پشت صحنه جراحی دوقلو های به هم چسبیده

چه شد که مرکز آموزشی درمانی نمازی شیراز به این جایگاه رسید؟
مجموعه آموزشی - بیمارستانی نمازی، یک مجموعه موقوفه است که در سال1334 فعالیت آن آغاز شده است. به‌تدریج در دهه‌های قبل و بعد از انقلاب این بیمارستان گسترش پیدا کرد و به‌نحوی شد که حتی در زمان‌های قبل از انقلاب در درمان‌های خاص و جراحی‌ها پیشرو بود. نخستین پیوند کلیه در کشور سال1347 در بیمارستان نمازی انجام شد. بعد از آن هم تبدیل به جایگاهی شد برای انجام کارهای نو و درمان‌های روز دنیا. نخستین پیوند قلب در کشور هم سال1366 در اینجا انجام شد. البته اگر پیوند را مثال می‌زنیم به‌معنای این نیست که از ارزش سایر کارهای درمان کاسته شود، اهمیت چنین اقدامات درمانی این است که فرد سلامت خود را به‌دست بیاورد و به بهترین کیفیت درمانی دسترسی داشته باشد. مسئله پیوندهای کبد هم سال1372 برای نخستین‌بار در مجموعه نمازی انجام شد. درمان بیماران با وضعیت سخت و دشوار به تیم‌های متخصص پزشکی در کنار یکدیگر نیاز دارد، چون فقط بحث عمل جراحی نیست و بیهوشی و مراقبت‌های قبل و بعد از عمل هم به همان میزان اهمیت دارد. درصورتی که تیم‌های مختلف پزشکی در کنار هم قرار بگیرند و متمرکز باشند، می‌توان کارهای دشوار را به نتیجه رساند که این مسئله در این بیمارستان محقق شده است.

رتبه علمی این مرکز درمانی در آسیا یا دنیا چیست؟
 دانشگاه علوم پزشکی شیراز از بدو تاسیس به‌صورتی رشد کرد که کارها به‌نحوی متمرکز شد. فضای علمی حاکم بر این مجموعه به‌گونه‌ای است که همکاری بین گروه‌ها و تخصص‌های مختلف ارج نهاده می‌شود و این چیزی است که از سوی پیشکسوتان پزشکی در این مجموعه بنا نهاده شده. به هر حال مجموعه به‌دلیل قدمت 70ساله و تولید علم در سطح دنیا شناخته شده است. علاوه بر این تولید علم، آموزش و پژوهش، افرادی که در این مجموعه دوره‌های آموزشی را سپری می‌کنند‌ هم در معرفی مجموعه تأثیرگذار هستند. بیمارانی هم که از سراسر نقاط کشور و خارج از کشور مراجعه می‌کنند، می‌توانند این مجموعه را به‌عنوان یک مرکز تأثیرگذار و پیشرو در رفع نیازهای درمانی معرفی کنند.

شاکله پزشکان بیمارستان همه از استان فارس است یا از نقاط دیگر هم در تیم‌های تخصصی حضور دارند؟
در حال حاضر 350نفر عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مجموعه فعال هستند. حدود هزار دستیار تخصصی و فوق‌تخصصی هم در کنار اعضای هیأت علمی فعالیت می‌کنند. نکته مهم این است که در کل کشور و در تمام رشته‌های آموزشی-پزشکی دستیاران تخصصی و فوق‌تخصصی تربیت می‌شوند و به علم روز دنیا مسلط هستند. علاوه بر این، از کشورهای همسایه، آسیای میانه، خاورمیانه و آفریقا ارتباط علمی با ما برقرار است و پزشکان این کشورها با مراجعه به ایران، دوره‌های مختلف را در کشور ما سپری می‌کنند که یکی از این مراکز آموزشی هم بیمارستان نمازی است. آنها در بازگشت به کشور خودشان با بهره‌مندی از این آموزش‌ها خدمات درمانی ارائه می‌کنند، این سطح از موفقیت‌ علمی در همه حیطه‌های علمی در کشور شاید خاص پزشکی باشد.

آیا جراحی‌هایی وجود دارد که منحصرا در این مرکز درمانی انجام شود؟
 نمی‌توان با اطمینان پاسخ داد، چون اگر در سایر مراکز در سطح استان‌های دیگر هم شرایط فراهم شود، قطعا می‌توانند چنین اعمال جراحی‌ سختی را انجام دهند. در کار درمان سطح‌بندی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ یعنی برخی بیماران در شرایط تشخیصی و نیازمند درمان‌های سخت‌تر باید به سطوح بالاتر و مراکز درمانی بزرگ‌تر ارجاع شوند که کار تیمی در آنها امکان‌پذیر است. در این‌باره باید بگویم که به‌صورت خاص جراحی‌های بیماران سرطانی، تشنجی، بیماران نیازمند جراحی‌های اعصاب و عروقی، جراحی‌های قفسه سینه در حیطه‌های مختلف و کودکان در شرایط درمان‌پذیری سخت به مراکز درمانی بزرگ‌تر ارجاع می‌شوند و ما هم در مجموعه نمازی پذیرای بیمارانی هستیم که شرایط درمان آنها در مراکز دیگر فراهم نیست. یکی از این موارد همان دوقلوهای به‌هم‌چسبیده اهوازی بودند که طی روزهای اخیر نخستین جراحی جداسازی روی آنها انجام شد. این جراحی، چهارمین موردی بود که طی سال‌های گذشته در بیمارستان انجام می‌شد.

