آنچه درباره «شِپِش سر دانش آموزان» باید بدانید

به گزارش شفا آنلاین:بیماری شپش سر از موضوعاتی است که اولیای دانش‌آموزان در مدارس و والدین کودکان در مهاد کودک را دچار نگرانی‌ می کند و افزایش اطلاعات درباره این بیماری و درمان آن می تواند از دغدغه های والدین بکاهد.

رقیه وادی دار کارشناس مسوول واحد سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس مرکز بهداشت شهرستان آبیک در رابطه با پدیکلوزیس (شپش سر) گفت: شپش یک انگل خارجی و اجباری انسان است که از خون انسان تغذیه می کند و سه نوع عمده دارد و شپش سر، شایع ترین نوع شپش است که بیشتر در کودکان شایع است.

وی عمر شپش ماده را ۳۰ روز و تعداد تخم های آن در طول یک دوره زندگی را ۵۰ تا ۱۵۰ عدد برشمرد و افزود: محل زندگی این انگل بطور عمده در پشت سر و پشت گوش ها است و تخم شپش که به طور کلی رشک نامیده می شود بیضی شکل، سفید رنگ و به اندازه ته سنجاق است و به مو و درز لباس افراد آلوده می چسبد.

شپش در چه گروه هایی از افراد وجود دارد و علائم آلودگی به آن چیست؟

 این کارشناس در پاسخ به این پرسش توضیح داد: شپش به هیچ گروه یا طبقه خاصی اختصاص ندارد و بیماری در هر دو جنس دیده می شود اما بطور شایع تر در دختر بچه ها مشاهده شده است. اگرچه شیوع آن رده سنی خاصی ندارد اما کودکان دبستانی آسیب پذیرترین گروه سنی هستند و از شدت آلودگی بالایی برخوردار هستند و تماس نزدیک و طولانی مدت آنها با هم شایع ترین و اصلی ترین راه انتقال است.

کارشناس مسوول واحد سلامت نوجوانان جوانان و مدارس مراکز بهداشت شهرستان آبیک اضافه کرد: در بررسی های انجام شده میزان آلودگی به شپش سر انسان در مدارس به ویژه مدارس ابتدایی دخترانه در حد قابل توجهی بوده است که آگاهی آموزگاران از علائم و نشانه های این بیماری در مدارس، گامی مثبت در جهت کنترل بیماری محسوب می شود.

راه‌های انتقال شپش

وادی دار با بیان اینکه آلودگی به شپش عمدتا علامتی ندارد و در غربالگری ها کشف می شود، تصریح کرد: اما گاه علامتی مثل خارش، وجود نقاط قرمز رنگ در کف سر، علایمی از خراش ها در پوست سر و عفونی شدن خراش ها با عفونت های فرصت طلب و بزرگ شدن غدد لنفاوی پشت گوش دیده می شود. بی خوابی، خستگی، خارش و عفونت های ثانویه از دیگر عوارض است.

وی راه های انتقال انگل را از دو راه مستقیم و غیر مستقیم ذکر و اذعان کرد: راه مستقیم از طریق تماس با فرد آلوده و راه غیر مستقیم از طریق تماس با اشیای آلوده مثل مثل روسری، کلاه، شانه، روبالشتی، حوله، ملحفه هتل ها، کمدها استخر و... است.

این کارشناس درمان این انگل را  درچند مرحله برشمرد و گفت: اولین مرحله استفاده از شامپوی پرمترین است که باید روی موی تمیز و نیمه خشک بمدت ۱۰ دقیقه قرار بگیرد، سپس با شانه دندانه ریز شانه شده و آبکشی شود و در ۸ تا ۱۰ روز آینده نیز مجددا استفاده شود.

طبق تاکید وادی دار، شامپو نباید وارد دهان و چشم شود و در کودکان زیر ۲ سال و مادران باردار و شیرده منع مصرف دارد. در مواقع عود یا در افراد خاص می توان به جای شامپوی پرمترین از لوسیون دایمتیکون استفاده کرد.

وی مرحله بعد را رشک زدایی با کمک آب و سرکه ذکر و عنوان کرد: تهیه مخلوط آب و سرکه سفید به نسبت ۵۰ درصد و سپس آغشته کردن کل موها به این مخلوط و شستشوی موها بعد از ۲۰ الی ۳۰ دقیقه با آب فراوان و شانه دندانه ریز و جداسازی رشک بعد از خشک کردن موها است. در مرحله سوم درمان باید تمام اشیایی که با فرد آلوده ارتباط داشته است، ضدعفونی و یا جوشانده شود. وسایلی که قابل ضدعفونی کردن نباشد، لازم است به مدت ۳۰ روز در یک کیسه در بسته و ترجیحاً در جای سرد نگهداری شود.

این کارشناس توصیه کرد: اگر چند نفر در یک خانواده مبتلا هستند، حتما درمان همه افراد آلوده باهم شروع شود و فرد آلوده بعد از درمان از وسایل تمیز و ضدعفونی شده استفاده کند.

طول مو ارتباطی با آلودگی به شپش ندارد

بنا بر اذعان کارشناس مسئول واحد سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس مرکز بهداشت شهرستان آبیک بیشترین عوارض مربوط به آلودگی به شپش استفاده از موادی مانند سم، نفتالین، نفت، بنزین و... به جز داروهای استاندارد تجویزی مذکور از سوی مراکز بهداشت است.

وادی دار با بیان این مطلب که آلودگی به پدیکلوز مصونیت ایجاد نمی کند و فرد می تواند در طول عمر خود چندین بار آلوده شود، گفت: اصل مهم در درمان پدیکلوزیس، درمان اپیدمیولوژیک انگل یعنی شناسایی و درمان منابع و مخازن است که بهتر است فرد مشکوک از نظر آلودگی به همراه خانواده خود به نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت مراجعه کند و ضمن دریافت دارو در صورت تایید آلودگی، تمام افراد خانواده تحت غربالگری و آموزش قرار گیرند و برای نوبت بعدی پیگیری برنامه ریزی شود.

وی در پایان اظهار کرد: طول مو ارتباطی با آلودگی به پدیکلوز ندارد و پیشگیری از این بیماری با رعایت اصول بهداشت فردی و عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران، کنترل و غربالگری موی دانش آموزان، شناسایی مواد آلوده و درمان آنها و حساس سازی و آگاهی دادن به خانواده ها امکان پذیر خواهد بود.