اثرات ناشی از داروهای تاریخ گذشته بر سلامت

کافی است نگاهی به یکی از کمدهای آشپزخانه‌تان بیندازید که لبالب است از دارو و قرص و شربت! کمدی که هرچند وقت یک‌بار نیاز به یک پاکسازی اساسی از داروهای بی‌مصرف و از آن مهم‌تر فاسد و تاریخ گذشته دارد. چقدر درباره نوع انجام این پاکسازی اطلاع دارید؟ مثل مرتب کردن هر کمد و طبقه دیگری، هرآنچه که نیازش ندارید را دور می‌ریزید و در قالب زباله، بیرون از خانه رها می‌کنید؟ باید بدانید که این اشتباه‌ترین کاری است که می‌توانیم در برابر داروهای بی‌مصرف انجام بدهیم، داروهایی که اگر به هر طریقی به طبیعت برگردند و وارد آب‌های زیرزمینی شوند، آسیب‌های طولانی‌مدتی بر سلامت‌مان وارد خواهند کرد. به نظر می‌رسد روش‌های علمی‌تر و صحیح‌تری برای از بین بردن داروها وجود داشته باشد.

این عبارت عنوان یک پویش است، پویشی که هرسال یادآوری می‌کند "دارو زباله نیست" پس جایش هم در سطل زباله نیست. جمله‌ و عبارتی که بسیای از متخصصان سازمان غذا و دارو، بارها و به دفعات آن را تکرار می‌کنند تا همه بدانند، قرار دادن داروهای تاریخ گذشته و فاسد در میان سایر زباله‌های خانگی کار بسیار اشتباهی است.

چند سالی می‌شود که با همکاری دوستداران محیط‌زیست، روندی فراهم و تشکیل شده است که داروهای تاریخ گذشته و به‌طور کلی داروهایی که مورد نیاز افراد خانه نیست، توسط جعبه‌هایی از داروخانه‌ها جمع‌آوری می‌شود و بعد از آن هم توسط شرکت‌های امحاکننده دارو بی‌خطر شده و از طریق کاملا علمی دفع می‌شود، روشی که کاملا بین‌المللی است و در بسیاری از کشورها ازجمله آمریکا هم‌تحت عنوان روز بازپس‌گیری به مردم یادآوری می‌شود داروهای خودشان را شناسایی کنند و آن غیرضروری‌ها و تاریخ‌گذشته‌ها را به متخصصان تحویل دهند تا با روشی که کمترین آسیب را دارد امحایش کنند.

مثلا همین آنتی‌بیوتیک‌ها ظاهرا بی‌خطر را می‌بینید، داروهایی که ممکن است به دلیل عفونت در مقطعی از زمان سراغ‌شان برویم و به محض بهبود نسبی دوره درمان را نصفه رها کنیم و باقی آن را به عنوان زباله در طبیعت بیندازیم. همین‌ها می‌توانند با این شکل از رها کردن دوباره به چرخه زندگی‌مان برگردند اما در شکلی متفاوت و اشتباه که باعث مقاومت میکروبی در بدن‌مان خواهد شد.

این داروها از طریق آب‌های زیرزمینی به چرخه زندگی برمی‌گردند و مقاومت میکروبی در بدن افراد ایجاد می‌کند، مقاومتی که باعث اختلال در روند درمان بیماری‎های عفونی می‌شود. در واقع در چنین شرایطی میکروب‌های مضر نسبت به این آنتی‌بیوتیک‌ها در خود تغییراتی ایجاد می‌کنند و نسبت به آنها مقاوم می‌شوند، در چنین شرایطی دوران درمان بیماری‌های عفونی بیشتر شده و گاهی موفقیت در درمان کاهش پیدا می‌کند. اصلا برای همین است که مقدار آنتی‌بیوتیک باید به اندازه مصرف بیمار تجویز شود و بیمار هم باید دوره درمان را کامل کند تا دیگر باقی‌مانده‌ای از آن برای دور ریختن وجود نداشته باشد.

زمان فاسد شدن قرص و شربت و به‌طور کلی مواد دارویی آخرین روزی است که شرکت تولیدکننده یک دارو سلامت و قدرت و ایمنی یک دارو را تضمین می‌کند که معمولا هم این تاریخ، روی برچسب بیشتر داروها دیده می‌شود، چرا که طبق قانون، همه تولیدکنندگان دارو وظیفه دارند تاریخ انقضای دارو را روی محصولاتی که تجویز می‌شود قرار دهند تا مصرف‌کننده از آن با اطلاع باشد.

اگر با یک داروی تاریخ گذشته در خانه مواجه شدیم، چه می‌کنیم؟ فرض ما این است هر خانواده ایرانی چیزی کمتر از ۱۰۰ گرم دارو را به عنوان زباله در طبیعت رها کند؛ آن وقت چه خواهد شد؟ اگر تعداد خانواده‌های ایرانی را ۲۵ میلیون نفر در نظر بگیریم آن‌وقت با حجم زباله‌ای بیشتر از ۲۵‌هزار تن دارو در طبیعت روبه‌رو هستیم، طبیعتی که به‌واسطه این مواد شیمیایی آلوده خواهند شد و بدیهی است که اثراتش دوباره به زندگی خود ما باز می‌گردد. در صورتی که متخصصان با اصولی‌ترین و علمی‌ترین روش‌ها آنها را از بین می‌برند. / روزنامه جام جم