سن، جنس، نژاد و بیماری‌های زمینه‌ای است.»

 

اصلاح سبک زندگی و پیشگیری  مهم تر از درمان

این متخصص مغز و اعصاب درباره کارهایی که برای پیشگیری از سکته باید انجام داد، می‌گوید: «پیشگیری در سه سطح است: اولیه، ثانویه و ثالثیه. پیشگیری اولیه آن است که برای همه افراد جامعه انجام می‌دهیم، بدون آن که بدانیم ریسک فاکتور دارند یا خیر. از جمله توصیه به اصلاح سبک زندگی، کاهش مصرف سیگار، کنترل قند و فشار خون. پیشگیری ثانویه برای کسانی است که ریسک فاکتور دارند که کماکان کنترل شدیدتر قند و چربی و فشار خون و درمان آن‌هاست. همچنین اگر نیاز است داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین و وارفارین و... را طبق نظر پزشک مصرف کنند. همچنین بیماری‌های قلبی که از داخل قلب لخته پرتاب می‌کند هم حتما باید درمان و کنترل شود. پیشگیری ثالثیه هم می‌گوید حالا که شخص سکته کرده و ناتوان شده، سعی کنیم رنج بیماری‌اش کمتر شود تا خدای نکرده منجر به عوارض بدتری نشود. مانند فیزیوتراپی و کارهای توان بخشی.» از دکتر می‌خواهم که به طور خلاصه و در چند کلمه کارهای لازم برای پیشگیری از سکته مغزی را بیان کند، می‌گوید: «مهم ترین نکته اصلاح سبک زندگی است. فعالیت بدنی را زیادتر کنید، عادات بد غذایی و سیگار کشیدن را ترک کنید، خوردن چربی و قند را ترک کنید، قند و فشار خون را کنترل و از استرس دوری کنید.»

 

و اما بعد از سکته چه باید کرد؟

در پایان دکتر میثم جوادی از کارهایی که بیمار سکته‌کرده باید پس از سکته انجام دهد، این‌گونه می‌گوید: «به موارد پس از سکته در دنیا خیلی توجه می‌شود. چون درمان‌های دارویی پس از سکته کمکی نمی‌کنند، نیاز به کارهای توان بخشی است. کارهایی که از بیمار پشتیبانی کند. از نظر آماری بیماران سکته مغزی که دارای خانواده‌های حمایتگر هستند، نتایج درازمدت بهتری دارند. یک سری کارها هست که این بیماران از آن آسیب می‌بینند. مثلا اختلال بلع که امروز روی آن حساسیت بیشتری است. طرف از سکته مغزی جان به در برده ولی بعدا از عفونت مثلا تنفسی فوت می‌کند. یعنی بیمار اختلال بلع پیدا کرده، غذا وارد ریه‌اش می‌شود، عفونت می‌کند و متاسفانه از دست می‌رود. بیمار ممکن است ناتوان و افتاده باشد که در این صورت چند اتفاق رخ می‌دهد. مثلا زخم بستر می‌گیرد که منجر به عفونت می‌شود. دیگر این که شانس لخته در اندام‌ها مثل دست و پا بیشتر می‌شود و لخته به ریه و مغز پرتاب می‌شود و دوباره آسیب می‌بیند. دیگر این که طرف آدم توانمندی بوده ولی سکته می‌کند و فلج می‌شود، این ناتوانی فشار روانی سنگینی به شخص وارد می‌کند. زندگی در عرض یک ساعت از این رو به آن رو شده، افسرده می‌شود و باید از او حمایت زیادی کرد. درمان‌های فیزیوتراپی، توان بخشی، کاردرمانی و... هم باعث می‌شوند که طرف دوباره به زندگی برگردد. مغز خاصیت انعطاف‌پذیری دارد، یعنی قسمت‌های دیگر مغز می‌توانند با تمرین و تکرار، از قسمتی که از کار افتاده پشتیبانی کنند. شخصی که از جایش نمی‌تواند بلند شود، باید با ویلچر یا عصا راه برود. برای برگشت به زندگی هم خود شخص باید تلاش کند و هم اطرافیانش.» / زندگی سلام