در جداسازی‌ها آیا پیوند عضو هم برای یکی از کودکان انجام می‌شود؟
 اضافه‌شدن یک ارگان جدید اقدام نادری است و در موارد قبلی هم چنین چیزی نداشتیم. جراحی به این نحو انجام شده که اگر کبد بین آنها مشترک بوده، نصف شده و در اختیار هر دو قرار گرفته است  یا روده‌ها به‌نحوی تقسیم می‌شود که هر دو بتوانند تغذیه طبیعی داشته باشند. حتی بافت ریه را هم می‌توان به‌نحوی تقسیم کرد که هر دو از شرایط تنفسی خوبی برخوردار شوند. درباره دوقلوهای اهوازی هم در مرحله اول کبد بین آنها تقسیم شد.

در ایران و بیمارستان نمازی، آیا جراحی‌ای وجود دارد که قادر به انجام آن نباشید؟
جراحی‌ها براساس نیاز بیماران طراحی می‌شوند. تقریبا تمام نیاز بیماران به جراحی‌ها در کشور انجام می‌شود. اگر جراحی دشواری هم وجود داشته باشد، تیم‌های پزشکی‌ای در کشور وجود دارند که می‌توانند این جراحی‌ها را پوشش دهند.

درمان صرع کودکان یکی از جراحی‌های خوب این مرکز درمانی است در این‌باره هم بفرمایید؟
صرع یک بیماری شایع در کودکان است. البته بخش زیادی از بیماران صرع نیازی به درمان‌های خاص از نوع جراحی ندارند. موارد معدودی از این بیماران هستند که از سایر درمان‌های دارویی جواب نمی‌گیرند. به همین دلیل پزشکان باید درباره این افراد بررسی‌های خاصی را انجام دهند. آنها نقطه‌ای از مغز را که تشنج ‌ایجاد می‌کند، پیدا می‌کنند و تمرکز درمان را روی آن نقطه قرار می‌دهند. در این شرایط ممکن است درمانی جز جراحی برای آن بیمار خاص پیشنهاد نشود. البته تعداد این بیماران کم است، اما طی 5سال اخیر برای بیش از 100مورد کودک و بزرگسال این جراحی‌ها انجام شده و این آمار در دنیا قابل معرفی است.

درباره دیگر جراحی‌های خاص کودکان هم می‌فرمایید؟
 جراحی تومورهای مغزی، ناهنجاری‌های استخوانی، جراحی‌های فک و شکاف کام و... ازجمله درمان‌های خاص برای کودکان است که در این مرکز درمانی انجام می‌شود. این ناهنجاری‌ها به‌ویژه در مناطقی از کشور که ازدواج‌های فامیلی بیشتر است، شیوع بالاتری دارند.

آمار جراحی‌ها برای بیماران داخلی و خارجی چقدر است؟
 ماهانه حدود 2هزار عمل جراحی داریم. البته تمرکز ما بیشتر روی بیماران داخلی است. ما مراجعه مستقیم را توصیه نمی‌کنیم و قائل به ارجاع بیماران هستیم. بیمارانی که در سایر نقاط کشور امکان درمان دارند، در همان مراکز منطقه سکونت خودشان درمان‌های لازم و مناسب را دریافت می‌کنند، چون تجربه درمانی و نتایج خوبی از سایر همکاران در مراکز درمانی کشور محقق شده است. در بحث توریسم درمانی هم درباره مواردی که مراجعه می‌کنند یا همکاران پزشک تشخیص می‌دهند که جراحی آنها در مجموعه ما انجام شود، خدمات‌رسانی داریم که البته آمار بالایی ندارند.

از هوش مصنوعی چه میزان برای تسهیل جراحی‌ها بهره می‌برید؟
 در این حوزه در ابتدای راه قرار داریم، البته گروه‌های مختلفی در حال فعالیت هستند و کمک می‌کنند که با استفاده از هوش مصنوعی اطلاعات و تحلیل‌هایی که اتفاق می‌افتد به شکل تسهیل‌شده در اختیار تیم‌های پزشکی قرار بگیرد. تیم‌های دانشجویی و مهندسی کنار هم قرار گرفته و برنامه‌هایی طراحی می‌کنند که دسترسی ما را به اطلاعات تسهیل می‌کند. می‌توان در حیطه دسترسی به علم و تسهیل تصمیم‌گیری‌ها، آینده خوبی را پیش‌بینی کرد./همشهری